Cuộc gặp Trump-Zelensky và bài học rút ra cho Australia

Cuộc tranh luận nảy lửa giữa Tổng thống Ukraine Volodymyr Zelensky với Tổng thống Mỹ Donald Trump và Phó Tổng thống Mỹ JD Vance vào tuần trước đã trở thành một sự kiện quốc tế nổi bật. Nó không chỉ bộc lộ quan điểm của chính quyền mới tại Mỹ đối với cuộc xung đột giữa Ukraine và Nga mà còn phản ánh phần nào cách hành xử của chính quyền mới tại Mỹ đối với vấn đề quốc tế và Australia đã rút ra những bài học cho riêng mình từ sự kiện này.

Tổng thống Ukraine Volodymyr Zelensky và Tổng thống Mỹ Donald Trump tại Phòng Bầu dục, ngày 28/2/2025. Ảnh: NYT Times

Nhà báo Stephen Dziedzic của ABC của Australia cho rằng, điều đầu tiên Australia cần phải lưu ý đó là tìm cách cân bằng quan hệ với Mỹ trong vấn đề Ukraine. Cuộc tranh luận vào tuần trước cho thấy sự ủng hộ của chính quyền mới tại Mỹ đối với Ukraine đã không còn như dưới thời cựu Tổng thống Joe Biden. Trong khi đó, Australia hiện vẫn công khai bày tỏ sự ủng hộ Ukraine và coi đây là lợi ích quốc gia vì vậy vấn đề đặt ra là Australia sẽ cần làm thế nào để Ukraine không trở thành trở ngại trong quan hệ với Mỹ.

Thứ hai, khoáng sản là một tài sản chiến lược đang được chính quyền Mỹ rất quan tâm. Tổng thống Mỹ Donald Trump muốn ký thỏa thuận khai thác khoáng sản, trong đó có đất hiếm, với Ukraine. Australia cũng là quốc gia có trữ lượng khoáng sản lớn, trong đó đất hiếm có trữ lượng lớn thứ tư thế giới vì thế không loại trừ khả năng các khoáng sản của Australia, trong đó có đất hiếm, lithium, cobalt hay titanium sẽ là nội dung được Mỹ đưa ra thảo luận trong các “cuộc mặc cả” sau này.

Hai chuyên gia thuộc Viện Chính sách chiến lược của Australia là Raelene Lockhorst và John Coyne cho biết, từ vụ việc vừa qua cho thấy nước này nên chủ động xây dựng các phương án sử dụng khoáng sản như một loại tài sản chiến lược trong các cuộc thương thảo với Mỹ, trong đó không loại trừ khả năng đề xuất hai bên ký thỏa thuận khai thác và cung cấp khoáng sản quan trọng với Mỹ vừa để thể hiện thiện chí với Mỹ vừa giảm sự phụ thuộc của hai nước vào Trung Quốc đối với mặt hàng này.

Thứ ba đó là Australia cần tính toán các khả năng về sự đảm bảo an ninh của Mỹ đối với nước này. Mặc dù là đồng minh với Mỹ và trong thỏa thuận đồng minh có nêu rõ các bên có “nghĩa vụ phản ứng khi đồng minh bị đe dọa” song dường như Tổng thống Donald Trump không đánh giá quá cao quan hệ đồng minh, thay vào đó là sự tính toán để đặt lợi ích của nước Mỹ lên trên hết.

Tổng thống Donald Trump từng nói rằng, Ukraine không phải là lợi ích quan trọng của Mỹ và cuộc xung đột Ukraine-Nga quan trọng với Châu Âu hơn là với Mỹ vì Mỹ và Châu Âu được chia cách bằng đại dương. Vì thế với Australia, khoảng cách về mặt địa lý còn xa nên để có thể kéo Mỹ lại gần, việc chỉ rõ lợi ích cụ thể trong quan hệ với Australia mà Mỹ có thể thu lại được là việc làm rất quan trọng đối với nước này.

Tất nhiên, Australia không phải là Ukraine hay Châu Âu nhưng việc xác định rõ những điều này sẽ giúp Australia có những tính toán cụ thể và chủ động hơn trong việc thúc đẩy quan hệ với Mỹ cũng như trong việc nâng cao năng lực an ninh của đất nước để giảm sự phụ thuộc vào bên ngoài.

Trong lúc vẫn đang chờ đợi chính sách rõ ràng hơn của chính quyền mới tại Mỹ đối với Australia cũng như khu vực Ấn Độ Dương-Thái Bình Dương, hai chuyên gia Raelene Lockhorst và John Coyne cũng cho rằng, Australia nên mở rộng quan hệ đối tác tài nguyên đối với các nước có cùng chí hướng như Nhật Bản hay các thành viên EU để giảm sự phụ thuộc vào bất kỳ quốc gia nào. Đồng thời hai chuyên gia này cũng đề xuất, việc báo hiệu trước các ranh giới không thể thương lượng sẽ giúp củng cố quan điểm của Australia về việc sẵn sàng hợp tác cũng như những lĩnh vực mà nước này không thể bị ép buộc.

Cuộc tranh luận giữa Tổng thống Ukraine Volodymyr Zelensky với Tổng thống Mỹ Donald Trump và Phó Tổng thống Mỹ JD Vance tại Nhà Trắng vào tuần trước và trước đó là chính sách thuế mới của Mỹ, trong đó có việc áp mức thuế 25% đối với thép và nhôm nhập khẩu từ Australia cũng cho thấy quan hệ của Mỹ với các quốc gia khác có thể thay đổi và có thể xuất hiện những bất đồng không nhỏ. Vì vậy, nhà báo Stephen Dziedzic cho rằng, Australia cũng cần tính toán các vấn đề có thể thỏa hiệp cũng như các vấn đề không thể thỏa hiệp với Mỹ.

Nếu không có gì thay đổi, ngành sản xuất nhôm và thép của Australia sẽ phải đối mặt với mức thuế 25% mà Mỹ áp dụng từ ngày 12/3 tới. Bên cạnh đó, ngành dược phẩm của Australia cũng đang đứng trước nguy cơ bị áp mức thuế cao khi gần đây Tổng thống Trump đã nhắc đến lĩnh vực này. Và quan trọng hơn cả là thỏa thuận trang bị tàu ngầm chạy bằng năng lượng hạt nhân cho Australia trong khuôn khổ AUKUS đang là dự án mà Australia phụ thuộc rất nhiều vào Mỹ.

Rõ ràng là chính sách của chính quyền mới tại Mỹ đang tác động không nhỏ đến nhiều lĩnh vực tại Australia vì vậy, vào lúc này, bên cạnh việc theo dõi sát các quyết định từ Washington, Australia có lẽ cũng đang có sự chuẩn bị của riêng mình để ứng phó với những tình huống có thể xảy ra.

Việt Nga/VOV-Australia