Cuốn truyện kỳ ảo thiếu nhi gây sốt

Impossible Creatures (tạm dịch: Những sinh vật huyền diệu) là tiểu thuyết thứ sáu dành cho độc giả trung học cơ sở của Rundell. Cuốn sách lập tức trở thành sách bán chạy tại Anh ngay sau khi phát hành vào năm ngoái. Sách cũng giành được nhiều giải thưởng, bao gồm giải thưởng Sách của năm của Waterstones.

Oxford - cái nôi của những tác giả thiếu nhi kinh điển

Mở đầu câu chuyện, Christopher Forrester được đưa đến sống tại điền trang của ông nội mình dưới chân một ngọn đồi dốc ở Scotland. Cậu bé không hề hay biết trên đồi có cánh cổng dẫn đến một miền thế giới cô lập diệu kỳ gọi là Quần đảo, trên các hòn đảo có sinh vật từ nhiều thần thoại khác nhau sinh sống.

Bìa sách Impossible Creatures. Ảnh: P.R.H.

Trong tuyến truyện song song, Mal Arvorian - cô gái sinh ra ở Quần đảo và có thể bay lượn nhờ chiếc áo khoác thần kỳ - đang điều tra những dấu hiệu cho thấy phép thuật của hòn đảo (được gọi là "glimourie") đang ngày một phai nhạt.

Điều này đe dọa cuộc sống của các loài kỳ lân, tiên cá, kanko và các sinh vật huyền bí khác - bao gồm cả chú kỳ lân thú cưng của cô - chúng cần glimourie để tồn tại.

Mal chiêu mộ Christopher vào hành trình truy tìm căn nguyên của sự suy giảm glimourie. Chẳng mấy chốc, nhóm của họ kết nạp thêm một thuyền trưởng khó tính, một nhà hải dương học và một con sóc có sừng biết nói làm hoa tiêu.

Cuốn sách đầu tiên trong loạt truyện Impossible Creatures đánh dấu một sự chuyển mình của Rundell. Những tiểu thuyết trước của cô có yếu tố tưởng tượng, nhưng đây là tác phẩm kỳ ảo thực sự đầu tiên của cô.

Katherine Rundell là thành viên của trường St. Catherine tại Đại học Oxford. Oxford là cái nôi của nhiều thế hệ tác giả vừa có khả năng học thuật (tiểu sử John Donne Super-Infinite của Rundell đã giành giải thưởng Baillie Gifford), vừa viết ra những tiểu thuyết thiếu nhi được yêu thích.

Lịch sử này của Oxford đã khiến Rundell được so sánh với J.R.R Tolkien, C.S Lewis và Philip Pullman, nhưng dường như vốn dĩ ban đầu thể loại kỳ ảo không phù hợp với cô. Sẽ chính xác hơn nếu gọi Robert Louis Stevenson là người tiền nhiệm của Rundell. Stevenson là tác giả của những câu chuyện ly kỳ trình bày bằng lối văn xuôi tự tin, đầy màu sắc song kém phần mượt mà.

Những anh hùng không phép thuật

Trong The Explorer (tạm dịch: Người thám hiểm) của Rundell, lũ trẻ sống sót sau tai nạn máy bay ở rừng nhiệt đới Amazon bằng cách đóng bè và học cách ăn nhện tarantula. Nữ anh hùng của Rooftoppers (tạm dịch: Cư dân mái nhà) phát hiện ra cộng đồng trẻ mồ côi bí mật sống trên các mái nhà của Paris, bao gồm một cậu bé chưa bao giờ đặt chân xuống đường và làm lều chống thấm nước từ lông bồ câu.

Trong The Good Thieves (tạm dịch: Những tay trộm tử tế), một tên móc túi chuyên nghiệp và hai nghệ sĩ xiếc giúp một cô gái đột nhập vào dinh thự bị bao vây của một tên cướp ở New York thời Cấm rượu.

Một số tác phẩm khác của tác giả Katherine Rundell: The Explorer, Rooftoppers, The Good Thieves.

Những chuyện khó tin, nhưng không phải bất khả. Điểm vui thú nhất trong tiểu thuyết của Rundell là sự khéo léo và tháo vát của trẻ em khi đối mặt với những hạn chế đáng sợ của thực tế. "Hàng trăm năm qua trẻ em đã bị đánh giá thấp", một bà lão lập luận trong Impossible Creatures, nêu bật chủ đề phổ biến trong các tác phẩm của Rundell.

Một điều khác là những yêu cầu ngột ngạt về phép lịch sự, nhất là khi áp đặt lên những cô gái tomboy hoang dã của Rundell. Bà cô và người giám hộ của Mal (như nhiều nhân vật chính của Rundell, Mal mồ côi cha mẹ) có "danh sách điều cấm kị dài dặc như sách sớ", nhưng Mal thường xuyên bất tuân. Cha của Christopher (mẹ cậu đã mất) sợ sệt hầu hết mọi thứ.

Từ diễn biến một sát thủ được thuê ép Mal rời khỏi nhà, Christopher lao xuống một lối đi trong hồ và vào Quần đảo, yếu điểm của Rundell mới lộ rõ. Câu chuyện xảy ra quá vội vã khiến cho những kỳ diệu trong phần xây dựng ban đầu không có cơ hội nở rộ hoàn toàn.

Rundell - ắt hẳn hiểu rằng điểm mạnh của cô là hành động, chứ không phải hãi hùng. Cô không lãng phí thời gian đưa nhân vật của cô vào cuộc đấu tranh dữ dội, cảnh rượt đuổi hay trốn thoát táo bạo.

Cô cho Christopher và Mal luôn luôn hành động: chiến đấu với quái vật, kiến nghị giới chức trách ma thuật của Quần đảo giúp đỡ và theo đuổi nhiệm vụ tìm thứ liên quan đến rồng, nhân mã, với nhiệm vụ giải phóng Quần đảo khỏi "chủ nhân" nham hiểm đã cử sát thủ đó đi theo Mal.

Với thể loại phiêu lưu, văn của Rundell hấp dẫn khó cưỡng, độc giả trẻ em dễ mê mẩn, như từng mê những tiểu thuyết trước đó của cô.

Tuy nhiên, độc giả trưởng thành có thể nhận thấy thế giới cô xây dựng có phần mỏng manh so với những nhà văn kỳ ảo khác của Oxford. Impossible Creatures chứa nhiều chi tiết vay mượn: quần đảo rất giống với Earthsea của Ursula Le Guin, hành trình của phi hành đoàn từ hòn đảo theo chủ đề này đến hòn đảo theo chủ đề khác gợi nhớ đến Hành trình trên tàu Dawn Treader của Lewis.

Mal có chiếc la bàn mê hoặc để dẫn đường giống như máy đo chân lý trong bộ ba tác phẩm Vật chất tối của ngài của Pullman; môtip nhân vật phản diện hút cạn phép thuật khỏi thế giới khiến người ta nhớ đến Chúa tể của những chiếc nhẫn.

Nhưng có lẽ những điều này cũng chẳng thực sự quan trọng, vì mọi nhà văn kỳ ảo vĩ đại đều tắm mình từ cùng một chiếc giếng. Họ đều được thôi thúc bởi khao khát hướng về một thế giới tưởng tượng đối lập với thế giới trần tục mà ta đang sống.

Khác biệt của Rundell là cô dường như không thấy thế giới thực thiếu vắng kỳ diệu, kỳ quan hay thử thách để khơi dậy khát khao nơi các nhân vật người hùng trẻ tuổi dũng cảm. Truyện của cô thú vị nhất khi độc giả tin được rằng chúng thực sự có thể xảy ra, rằng chúng ta không cần phải tìm kiếm ý nghĩa hay cuộc phiêu lưu ở nơi khác. Rundell có thể thử sức ở miền đất của trí tưởng tượng, nhưng thế giới này mới là nơi cô thực sự thuộc về.

Tâm Anh