Đại biểu đề xuất sửa đổi, bổ sung Luật Tố tụng hành chính

Tại phiên thảo luận tổ chiều 21-10, các đại biểu Quốc hội đã góp nhiều ý kiến đối với báo cáo công tác nhiệm kỳ 2021-2026 của TAND Tối cao, VKSND Tối cao...

Có tình trạng quá tải

Phát biểu tại tổ, đại biểu Đỗ Đức Hồng Hà, Phó Chủ nhiệm Ủy ban Pháp luật và Tư pháp của Quốc hội, nhận định các báo cáo của TAND Tối cao, VKSND Tối cao đã phản ánh khá toàn diện tình hình hoạt động của ngành tư pháp thời gian qua, nhất là trong bối cảnh bộ máy tổ chức đang được sắp xếp tinh gọn; phân cấp, phân quyền mạnh mẽ hơn.

Theo ông, hoạt động của các cơ quan tư pháp đã có nhiều đổi mới, thích ứng kịp thời với yêu cầu phát triển chung, đạt được nhiều kết quả tích cực, song vẫn còn một số hạn chế trong công tác hoàn thiện thể chế.

Đại biểu Đỗ Đức Hồng Hà, Phó Chủ nhiệm Ủy ban Pháp luật và Tư pháp của Quốc hội. Ảnh: Trọng Phú

“Luật Tổ chức TAND và Luật Tổ chức VKSND đã được sửa đổi, nhưng đến nay một số văn bản quy định chi tiết, hướng dẫn thi hành vẫn chưa được ban hành đầy đủ"- ông Hà nói và cho rằng điều này dẫn đến khó khăn trong tổ chức bộ máy và xác định thẩm quyền của các cấp tòa, viện.

Ông Hà đề nghị TAND Tối cao, VKSND Tối cao cần sớm ban hành đầy đủ các văn bản hướng dẫn thi hành để bảo đảm các luật này được thực thi thống nhất, hiệu quả.

Còn đại biểu Nguyễn Hữu Chính (Đoàn ĐBQH TP Hà Nội) cho hay báo cáo của hai ngành Tòa án và VKS đã chỉ rõ khối lượng công việc, đặc biệt là số lượng các loại vụ án, tăng mạnh. Trong khi đó, biên chế của cả hai ngành không tăng tương ứng.

“Tình trạng quá tải ảnh hưởng đến chất lượng nghiên cứu hồ sơ, thậm chí dẫn tới một số sai sót. Đây là nguyên nhân khách quan cần được xem xét kỹ lưỡng”, ông Chính nói.

Theo ông Chính, báo cáo thẩm tra của Ủy ban Pháp luật và Tư pháp đánh giá đúng và chi tiết về công tác thực hành quyền công tố, kiểm sát hoạt động tư pháp. Dù kết quả đạt được là "cơ bản tốt", song vẫn còn các trường hợp đình chỉ bị can do xác định hành vi không cấu thành tội phạm.

“Thống kê của TAND Tối cao cho thấy năm qua có 8 vụ yêu cầu bồi thường, chi trả cho 11 trường hợp với tổng số tiền hơn 14,6 tỉ đồng. Điều này phản ánh vẫn còn một tỉ lệ vụ án có sai sót cần được phân tích rõ nguyên nhân”, đại biểu Chính dẫn chứng.

Nghiên cứu sửa đổi, bổ sung Luật Tố tụng hành chính

Về công tác giải quyết án hành chính, đại biểu Nguyễn Hữu Chính đánh giá tỉ lệ giải quyết năm qua đạt 94,8%, đây là kết quả rất đáng ghi nhận. Tuy nhiên, nguyên nhân khiến án hành chính vẫn tồn đọng chủ yếu do quy định pháp luật tố tụng hành chính còn bất cập.

“Theo quy định, trong các vụ án hành chính, người bị kiện thường là chủ tịch UBND, chỉ được ủy quyền cho phó chủ tịch tham gia tố tụng. Nhưng thực tế có nơi chỉ có một hoặc hai phó chủ tịch, trong khi số vụ án lên đến hàng trăm. Khi lãnh đạo vắng mặt, tòa không thể mở phiên xử, khiến án bị kéo dài”, ông nêu thực tế.

Đại biểu Nguyễn Hữu Chính, Đoàn ĐBQH TP Hà Nội. Ảnh: Trọng Phú

Đại biểu Nguyễn Hữu Chính cho rằng cần nghiên cứu sửa đổi, bổ sung Luật Tố tụng hành chính theo hướng linh hoạt hơn, vừa bảo đảm quyền lợi hợp pháp của các bên, vừa tháo gỡ khó khăn cho cơ quan hành chính và tòa án.

Ông cũng chỉ ra rằng hiện nay việc hòa giải và đối thoại trong án hành chính vẫn yêu cầu người bị kiện, thường là Chủ tịch UBND, phải trực tiếp tham gia.

“Nhiều trường hợp lãnh đạo không thể bố trí thời gian, dẫn đến án tồn đọng. Tuy nhiên, tỉ lệ giải quyết án hành chính cao cho thấy nỗ lực rất lớn của hệ thống tòa án, nhất là cấp cơ sở", ông Nguyễn Hữu Chính nhận định.

Từ phân tích trên, nguyên Chánh án TAND TP Hà Nội đề nghị ngành tòa án tiếp tục nghiên cứu, tổng kết thực tiễn để đề xuất điều chỉnh quy định cho phù hợp, bảo đảm hiệu quả xét xử.

Một nội dung khác được đại biểu Chính đề cập là việc chuyển đổi mô hình tổ chức tòa án từ 4 cấp sang 3 cấp. Ông cho rằng đây là một cải cách thể chế lớn nhưng cũng phát sinh khó khăn nhất định.

Trước đây, mô hình 4 cấp giúp người dân ở các địa phương thuận tiện hơn, khi khiếu nại, tố cáo và giám đốc, tái thẩm thường được giải quyết tại tòa án cấp cao được bố trí tại 3 khu vực Hà Nội, Đà Nẵng và TP.HCM.

“Thực tế, có những vụ án đã có hiệu lực pháp luật nhưng người dân vẫn khiếu nại, việc chuyển hồ sơ đến TAND Tối cao, VKSND Tối cao rất là khó"- ông Nguyễn Hữu Chính đề nghị hai báo cáo của VKSND Tối cao và TAND Tối cao thống kê, đánh giá cụ thể và đưa ra giải pháp khắc phục.

NHÓM PHÓNG VIÊN