Cuộc chiến không bên nào thắng

Không giúp an toàn hơn

Dù các nhóm vũ trang thân Iran tấn công Israel từ Iraq và Yemen, nhưng 2 khu vực xung đột chính là Dải Gaza và Lebanon - nơi Israel đang chiến đấu với Hamas và Hezbollah. Học thuyết quân sự mới của Iran thể hiện rõ nhất qua chiến dịch của Hezbollah chống lại Israel, được phát động vào ngày 8-10-2023, một ngày sau khi Hamas tấn công miền Nam Israel.

Từ đó trở đi, Hezbollah vẫn tuyên bố các cuộc tấn công của nhóm nhằm vào Israel là để ủng hộ Hamas, sau cuộc tấn công của Israel vào Dải Gaza nhằm trả đũa cho chiến dịch ngày 7-10-2023 của Hamas.

Đến nay, vẫn chưa có bên chiến thắng rõ ràng. Năng lực quân sự của Hamas đã bị phá hủy và Hezbollah chịu tổn thất chưa từng có trong cuộc xung đột kéo dài 42 năm với Israel. Tổ chức này đã xác nhận việc thủ lĩnh hàng đầu của mình, Hassan Nasrallah, thiệt mạng trong một cuộc không kích của Israel vào một khu dân cư ở vùng ngoại ô phía Nam Beirut.

Viện Chatham House nhận định, bất chấp những thành công về mặt chiến thuật, Israel còn cách xa việc đạt được những thành quả chiến lược. Khu vực phía Bắc nước này gần như hoàn toàn không có người ở, danh tiếng quốc tế bị hủy hoại vì cái chết và nỗi đau khổ của rất nhiều thường dân, nền kinh tế đang gặp rắc rối nghiêm trọng và chính trị trong nước đang hỗn loạn.

Đống đổ nát sau một cuộc không kích của Israel vào khu vực ngoại ô phía Nam thủ đô Beirut, Lebanon. Ảnh: REUTERS

Cũng theo Viện Chatham House, nếu không có chiến lược ngoại giao, việc tiếp tục tấn công Hamas và Hezbollah (dù có lợi về mặt chính trị cho Thủ tướng Israel Benjamin Netanyahu) sẽ không giải quyết được bất kỳ thách thức nào nêu trên của Israel. Chưa kể, việc Israel chỉ dựa vào công cụ quân sự - như vẫn thường làm, sẽ không giúp Israel an toàn hơn. Không chỉ nhiều năm, mà nhiều thập niên đối đầu với các nhóm vũ trang đầy quyết tâm này là minh chứng cho điều đó.

Kế hoạch không như mong đợi

Diễn biến chiến sự cho thấy, Iran không thể khẳng định kế hoạch mới của mình (bao vây Israel bằng giao tranh khu vực) đang thành công. Đồng minh Palestine của Tehran là Hamas đã phải chịu một đòn giáng mạnh và sẽ mất nhiều năm để phục hồi. Hezbollah, con át chủ bài của Iran, đã mất đi phần lớn các nhà lãnh đạo chính trị và quân sự, trong khi những người còn lại sợ gặp mặt, thậm chí sợ liên lạc, vì lo ngại sẽ bị công nghệ hoặc các cuộc không kích của Israel tấn công. Chưa bao giờ Hezbollah lại có vẻ yếu và mất phương hướng như hiện nay.

Theo các chuyên gia của Viện Chatham House, Israel đang say sưa với những thành công chiến thuật của riêng mình, cho rằng họ có thể đối xử với Hezbollah như cách họ đối xử với Hamas. Nhưng Hezbollah lại là vấn đề hoàn toàn khác. Sẽ là sai lầm nếu cho rằng Hezbollah giờ đây đã bất lực hoặc sẽ sụp đổ vì những đòn tấn công của Israel.

Ngay cả Israel cũng thừa nhận rằng nhóm này vẫn có năng lực quân sự đáng kể, vẫn có thể gây ra cho Israel thiệt hại thảm khốc. Tên lửa chính xác của Hezbollah có thể tấn công bất kỳ cơ sở chiến lược hoặc trung tâm đô thị nào ở Israel. Israel cũng đã sai lầm khi tiến hành cuộc xâm lược trên bộ mới vào Lebanon, bởi Hezbollah có thể chiếm ưu thế về mặt địa hình và được huấn luyện để chiến đấu khá hiệu quả. Những ngọn núi và thung lũng ở phía Nam Lebanon khác hẳn với những khu phố ở Dải Gaza.

Phần cuối bài viết, Viện nghiên cứu Chatham House đưa ra nhận định, đây là thời điểm cho ngoại giao, và tất cả sẽ bắt đầu bằng lệnh ngừng bắn ở Dải Gaza. Điều đó sẽ dẫn đến việc bình định biên giới Israel - Lebanon; Hezbollah di chuyển đến các vị trí ở phía Bắc sông Litani ở Lebanon, như yêu cầu của Nghị quyết 1701 của Liên hợp quốc được thông qua vào năm 2006.

Tuy nhiên, việc đạt được điều đó phụ thuộc vào 2 yếu tố quan trọng: sự hợp tác của Thủ tướng Israel Benjamin Netanyahu, và quyết tâm của Mỹ trong việc buộc đồng minh của mình phải ngăn chặn điều tồi tệ nhất xảy ra. Hiện tại, có rất ít lý do để lạc quan về cả hai yếu tố này.

MINH CHÂU tổng hợp