'Cuộc cách mạng' nhà vệ sinh ở Trung Quốc: Ngồi hay ngồi xổm?

Hình ảnh những dấu giày trên nắp bồn cầu không phải là điều dễ chịu, và để ngăn chặn hành vi này, một số nơi đã dán biển cảnh báo cấm đứng lên bồn cầu.

Vấn đề này đã được tranh luận trong nhiều năm, ban đầu chủ yếu diễn ra ngoài Trung Quốc tại những nơi có nhiều khách du lịch Trung Quốc. Ví dụ, tại Thụy Sĩ, tuyến đường sắt Rigi Railways từng gây tranh cãi khi lắp đặt biển báo hướng dẫn khách du lịch, đặc biệt là từ Trung Quốc, cách sử dụng nhà vệ sinh đúng cách.

Tại Trung Quốc, nhà vệ sinh ngồi xổm phổ biến ở các khu vực công cộng, đặc biệt là vùng nông thôn, do những lý do lịch sử, văn hóa và thực tiễn.

Tư thế ngồi xổm không chỉ là thói quen mà còn được nhiều người coi là tốt cho sức khỏe hệ tiêu hóa. Nhiều nghiên cứu đã chỉ ra rằng tư thế này giúp giảm nguy cơ táo bón và hỗ trợ quá trình bài tiết hiệu quả hơn. Vì vậy, khi không có nhà vệ sinh ngồi xổm, một số người leo lên bồn cầu ngồi để sử dụng theo cách quen thuộc, cho rằng đó là phương pháp tự nhiên và vệ sinh hơn.

Tuy nhiên, hành động này không chỉ làm bẩn nhà vệ sinh mà còn có thể gây nguy hiểm, làm hỏng bồn cầu và dẫn đến tình trạng mất vệ sinh nghiêm trọng.

"Cách mạng nhà vệ sinh"

Trong những năm gần đây, với sự hiện đại hóa nhanh chóng của cơ sở hạ tầng và chiến dịch “cách mạng nhà vệ sinh” tại Trung Quốc, bồn cầu kiểu phương Tây ngày càng phổ biến ở khu vực thành thị, đặc biệt là trong các trung tâm mua sắm lớn và sân bay.

Sự thay đổi này chủ yếu nhằm phục vụ du khách quốc tế, vì theo một báo cáo năm 2015 của China Daily, một trong những phàn nàn phổ biến nhất của khách du lịch là điều kiện vệ sinh công cộng kém.

Sự phổ biến của bồn cầu ngồi tạo nên tranh luận ở Trung Quốc.

Cùng năm đó, Trung Quốc bắt đầu đẩy mạnh chiến dịch nâng cấp nhà vệ sinh trên toàn quốc nhằm cải thiện hệ thống vệ sinh và nâng cao hình ảnh đất nước trong mắt quốc tế. Chính phủ Trung Quốc đã đầu tư hàng tỷ nhân dân tệ vào việc cải tạo và xây dựng các nhà vệ sinh đạt chuẩn hiện đại tại các địa điểm du lịch và khu vực công cộng quan trọng.

Ngoài lý do phục vụ du khách, việc chuyển đổi sang bồn cầu ngồi cũng xuất phát từ những yếu tố vệ sinh và tiện lợi. Nhiều nghiên cứu chỉ ra rằng bồn cầu ngồi giảm nguy cơ phát tán vi khuẩn trong không khí khi xả nước và ít gây ảnh hưởng đến sức khỏe người sử dụng hơn so với bồn cầu ngồi xổm trong điều kiện công cộng.

Hơn nữa, bồn cầu ngồi còn phù hợp hơn với người cao tuổi, phụ nữ mang thai và người khuyết tật. Một số trung tâm thương mại lớn tại Bắc Kinh đã bắt đầu ưu tiên lắp đặt bồn cầu ngồi thay vì bồn cầu ngồi xổm để tạo cảm giác tiện nghi và sang trọng hơn.

Ngồi hay ngồi xổm

Tuy nhiên, chính sự thay đổi kể trên lại dẫn đến một vấn đề nan giải: Nhiều người vẫn tiếp tục sử dụng bồn cầu ngồi như bồn cầu ngồi xổm, gây ra tình trạng mất vệ sinh nghiêm trọng.

Một báo cáo điều tra gần đây của Beijing News cho thấy dù các trung tâm mua sắm ở Bắc Kinh có nhiều bồn cầu ngồi hơn, nhưng phần lớn người dân vẫn thích dùng bồn cầu ngồi xổm. Trong một cuộc khảo sát với 20 phụ nữ, gần 80% cho biết họ hoặc ngồi xổm trên bồn cầu hoặc không bao giờ trực tiếp ngồi xuống.

Nguyên nhân chính là do lo ngại về vệ sinh, nhiều người không tin tưởng vào mức độ sạch sẽ của bồn cầu ngồi trong không gian công cộng. Một số người cho rằng bồn cầu ngồi dễ bị nhiễm khuẩn hơn, đặc biệt là khi có quá nhiều người sử dụng chung mà không có đủ biện pháp khử trùng.

Tranh luận này cũng bùng nổ trên mạng xã hội Trung Quốc. Một số người ủng hộ giữ lại bồn cầu ngồi xổm, cho rằng chúng giúp hạn chế tiếp xúc với vi khuẩn từ người khác. Một số ý kiến khác phản đối bồn cầu ngồi vì cho rằng thiết kế này chỉ trở nên phổ biến do ảnh hưởng của phương Tây.

Việc sử dụng bồn cầu sai cách gây nên tình trạng mất vệ sinh ở các khu vệ sinh công cộng.

Tuy nhiên, cũng có nhiều ý kiến bảo vệ bồn cầu ngồi, khẳng định rằng chúng thực tế sạch sẽ hơn nếu được sử dụng đúng cách. Một số người thậm chí đề xuất giải pháp trung gian như sử dụng tấm lót vệ sinh, lắp đặt thêm bệ ngồi hỗ trợ ngồi xổm hoặc trang bị thêm dung dịch khử trùng trong các nhà vệ sinh công cộng.

Bên cạnh những tranh luận về vệ sinh, vấn đề thói quen cũng đóng vai trò quan trọng trong việc lựa chọn loại bồn cầu. Đối với nhiều người Trung Quốc, ngồi xổm khi đi vệ sinh là một phần của văn hóa và thói quen hàng ngày. Sự thay đổi đột ngột từ bồn cầu ngồi xổm sang bồn cầu ngồi có thể gây khó chịu hoặc không quen cho nhiều người, đặc biệt là thế hệ lớn tuổi. Điều này đòi hỏi một quá trình thích nghi dần dần và cần có những biện pháp hỗ trợ hợp lý.

Mặc dù cuộc tranh luận vẫn chưa có hồi kết, có thể thấy rõ rằng việc cải thiện nhà vệ sinh công cộng ở Trung Quốc vẫn sẽ tiếp tục là một chủ đề quan trọng.

Các ủy ban quản lý nhà vệ sinh có thể sẽ cần điều chỉnh chiến lược của mình, đặc biệt nếu họ vẫn tiếp tục ủng hộ việc lắp đặt nhiều bồn cầu ngồi hơn trong tương lai. Một số chuyên gia đề xuất rằng cách tiếp cận hợp lý là kết hợp cả hai loại bồn cầu trong các nhà vệ sinh công cộng để đáp ứng nhu cầu đa dạng của người dân. Đồng thời, các chiến dịch tuyên truyền về vệ sinh công cộng và cách sử dụng bồn cầu đúng cách cũng cần được đẩy mạnh nhằm giảm thiểu các hành vi gây mất vệ sinh và nâng cao ý thức cộng đồng.

Lê Vy

Ảnh: Reuters