'Đặc sản tiến vua' cam Xã Đoài 80.000 đồng/quả, nhà vườn không dám chốt đơn Tết

Vườn cam của ông Phan Công Hưởng bị ảnh hưởng bởi sương muối, có những gốc giảm đến một nửa sản lượng.

Hơn một tháng nữa mới đến Tết Nguyên đán Ất Tỵ, nhưng những ngày này, các vườn cam Xã Đoài bắt đầu chín và cho thu hoạch. Hàng năm, cam Xã Đoài số lượng không nhiều và giá thành cao, vì thế khách hàng thường đến tận vườn để chọn lựa từng quả. Phần lớn cam đã được khách đặt trước rồi chờ đến sát Tết mới hái.

Vườn cam của ông Phan Công Hưởng bị ảnh hưởng bởi sương muối, có những gốc giảm đến một nửa sản lượng.

Cam Xã Đoài chỉ cho một vụ thu hoạch mỗi năm, vào dịp Tết Nguyên đán. Với vị ngọt thanh và hương thơm đặc trưng, cam Xã Đoài xưa kia từng được dâng tiến cho vua. Do đó, giá cam Xã Đoài cũng tương xứng danh tiếng của nó.

Trong khi các loại cam khác thường được bán theo trọng lượng, cam Xã Đoài lại được bán theo quả. Một quả cam Xã Đoài có giá bằng 2kg cam Vinh bình thường nhưng vẫn hút khách đến mua. Trung bình, mỗi quả cam Xã Đoài có giá từ 70.000 đồng đến 80.000 đồng, có năm lên đến 90.000 đồng mỗi quả.

Tuy nhiên, năm nay, tình trạng cam rụng nhiều đã khiến nhiều nhà vườn ở Xã Đoài thất thu vụ Tết. Do lo ngại số lượng cam trên cây không đủ để cung ứng, nhiều nhà vườn buộc phải từ chối nhận cọc từ khách hàng.

Cam Xã Đoài được bán với giá 70.000- 80.000 đồng/quả.

Trung tuần tháng 12, tại vườn cam của ông Phan Công Hưởng, ở xóm Yên Phúc, xã Nghi Diên, tình trạng quả rụng bắt đầu xảy ra từ tháng 8 và kéo dài đến nay. Có những ngày ông Hưởng phải gom cả bì cam rụng, chủ yếu dùng làm phân bón. Những quả cam to, đẹp, gần chín, chuyển màu vàng, nhưng núm lại thâm đen và rụng đầy gốc.

Là một trong những hộ trồng cam lớn nhất xã với hơn 400 gốc cam, trong đó 250 gốc cho quả, ông Hưởng chia sẻ: "Có cây rụng gần nửa số quả, có cây rụng đến 90% quả. Tính tổng cả vườn, hàng ngàn quả đã rụng và tình trạng này chưa dừng lại. Nếu cam vẫn được bán với giá 70 - 80.000 đồng mỗi quả dịp Tết Nguyên đán, gia đình thất thu vài trăm triệu đồng".

Hàng chục năm trồng cam, ông Hưởng cho biết, chưa năm nào cam rụng nhiều như năm nay. Theo ông, nguyên nhân có thể do sương muối, vì các chuyên gia từ Hà Nội và Bắc Giang về kiểm tra nhưng ban đầu họ không tìm ra nguyên nhân rõ ràng. Tuy nhiên, sau khi quan sát kỹ, các chuyên gia nghi ngờ hiện tượng cam rụng có thể là do sương muối, vì cây cam vẫn xanh tốt, không bị sâu bệnh hay vàng lá, chỉ có quả là theo nhau rụng.

Một số cây cam trong vườn gia đình ông Hưởng vẫn còn quả chín vàng. Tuy nhiên ông Hưởng lo sợ thời gian tới cam sẽ tiếp tục rụng, nên khách đến đặt tiền mua nhưng ông không dám nhận.

Cam rụng nhiều, hàng ngày ông Hưởng phải ra vườn kiểm tra và thu gom cam rụng vào chậu để ủ làm phân bón cho cây. "Cam rụng không còn cách nào cứu được. Hiện giờ vẫn tiếp tục rụng, nhiều khách đã liên hệ đặt hàng Tết nhưng sợ không đủ cam để cung ứng nên không dám nhận. Tiếc lắm, cam trên cây vẫn còn nhưng nhiều quả đã có dấu hiệu hỏng", ông Hưởng nói.

Cách vườn ông Hưởng vài trăm mét, vườn cam Xã Đoài của gia đình ông Phạm Đình Tiến cũng thưa dần sau nhiều ngày bị rụng quả. "Tiếc lắm nhưng không thể cứu vãn. Với tính trạng này nhiều nhà thất thu nặng trong mùa cam năm nay", ông Tiến nói.

Khác với những năm trước, các vườn cam Xã Đoài năm nay mất mùa bởi thời tiết mưa rải rải nhiều trong nhiều tháng qua. Vườn cam của gia đình ông Tiến có 80 gốc. Đầu mùa, vườn cam dự kiến cho thu hoạch khoảng gần 5.000 quả. Tuy nhiên khi quả cam bắt đầu chín thì rụng hơn một nửa, thiệt hại rất nhiều.

Cam héo, rụng đầy gốc khi chỉ còn 1 tháng nữa là đến Tết khiến các chủ vườn không dám nhận đặt cọc của khách.

Trao đổi với PV, bà Nguyễn Thị Thiết, công chức địa chính nông nghiệp xã Nghi Diên cho biết, diện tích trồng cam Xã Đoài của 50 hộ dân trong xã hiện còn khoảng 30ha, trong đó khoảng 15ha cho quả ổn định hàng năm. Cam là một trong những cây trồng chủ lực, mang lại thu nhập khoảng 20 tỷ đồng mỗi năm cho người dân địa phương. Tuy nhiên, năm nay, sản lượng cam giảm mạnh, doanh thu dự kiến cũng giảm đáng kể.

"Cam năm nay rụng nhiều, dẫn đến sản lượng giảm khoảng 50% so với dự kiến. Mặc dù sản lượng giảm mạnh, nhưng giá cả vẫn tương đối ổn định. Hiện tại, các vườn cam đang bán với giá từ 70.000 đồng đến 80.000 đồng mỗi quả, và giá có thể tăng nhẹ vào sát Tết", bà Thiết nói.

Nhiều vườn cam "tiến Vua" ở Nghi Diên bị rụng quả do sương muối.

Theo lãnh đạo xã Nghi Diên, cam Xã Đoài có nguồn gốc từ châu Âu và đã được đưa về trồng ở Nghi Diên hơn 100 năm trước. Đặc trưng của giống cam này là vỏ mịn, mỏng đều và hương thơm dịu nhẹ. Ruột cam có màu vàng óng, vị ngọt thanh, không chua.

Điều đặc biệt là chỉ vùng đất Nghi Diên mới có thể trồng được loại cam này và mang lại hương vị ngọt ngào đặc trưng. Nếu trồng ở nơi khác, cam sẽ không có được sự thơm ngon như vậy. "Theo truyền miệng, dưới triều Nguyễn, loại cam này đã từng được dùng để tiến Vua, nên người dân xứ Nghệ quen gọi là cam 'tiến Vua'", vị lãnh đạo xã giải thích.

Với hương vị thơm ngon, cam "tiến vua" trở thành đặc sản được ưa chuộng suốt hàng chục năm qua, đặc biệt vào dịp Tết. Nhiều khách hàng từ Hà Nội, TP. Hồ Chí Minh và các tỉnh khác thường xuyên tìm đến Nghi Diên để đặt mua cam từ khi cây bắt đầu đơm hoa. Sản phẩm này thường được dùng làm quà biếu, bày mâm ngũ quả ngày Tết, hoặc dùng để ngâm rượu…

Hoàng Trinh