Cựu thủ tướng Najib ở nhà tù không xa tư dinh giàu có

Nhà tù Kajang giam giữ cựu Thủ tướng Malaysia Najib Razak nằm ở phía nam thủ đô Kuala Lumpur. Nó chỉ cách biệt thự của ông ở khu phố Bukit Tunku giàu có chưa đầy một giờ lái xe.

Dù vậy, nhà tù Kajang là một thế giới khác hoàn toàn với những sự xa hoa mà ông đã quen thuộc.

Ngày 23/8, ông Najib đã không thể kháng cáo và lĩnh bản án 12 năm tù vì tội tham nhũng, bội tín và rửa tiền. Tòa án khẳng định bản án của ông là hoàn toàn xác đáng, theo Reuters.

Ông được xếp vào khu vực an ninh nghiêm ngặt tại nhà tù lớn nhất đất nước. Đây là một khu phức hợp rộng lớn với sức chứa tới 5.000 tù nhân, bao gồm một khu riêng dành cho tù nhân nữ.

Ông Najib khi trả lời phỏng vấn vào năm 2020. Ảnh: Reuters.

Đời sống thượng lưu

Bị kết án lần đầu tiên vào tháng 7/2020, ông Najib được tại ngoại chờ kháng cáo. Tòa án Tối cao Malaysia đã giữ nguyên bản án của ông vì nhận bất hợp pháp khoảng 10 triệu USD từ một đơn vị cũ thuộc quỹ nhà nước 1Malaysia Development Berhad (1MDB).

Ông Najib là con trai cả của Abdul Razak, thủ tướng thứ hai của Malaysia. Gia đình ông thuộc giới thượng lưu Malaysia và được giáo dục ở Vương quốc Anh.

Trong nhiệm kỳ thủ tướng từ năm 2009 đến 2018, ông đã khiến công chúng tức giận vì những bê bối tham nhũng trị giá hàng tỷ USD. Việc này đã dẫn đến thất bại trong cuộc bầu cử nhiệm kỳ tiếp theo.

Theo điều tra của tòa án, vào năm 2014, vị cựu lãnh đạo đã chi 3,3 triệu ringgit (hơn 700.000 USD) để mua sắm trang sức và đồng hồ Thụy Sĩ tại Italy. Vài tháng sau, ông chi thêm gần 500.000 ringgit để mua đồ hiệu Chanel và 120.000 ringgit tại một khách sạn Shangri-La ở Bangkok.

Bà Rosmah Mansor tại Tòa án Liên bang Malaysia. Ảnh: Reuters.

Khi được hỏi về các món tiền này, ông Najib đều phủ nhận và cho rằng đây là những món quà cho các nhà lãnh đạo chính phủ khác.

“Việc tặng quà cho các nhà lãnh đạo của chính phủ khác là điều bình thường”, ông nói.

Trong những năm cầm quyền, ông Najib và vợ Rosmah Mansor đều bị buộc tội gian lận. Cả hai trở thành biểu tượng cho sự thối nát trong giới thượng lưu Malaysia.

Bà Rosmah được báo chí Australia gọi là “đệ nhất phu nhân mua sắm”. Bà từng chi hơn 72.000 USD tại một cửa hàng tại Sydney.

Nhà thiết kế Carl Kapp gọi bà Rosmah là “khách hàng lớn nhất” của ông khi chi một số tiền “đáng kinh ngạc” cho trang phục. Bà cũng từng bị cáo buộc mua một viên kim cương trị giá 24 triệu USD và một chiếc túi Hermes 200.000 USD.

Sau khi ông Najib thất bại trong cuộc bầu cử năm 2018, cảnh sát đã phát hiện tiền mặt, đồ trang sức, túi xách và các mặt hàng xa xỉ tại các khu nhà được ông và gia đình sử dụng. Tất cả tài sản có giá trị lên tới 275 triệu USD.

Cuộc sống đảo ngược sau song sắt

Vị cựu thủ tướng từng là bạn chơi golf với Tổng thống Mỹ Barack Obama, Donald Trump và các nhà lãnh đạo thế giới khác. Giờ đây, ông sẽ bị giam giữ chung cùng với những tội phạm giết người và buôn bán ma túy tại Kajang.

Một số người trong tù cũng từng thân cận với ông Najib. Azilah Hadri là thành viên bộ phận an ninh của vị cựu thủ tướng trước khi bị kết tội giết người mẫu Mông Cổ Altantuya Shaariibuu năm 2006.

Năm 2019, Azilah đã tìm cách giảm án khi cáo buộc ông Najib ra lệnh giết người. Ông Najib phủ nhận cáo buộc và Tòa án Liên bang cũng bác đơn kiện của Azilah.

Cục Nhà tù Malaysia không trả lời yêu cầu bình luận của Reuters về những điều kiện mà ông Najib phải đối mặt trong tù. Trên Facebook, cơ quan này phủ nhận một bài đăng khác cho rằng nhà tù cung cấp đặc quyền đặc biệt cho “tù nhân VIP”, như sử dụng TV và điều hòa không khí.

Mặt khác, các nhóm nhân quyền nói rằng các nhà tù Malaysia bị quá tải, thiếu vệ sinh và cơ sở y tế. Các bệnh truyền nhiễm như lao và ghẻ rất phổ biến.

Ông Najib bước ra ngoài trong giờ nghỉ giải lao tại tòa án. Ảnh: Reuters.

Lãnh đạo phe đối lập Anwar Ibrahim đã trải qua tổng cộng 8 năm bị giam giữ tại một nhà tù khác của Malaysia. Ông cho biết đã trải qua những điều kiện vô nhân đạo và xuống cấp, thậm chí phải ăn cá thối “mọi lúc”.

Dù vậy, năm 2016, Ahmad Zahid Hamidi, cựu phó thủ tướng của ông Najib, nói trước Quốc hội Malaysia rằng ông Anwar đã có các đặc quyền như giường bệnh, bàn làm việc, vòi nước nóng và chế độ ăn uống đặc biệt. Anwar cũng được tiếp cận thư viện nhà tù, tiếp khách thường xuyên và được phép rời đi để điều trị tại bệnh viện.

Ông Anwar đã bị bỏ tù 2 lần vì tội tham nhũng. Ông được nhà vua ân xá và thả vài ngày sau thất bại của ông Najib vào năm 2018.

Ông Najib chỉ có thể rời khỏi Kajang khi được áp giải ra tòa để tham dự các phiên điều trần. Ông vẫn sẽ bị xét xử trong 4 vụ án khác liên quan đến tham nhũng tại 1MDB và các cơ quan chính phủ khác.

Bà Rosmah Mansor không nhận tội trong một vụ án tham nhũng khác, không liên quan đến 1MDB. Tòa án dự kiến đưa ra phán quyết trong phiên tòa xét xử bà vào ngày 1/9.

Tuấn Đạt