Cuộc chạy đua tìm nước trên Mặt trăng: Trung Quốc có đang dẫn trước Mỹ?

Theo CNN, sứ mệnh này, được thực hiện trong khuôn khổ chương trình Chang’e-7, thể hiện tham vọng mạnh mẽ của Bắc Kinh trong việc trở thành một cường quốc không gian, thậm chí có thể vượt qua Mỹ trong cuộc tìm kiếm tài nguyên và xây dựng căn cứ trên Mặt trăng.

Tại sao nước trên Mặt trăng lại quan trọng?

Nước đóng băng trên Mặt trăng không chỉ là một khám phá khoa học mà còn mang giá trị chiến lược quan trọng. Nếu có thể khai thác được, nguồn nước này có thể cung cấp cho các phi hành gia, hỗ trợ sự sống và thậm chí được tách thành hydro và oxy để làm nhiên liệu cho các sứ mệnh không gian sâu hơn. Việc tìm thấy nguồn nước bền vững trên Mặt trăng có thể mở ra kỷ nguyên mới cho các hoạt động thám hiểm và định cư ngoài không gian.

Hình ảnh minh họa robot bay sẽ được triển khai trong sứ mệnh lên Mặt trăng Chang'e 7 của Trung Quốc vào năm 2026 - Ảnh: CCTV

Trung Quốc không phải là quốc gia đầu tiên tìm kiếm dấu vết của nước trên Mặt trăng. Trước đây, Cơ quan Hàng không và Vũ trụ Mỹ (NASA) và các cơ quan vũ trụ Ấn Độ đã phát hiện ra nước trên bề mặt Mặt trăng. Thậm chí, vào năm 2020, các nhà khoa học Trung Quốc đã tìm thấy nước trong các mẫu đất do tàu thăm dò Chang’e-5 mang về. Tuy nhiên, các nhà khoa học tin rằng chỉ có băng nằm sâu trong các hố tối ở cực nam Mặt trăng mới có thể trở thành nguồn nước thực sự có giá trị cho các sứ mệnh dài hạn.

Sứ mệnh Chang’e-7

Sứ mệnh Chang’e-7 của Trung Quốc dự kiến sẽ được triển khai vào năm 2026, với mục tiêu khám phá chi tiết cực nam Mặt trăng bằng một tổ hợp gồm tàu quỹ đạo, tàu đổ bộ, xe tự hành và đặc biệt là một robot bay. Robot này được thiết kế để di chuyển linh hoạt giữa các miệng hố tối và vùng có ánh sáng mặt trời, giúp nó có thể phân tích và xác định vị trí, số lượng, cũng như sự phân bố của băng trên Mặt trăng.

Wu Weiren, nhà thiết kế chính của Dự án thám hiểm Mặt trăng của Trung Quốc, cho biết robot bay có thể kiểm tra tại chỗ một hoặc hai hang động sau khi hạ cánh. Ông cũng nhấn mạnh rằng việc tìm thấy băng trên Mặt trăng sẽ giúp giảm đáng kể chi phí cho các sứ mệnh không gian và có thể góp phần vào việc tìm kiếm sự sống ngoài Trái đất.

Mặc dù đầy tham vọng, kế hoạch này cũng gặp không ít thách thức. Một trong những vấn đề lớn nhất là điều kiện khắc nghiệt tại cực nam của Mặt trăng. Các khu vực có băng thường nằm trong bóng tối vĩnh viễn của các miệng hố, nơi nhiệt độ có thể xuống tới -157 độ C. Điều này đặt ra yêu cầu nghiêm ngặt về công nghệ bảo vệ thiết bị và khả năng hoạt động trong môi trường cực lạnh.

Tang Yuhua, phó giám đốc thiết kế của sứ mệnh Chang’e-7, cho biết robot bay sẽ phải đối mặt với những điều kiện cực kỳ khó khăn để hoạt động lâu dài tại những khu vực này. Dù vậy, Trung Quốc vẫn lạc quan về khả năng thành công của sứ mệnh, coi đây là bước tiến quan trọng trong kế hoạch xây dựng một căn cứ nghiên cứu tại cực nam Mặt trăng.

Mỹ và cuộc đua không gian với Trung Quốc

Không chỉ có Trung Quốc, Mỹ cũng đang tập trung nguồn lực vào thám hiểm Mặt trăng. Chương trình Artemis của NASA đặt mục tiêu đưa con người trở lại Mặt trăng vào năm 2025 và thiết lập một căn cứ lâu dài. Tuy nhiên, trong khi Mỹ tập trung vào việc đưa phi hành gia lên Mặt trăng, Trung Quốc lại có chiến lược khác: tập trung vào việc thăm dò tự động và xây dựng cơ sở hạ tầng trước khi có người đặt chân lên đó.

Với tốc độ hiện tại, Trung Quốc có thể trở thành quốc gia thứ hai đưa phi hành gia lên Mặt trăng, sau Mỹ. Bắc Kinh đặt mục tiêu thực hiện sứ mệnh có người lái vào năm 2030. Sự cạnh tranh này không chỉ là về khoa học mà còn có ý nghĩa địa chính trị, khi cả hai cường quốc đều muốn giành lợi thế trong việc kiểm soát tài nguyên và thiết lập hiện diện lâu dài trên Mặt trăng.

Việc tìm kiếm và khai thác nước trên Mặt trăng có thể mở ra một chương mới trong thám hiểm không gian. Nếu thành công, Trung Quốc có thể chiếm ưu thế trong việc thiết lập một căn cứ nghiên cứu và tạo điều kiện thuận lợi cho các sứ mệnh xa hơn, chẳng hạn như sao Hỏa. Điều này đặt ra câu hỏi liệu Mỹ có thể duy trì vị trí dẫn đầu hay không, hoặc Trung Quốc sẽ trở thành quốc gia tiên phong trong cuộc đua không gian thế kỷ 21.

Hoàng Vũ