Tổng thống Mỹ Joe Biden muốn xóa 4,6 tỷ USD nợ của Ukraine

Đây là một trong những động thái mới nhất nhằm tăng cường sự hỗ trợ dành cho Kyiv trước khi Tổng thống đắc cử Donald Trump chính thức nhậm chức.

Nhà Trắng sẽ hủy một nửa khoản vay 9 tỷ đô la được chuyển cho Ukraine như một phần của gói bổ sung 60 tỷ đô la được phê duyệt vào tháng 4. Ảnh: Genya Salvilov

Cụ thể, Nhà Trắng sẽ xóa một nửa khoản vay trị giá 9 tỷ USD mà Ukraine nhận được trong gói hỗ trợ bổ sung trị giá 60 tỷ USD được phê duyệt hồi tháng Tư.

Ý tưởng về khoản vay này ban đầu được ông Donald Trump đề cập trong chiến dịch tranh cử và sau đó được các lãnh đạo Cộng hòa tại Hạ viện điều chỉnh trong luật. Tuy nhiên, chính quyền hiện tại đã ngầm ám chỉ rằng một phần khoản vay sẽ được miễn giảm ngay từ đầu.

Trong bức thư gửi Quốc hội ngày 18/11, Bộ Ngoại giao Mỹ nhấn mạnh rằng việc hủy bỏ khoản nợ này, nhằm hỗ trợ Ukraine chiến thắng trong cuộc xung đột, "là lợi ích quốc gia của Mỹ cũng như các đối tác EU, G7+ và NATO".

Động thái này nằm trong nỗ lực tổng thể của Tổng thống Biden nhằm gấp rút tăng cường hỗ trợ cho Kyiv trước thời điểm ông Trump quay trở lại Nhà Trắng vào tháng 1.

Ông Biden đã tuyên bố rằng ưu tiên hàng đầu của mình là thúc đẩy các cuộc đàm phán hòa bình giữa Nga và Ukraine. Tuy nhiên, các đồng minh của Kyiv lo ngại rằng chính quyền mới có thể giảm hoặc ngừng viện trợ trong khuôn khổ chiến lược này.

Trong những ngày gần đây, Tổng thống Biden cũng đã đồng ý cho phép Ukraine sử dụng các loại tên lửa tầm xa do Mỹ cung cấp để tấn công sâu vào lãnh thổ Nga. Hôm thứ Tư, chính quyền thông báo gói hỗ trợ an ninh mới trị giá 275 triệu USD, bao gồm các loại mìn chống bộ binh.

Bộ Ngoại giao Mỹ đã xác nhận việc gửi bức thư này và khẳng định rằng các hành động của chính quyền là phù hợp với thẩm quyền mà Quốc hội trao cho.

Phản ứng từ phía Quốc hội Mỹ

Kế hoạch xóa nợ của ông Joe Biden đã vấp phải sự phản đối từ một số thành viên Đảng Cộng hòa. Thượng nghị sĩ Rand Paul từ bang Kentucky đã tuyên bố trên mạng xã hội X rằng ông sẽ tìm cách buộc Thượng viện bỏ phiếu về một nghị quyết nhằm "ngăn chặn chính quyền Biden biến khoản nợ của Ukraine thành trách nhiệm của người dân Mỹ".

Tuy nhiên, để nghị quyết này được thông qua, cả hai viện Quốc hội cần phải đồng ý. Điều này khó có thể xảy ra khi Đảng Dân chủ hiện vẫn kiểm soát Thượng viện.

Ngay cả trong trường hợp nghị quyết được phê duyệt, Tổng thống Biden cũng có quyền phủ quyết. Một quan chức Mỹ tối thứ Tư cho biết Tổng thống hoàn toàn có quyền xóa 50% khoản nợ.

Cam kết với các đồng minh châu Âu

Trong chuyến công du đến Brussels ngay sau cuộc bầu cử, Ngoại trưởng Antony Blinken đã nhấn mạnh rằng chính quyền Biden cam kết đảm bảo "mỗi đồng USD mà chúng tôi có thể huy động đều sẽ được chuyển đến Ukraine".

Ngoài khoản vay trên, gói viện trợ quân sự gần 9 tỷ USD mà chính quyền Biden cam kết vẫn đang trong quá trình triển khai. Khoảng 7 tỷ USD trong số này sẽ được sử dụng để cung cấp vũ khí trực tiếp từ kho dự trữ của Mỹ. Tuy nhiên, các nguồn cung cấp từ Lầu Năm Góc đang bắt đầu cạn kiệt, đặc biệt là một số loại tên lửa chủ chốt.

Số tiền còn lại sẽ được sử dụng cho các hợp đồng sản xuất quốc phòng, nhằm vận chuyển trang thiết bị trực tiếp đến Ukraine khi sẵn sàng. Tuy nhiên, chính quyền Tổng thống Trump có thể lựa chọn hủy bỏ một số hợp đồng này, dù điều đó sẽ đi kèm với chi phí đền bù.

Trong bối cảnh phức tạp này, các chuyên gia cho rằng quyết định của Tổng thống Biden không chỉ thể hiện sự hỗ trợ mạnh mẽ dành cho Ukraine, mà còn nhằm củng cố vị thế của Mỹ trong vai trò lãnh đạo liên minh quốc tế trong cuộc xung đột kéo dài.

Dũng Phan (Theo Bloomberg)