Đặc sản núi rừng Tây Bắc 'bốc mùi' nhưng gây nghiện

Rau thối - đặc sản núi rừng Tây Bắc. Ảnh: Internet.

Rau thối là một loại cây dây leo có thân dài, mọc hoang dại trong rừng và đặc trưng bởi những gai nhọn phủ kín thân và cành lá. Lá của rau thối là lá kép, màu xanh thẫm, mọc đối xứng, tạo thành những cụm lá dày đặc. Chồi lá non tơ, với những phiến lá nhỏ, dài và cụp vào nhau, chính là phần được thu hoạch để chế biến món ăn.

Khoảng từ tháng 2 đến tháng 3 âm lịch, rau thối bắt đầu cho thu hoạch và kéo dài đến tháng 9 - 10 âm lịch. Đặc biệt, trong khoảng tháng 3 và tháng 4, cây rau thối cho ra những lá non tươi ngon nhất.

Theo kinh nghiệm của người Thái, mùi hôi và độ giòn của rau thối sẽ giảm dần sau khi hái khỏi cây, vì vậy việc chế biến ngay lập tức sẽ giúp giữ được hương vị ngọt bùi tự nhiên và mùi hôi đặc trưng của rau. Chị Hạnh, người dân Tuyên Quang, cho biết: "Khi ăn quen, vị rau trở nên giòn, bùi và đậm đà. Khi nấu, mùi hôi của rau sẽ bay đi. Vị ngai ngái, ngầy ngậy, cộng thêm chút hương nồng vương vấn nơi cổ họng đủ sức hấp dẫn bất kỳ ai yêu thích đặc sản vùng cao."

Rau thối có thể được chế biến thành nhiều món ăn hấp dẫn như xào với thịt bò, xào tỏi, rán trứng, làm nộm hoặc nấu canh. Người Thái thường chế biến rau thối đơn giản với thịt trâu, thịt lợn hoặc cá tươi mới bắt từ suối. Một món ăn phổ biến là xào rau thối với măng, hoặc đơn giản là xào nhanh tay với mỡ hành phi thơm.

Trước kia, rau thối chỉ mọc tự nhiên trong rừng, nhưng trong vài năm gần đây, người dân đã mang cây về nhân giống và trồng tại vườn. Tuy nhiên, việc trồng rau thối gặp nhiều khó khăn vì cây có gai dày và cành cao, dễ bị sâu bệnh tàn phá. Hơn nữa, chỉ thu hoạch phần ngọn non nên sản lượng không cao. Có những năm rau thối mất mùa, thu hoạch rất ít.

Do sản lượng thấp và không phải lúc nào cũng có sẵn, rau thối trở thành mặt hàng rất được ưa chuộng và thường xuyên không đủ cung cấp.

Không chỉ là món ăn đặc sản, rau thối còn được người dân địa phương xem là một vị thuốc hiệu quả trong việc chữa xương khớp. Theo kinh nghiệm dân gian, rau thối có tác dụng thanh nhiệt và giải độc rất tốt.

Hiền Thảo