Chính phủ đề xuất chương trình đầu tư cho giáo dục hơn 580.000 tỷ đồng

Chiều tối ngày 17/11, Ủy ban Thường vụ Quốc hội nghe tờ trình, báo cáo thẩm tra và cho ý kiến về chủ trương đầu tư Chương trình mục tiêu quốc gia hiện đại hóa, nâng cao chất lượng giáo dục và đào tạo giai đoạn 2026 - 2035.

Bộ trưởng Giáo dục và Đào tạo Nguyễn Kim Sơn tại phiên họp. Ảnh: CTTĐT Quốc hội

Trình bày tờ trình, Bộ trưởng Giáo dục và Đào tạo Nguyễn Kim Sơn cho biết, Chương trình đặt mục tiêu đến năm 2030 đạt 4 nhóm mục tiêu lớn: Chuẩn hóa hệ thống trường lớp; Đầu tư trọng điểm cho 18 trường cao đẳng nghề để hình thành trung tâm đào tạo nhân lực kỹ năng cao; Nâng cấp hệ thống giáo dục đại học, phấn đấu có cơ sở lọt top 100 đại học hàng đầu thế giới ở một số lĩnh vực; Nâng cao năng lực đội ngũ nhà giáo, thúc đẩy chuyển đổi số, phát triển toàn diện người học.

Chính phủ cũng đặt mục tiêu đưa tiếng Anh trở thành ngôn ngữ thứ hai trong trường học, với tối thiểu 30% cơ sở giáo dục phổ thông có giáo viên đủ năng lực dạy các môn khoa học tự nhiên bằng tiếng Anh. Đồng thời, Chương trình sẽ thí điểm và nhân rộng mô hình “trường học thông minh”, ứng dụng AI và công nghệ số.

Đến năm 2035, toàn bộ cơ sở giáo dục mầm non, phổ thông phải đạt chuẩn cơ sở vật chất; hình thành các trung tâm đổi mới sáng tạo và khởi nghiệp tại các trường đại học.

Theo dự kiến, Chương trình sẽ được thực hiện theo 5 dự án thành phần, với tổng kinh phí thực hiện giai đoạn 2026 - 2035 khoảng 580.133 tỷ đồng, trong đó ngân sách Trung ương chiếm 60%, ngân sách địa phương gần 20%, còn lại là vốn đối ứng của các cơ sở giáo dục nghề nghiệp, giáo dục đại học và huy động hợp pháp khác.

Đại diện cơ quan thẩm tra, Chủ nhiệm Ủy ban Văn hóa và Xã hội của Quốc hội Nguyễn Đắc Vinh cho biết, nhiều mục tiêu cụ thể trong Chương trình được đánh giá tham vọng, trong đó đáng chú ý là chỉ tiêu 30% cơ sở giáo dục thực hiện dạy học bằng tiếng Anh vào năm 2030 và 100% vào năm 2035. Thường trực Ủy ban đề nghị Chính phủ tính toán kỹ lưỡng tính khả thi, nhất là về cơ sở vật chất, nguồn giáo viên đạt chuẩn và năng lực đào tạo.

Đối với nguồn vốn ngân sách trung ương, cơ quan thẩm tra nhấn mạnh yêu cầu ưu tiên trọng tâm, trọng điểm và bám sát khả năng giải ngân. Việc huy động nguồn lực cần tính toán sát thực tế để tránh dàn trải.

Nguồn vốn đối ứng từ ngân sách địa phương được đề nghị làm rõ căn cứ xác định tỷ lệ, cơ cấu, đồng thời khuyến khích các địa phương có điều kiện kinh tế tốt chủ động tăng đầu tư cho giáo dục.

Ủy ban Thường vụ Quốc hội cho ý kiến về Chương trình. Ảnh: CTTĐT Quốc hội

Cho ý kiến tại phiên họp, Phó Chủ tịch Quốc hội Nguyễn Khắc Định cho biết, việc thiết kế chính sách phải đồng bộ, phân định rạch ròi giữa quy định đưa vào luật, nghị quyết đặc thù và nội dung dành cho chương trình mục tiêu quốc gia. Theo ông, chương trình mục tiêu quốc gia phải là những nhiệm vụ thật sự lớn, có tính đột phá, những vấn đề mà “nếu chỉ dựa vào ngân sách thường xuyên thì không làm được”.

Phó Chủ tịch Quốc hội chỉ rõ ba nhóm đột phá mà chương trình cần tập trung là: Cơ sở vật chất, khoa học - công nghệ - chuyển đổi số, và ngoại ngữ. Ông băn khoăn về sự thiếu vắng một số nội dung cốt lõi như giáo dục lao động, kỹ năng sống, nghệ thuật và thể thao - những yếu tố góp phần hình thành nhân cách toàn diện.

Chủ nhiệm Ủy ban Khoa học, Công nghệ và Môi trường Nguyễn Thanh Hải thì cho rằng, hiện nay chất lượng đạo đức của học sinh đang có những biểu hiện đáng lo ngại như: bạo lực học đường, học sinh thiếu kỹ năng sống, sự chênh lệch giữa đánh giá hạnh kiểm “tốt” và hành vi thực tế. Bà đề nghị Bộ Giáo dục và Đào tạo phải có chuẩn mực đánh giá đạo đức rõ ràng, tránh tình trạng “sống ảo” với tỷ lệ 90 - 95% học sinh giỏi, tốt như hiện nay.

Kết luận phiên thảo luận, Chủ tịch Quốc hội Trần Thanh Mẫn nhấn mạnh chương trình phải có tầm nhìn dài hạn, dự báo xu hướng phát triển của thị trường lao động, yêu cầu kỹ năng số, kỹ năng mềm của thế hệ mới.

Về vấn đề nguồn lực, Chủ tịch Quốc hội nêu ý kiến: “Bộ Giáo dục và Đào tạo đề ra nhưng Bộ Tài chính phải xác định có khả thi hay không?”.

Chủ tịch Quốc hội yêu cầu tập trung đầu tư vào những khu vực yếu nhất: Vùng sâu, vùng xa, dân tộc thiểu số, giáo dục mầm non, giáo dục đại học và các lĩnh vực liên quan đến chuyển đổi số. Ông cũng yêu cầu cơ quan soạn thảo giải trình rõ ràng sự phân biệt giữa chương trình mục tiêu quốc gia và nghị quyết đặc thù.

Đinh Nhung