Đại ấn gỗ - 'Con ngựa thành Troy' trong đại sứ quán Mỹ tại Moskva

Cựu Đại sứ Mỹ tại LHQ Henry Cabot Lodge bên cạnh chiếc đại ấn là quà tặng của học sinh Liên Xô. Ảnh: rarehistoricalphotos.com

Năm 1945, các em học sinh Liên Xô đã tặng đại sứ Mỹ tại Moskva khi đó là W. Averell Harriman một chiếc đại ấn Mỹ (Great Seal) bằng gỗ khổng lồ. Đây được coi là món quà của Liên Xô thể hiện “cử chỉ hữu nghị” dành cho đồng minh Mỹ trong Chiến tranh Thế giới thứ hai.

Chiếc đại ấn này được coi là “Con ngựa thành Troy” của cuối những năm 1940 bởi nó thực chất là thiết bị nghe lén được ngụy trang trong tác phẩm điêu khắc bằng gỗ có hình Quốc huy Mỹ.

Chiếc đại ấn gỗ này được treo ngay ngắn trong văn phòng của Đại sứ quán Mỹ tại Moskva. Và mãi đến năm 1952, nó mới bị lật tẩy bộ mặt thật.

Theo Cơ quan Tình báo Trung ương Mỹ (CIA), thật khó để xác định chính xác những thông tin nào đã lộ lọt trong 7 năm đó. Tuy nhiên, việc có thể đặt thiết bị nghe lén trong văn phòng của Đại sứ quán Mỹ đã giúp Liên Xô tiếp cận được rất nhiều thông tin quan trọng.

Thiết bị nghe lén bên trong chiếc đại ấn. Ảnh: Ảnh: rarehistoricalphotos.com

Mặc dù cuối những năm 1940, các thiết bị nghe lén vẫn ở giai đoạn sơ khai, nhưng chúng không phải là thứ quá mới mẻ.

Chiếc đại ấn trong Đại sứ quán Mỹ lại “đi trước thời đại” bởi công nghệ giúp nó hoạt động mà không hề bị phát hiện, và đặc biệt nhất là không cần nguồn điện, trong nhiều năm liền.

Thiết bị nghe lén bên trong chiếc đại ấn gỗ là bộ lặp thụ động. Nó không có nguồn điện riêng, không cần pin và cũng không có dây dẫn. Thay vào đó, thiết bị sẽ được kích hoạt bằng tín hiệu tần số cao truyền từ một chiếc ô tô đỗ bên ngoài dinh thự của ngài đại sứ Mỹ. Sau khi được kích hoạt, thiết bị sẽ truyền sóng âm thanh đến một bộ thu bên ngoài. Tổng trọng lượng của thiết bị nghe lén, bao gồm cả ăng-ten đơn cực 23 cm, là 31 gram.

Vào năm 1952, ông George Kennan được bổ nhiệm làm Đại sứ Mỹ mới tại Moskva. Và ngay trước khi ông Kennan đến Spaso House – dinh thự của đại sứ Mỹ - người Liên Xô đã bắt đầu tân trang lại nội thất ở đó. Công việc được thực hiện bởi các công nhân Liên Xô mà không có sự hiện diện của bất kỳ nhân viên người Mỹ nào. Lo lắng rằng các công nhân Liên Xô có thể đã cài đặt thiết bị nghe lén trong quá trình cải tạo ngôi nhà, ông Kennan đã ra lệnh rà soát công trình bằng các thiết bị tiêu chuẩn để phát hiện thiết bị nghe lén. Tuy nhiên, không thu được kết quả.

Với nghi ngờ ngày càng tăng về hoạt động gián điệp, hai nhân viên của Bộ Ngoại giao Mỹ là John W. Ford và Joseph Bezjian được cử đến Moskva. Sử dụng máy phát tín hiệu và một máy thu, ông Bezjian đã phát hiện ra thiết bị nghe lén ẩn giấu bên trong chiếc đại ấn gỗ.

Sau đó, thiết bị này được đưa đến Washington. Cục Điều tra Liên bang Mỹ (FBI), CIA và các cơ quan khác của Mỹ đã phân tích thiết bị này, cùng với hỗ trợ của Cơ quan Tình báo Anh (MI5).

Vào tháng 5/1960, Đại sứ Mỹ tại LHQ Henry Cabot Lodge, Jr. mang đại ấn gỗ đến ngày họp thứ 4 của Hội đồng Bảo an LHQ do Liên Xô triệu tập về sự cố U-2 cùng năm. Khi đó, Liên Xô đã bắn hạ máy bay trinh sát U-2 của Mỹ trong không phận Liên Xô.

Mặc dù thông tin về thiết bị nghe lén trong đại ấn gỗ không khiến Mỹ bớt xấu hổ về vụ việc của chiếc U-2, nhưng nó đã chứng minh với phần còn lại của thế giới rằng các hoạt động gián điệp diễn ra ở cả hai phía.

Hà Linh/Báo Tin tức (Theo NSA.gov, CIA.gov)