Đặc sắc Lễ hội Đầu pháo Kỳ Lừa
Quan niệm dân gian cho rằng người nào tranh được Đầu pháo và mang về nhà thờ cúng sẽ luôn được mạnh khỏe, gia đình cả năm gặp nhiều may mắn.
Ngày 24/2 (tức 27 tháng Giêng năm Ất Tỵ), trong khuôn khổ Di sản văn hóa phi vật thể cấp quốc gia Lễ hội đền Kỳ Cùng - đền Tả Phủ đã diễn ra Hội Đầu pháo Kỳ Lừa năm 2025.
Hội Đầu pháo Kỳ Lừa diễn ra vào ngày 27 tháng Giêng hằng năm, trong đó, đặc sắc nhất là màn tranh đầu pháo, diễn ra tại khu vực phía trước đền Tả Phủ.

Nghi thức đốt pháo bông mở đầu cho hoạt động tranh đầu pháo năm 2025. Ảnh: Báo Lạng Sơn
Tại ngày hội năm nay thời tiết thuận lợi, màn tranh đầu pháo thu hút rất đông người dân trong tỉnh cũng như du khách gần xa tham gia.
Theo nghi lễ cổ truyền, đầu pháo được treo trên cây tre cao khoảng 15m, bên trong để một vòng kim loại. Nối với đầu pháo là hai dây cháy chậm buông xuống sát mặt đất. Khi pháo được đốt, đầu pháo nổ và vòng kim loại bay lên không trung, mọi người chờ vòng kim loại rơi xuống rồi xông vào tranh cướp.
Tuy nhiên, từ năm 2009, khi Chính phủ ban hành Nghị định 36/2009/NĐ-CP, Lễ hội Đầu pháo Kỳ Lừa đã thay tục đốt pháo bằng việc bắn pháo bông và cướp đầu pháo.
Người tranh được đầu pháo đem đến trình báo với nhà đền, sau đó Ban tổ chức sẽ thông báo và vinh danh, tặng thưởng rồi rước về tận nhà để tạ ơn tổ tiên. Đến ngày 20 tháng Giêng năm sau, người tranh được đầu pháo phải mang đầu pháo và lễ vật đến đền tạ ơn và trả lại nhà đền.
Quan niệm dân gian cho rằng người nào tranh được đầu pháo và mang về nhà thờ cúng sẽ luôn được mạnh khỏe, gia đình cả năm gặp nhiều may mắn.
Năm 2025 này, du khách Đinh Văn Nhiên, đến từ huyện Thanh Miện, tỉnh Hải Dương đã tranh được đầu pháo. Theo tục lệ từ xưa truyền lại, ông Nhiên được tặng thưởng 2 triệu đồng, 1 mâm xôi gà, 1 mâm ngũ quả.
Sau khi Hội Đầu pháo Kỳ Lừa kết thúc, vào chính ngọ (12 giờ trưa), Ban Tổ chức thực hiện nghi lễ rước kiệu Quan lớn Tuần Tranh từ đền Tả Phủ - Kỳ Lừa về đền Kỳ Cùng, khép lại mùa lễ hội năm 2025.
Lễ hội Đầu pháo Kỳ Lừa được tổ chức từ thế kỷ XVII, gắn với một truyền thuyết lịch sử thể hiện lòng nghĩa hiệp của viên tướng thời Hậu Lê là Thân Công Tài đối với một viên quan nhà Trần là ông Tuần Tranh. Vì cảm phục lòng nghĩa hiệp của ông Thân Công Tài đã có công viết sớ về tâu với vua để minh oan cho ông Tuần Tranh nên hàng năm nhân dân địa phương đã mở hội rước ông Tuần Tranh (từ đền Kỳ Cùng) lên tạ nghĩa với ông Thân Công Tài (đền Tả Phủ).
Với nhiều ý nghĩa lịch sử - truyền thống, đáp ứng nhu cầu tâm linh của nhân dân và nhiều trò chơi, trò diễn dân gian hấp dẫn, lễ hội đền Kỳ Cùng - Tả Phủ thu hút đông đảo người dân địa phương và du khách tham dự, tạo nên không khí nhộn nhịp vui tươi trong những ngày xuân.