Cuộc bầu cử tổng thống đầy kịch tính tại Hàn Quốc

Hàn Quốc bỏ phiếu sớm bầu cử tổng thống

Cuộc bầu cử sớm tổng thống đã diễn ra trên khắp Hàn Quốc với những biện pháp an ninh được thắt chặt chưa từng có. Các điểm bỏ phiếu mở cửa từ 6 giờ sáng đến 6 giờ chiều các ngày 29 và 30/5, cho phép cử tri lựa chọn địa điểm bỏ phiếu mà không cần đăng ký trước.

Các ứng cử viên hàng đầu cho chức Tổng thống Hàn Quốc là ông Lee Jae Myung của đảng Dân chủ, ông Kim Moon Soo của đảng Quyền lực quốc dân, ông Lee Jun Seok của đảng Cải cách và ông Kwon Young Guk của đảng Lao động Dân đã tham gia bỏ phiếu sớm vào ngày 29/5.

Theo dữ liệu của Ủy ban Bầu cử Quốc gia Hàn Quốc, tỷ lệ cử tri đi bỏ phiếu trong 2 ngày đạt 34,74%. Đây là tỷ lệ bỏ phiếu sớm cao thứ hai kể từ khi cơ chế này được thiết lập vào năm 2014. nhưng thấp hơn 2,19% so so với mức kỷ lục được ghi nhận trong cuộc bỏ phiếu bầu tổng thống năm 2022. Nhiều cử tri hy vọng cuộc bầu cử tổng thống chính thức diễn ra vào ngày 3/6 sẽ tìm ra người lãnh đạo đất nước có thể giải quyết những mâu thuẫn chính trị và ổn định kinh tế, xã hội trước nhiều thách thức.

“Nền kinh tế đang gặp khó khăn và xã hội đang hỗn loạn, vì vậy tôi đã bỏ phiếu cho một nhà lãnh đạo mạnh mẽ có thể phục hồi nền kinh tế và lập lại trật tự”.

Cử tri Oh Eun-young

Trong 6 tháng hỗn loạn kể từ sau khi ông Yoon Suk Yeol ban bố thiết quân luật, Hàn Quốc đã trải qua ba đời tổng thống lâm thời. Đầu tiên là Bộ trưởng Tài chính Choi Sang-mok từng giữ vai trò quyền tổng thống trong thời gian ngắn. Tiếp theo là Thủ tướng Han Duck-soo - người cũng bị Quốc hội luận tội chỉ vài tuần sau khi là tổng thống tạm quyền. Gần đây nhất là Bộ trưởng Lao động Lee Ju-ho, người đảm nhận vị trí này chỉ một tháng trước cuộc bầu cử.

Ai có khả năng là tổng thống tiếp theo của Hàn Quốc

Giới quan sát cho rằng, cuộc bầu cử lần này không chỉ là lựa chọn người đứng đầu đất nước mà còn là bước ngoặt để Hàn Quốc vượt qua khủng hoảng chính trị, phục hồi niềm tin vào thể chế dân chủ và thúc đẩy cải cách toàn diện. Tân tổng thống sẽ phải đối mặt với hàng loạt vấn đề cấp bách, bao gồm tăng trưởng kinh tế trì trệ, tỷ lệ sinh thấp kỷ lục, dân số già hóa nhanh chóng, cùng với những thách thức trong quan hệ liên Triều và căng thẳng thương mại quốc tế. Các cuộc thăm dò hiện tại cho thấy, ông Lee Jae-myung của đảng Dân chủ đối lập chính là ứng viên đang dẫn đầu trong số 6 người tranh cử, theo sau là ông Kim Moon-soo của đảng Quyền lực Quốc dân cầm quyền.

Các cuộc thăm dò gần nhất của Gallup Koreacho thấy, ông Lee Jae-myung của đảng Dân chủ là ứng viên sáng giá nhất với tỉ lệ cử tri ủng hộ là 49% và đứng thứ 2 là ông Kim Moon-soo của đảng Quyền lực Quốc dân (PPP) cầm quyền. Cả hai ứng viên đều đưa ra những cam kết mạnh mẽ nếu trở thành tổng thống.

Ông Lee Jae-myung - người từng để thua ông Yoon Suk Yeol với tỷ lệ rất sít sao trong cuộc bầu cử năm 2022, được người ủng hộ ngợi ca như một "anh hùng của giai cấp công nhân". Ông từng làm việc trong một nhà máy trước khi trở thành luật sư nhân quyền và chính trị gia. Người đàn ông 61 tuổi này đã cam kết thực hiện các cải cách chính trị và kinh tế để giúp đất nước phục hồi sau cú sốc do lệnh thiết quân luật ngắn ngủi vào tháng 12/2024.

Ông Lee cho biết, nếu đắc cử, ông sẽ ưu tiên tăng ngân sách cho nghiên cứu, phát triển và đầu tư mạnh vào lĩnh vực trí tuệ nhân tạo. Gói ngân sách bổ sung trong năm nay sẽ là bước đi đầu tiên trong lộ trình này.

Bên cạnh đó, ông Lee đặt mục tiêu biến quốc phòng thành một ngành công nghiệp mũi nhọn, đồng thời cam kết hỗ trợ doanh nghiệp địa phương thông qua các chương trình phát phiếu mua hàng.

Về chính sách đối ngoại và an ninh, ông Lee khẳng định sẽ theo đuổi một "chiến lược châu Á mới", thúc đẩy hợp tác sâu rộng với các nước Nam bán cầu, đồng thời tăng cường quan hệ với Liên minh châu Âu trong các lĩnh vực thương mại, chuỗi cung ứng, quốc phòng và hạ tầng. Ông cam kết đặt lợi ích của Hàn Quốc lên hàng đầu trong việc ứng phó với thuế quan của Mỹ. Ông cũng cam kết tìm cách hạ nhiệt căng thẳng với Triều Tiên, nhưng vẫn giữ vững mục tiêu phi hạt nhân hóa bán đảo Triều Tiên. Một ưu tiên khác của ông là thúc đẩy tiến trình chuyển giao quyền kiểm soát hoạt động thời chiến từ Mỹ sang Hàn Quốc.

Ông Lee cam kết cải tổ ngành tư pháp, cho rằng hệ thống hiện tại đã bị chính trị hóa. Một trong những trọng tâm cải cách là tách biệt chức năng điều tra và truy tố.

Trong lĩnh vực lao động, ông Lee đề xuất áp dụng chế độ làm việc 4,5 ngày mỗi tuần nhằm giảm bớt áp lực cho người lao động. Hiện Hàn Quốc là một trong những quốc gia có thời gian làm việc trung bình cao nhất trong Tổ chức Hợp tác và Phát triển Kinh tế (OECD). Ông Lee đặt mục tiêu kéo số giờ làm việc xuống dưới mức trung bình của các nước OECD.

Trước tình trạng tỷ lệ sinh ở mức thấp kỷ lục, ông Lee đề xuất chính sách khấu trừ thuế thu nhập theo số con và tăng nguồn cung nhà cho thuê công cộng dành cho các cặp đôi mới cưới.

Song song đó, để thích ứng với xã hội già hóa, ông sẽ thúc đẩy mở rộng các dịch vụ điều dưỡng và phát triển nhà ở thân thiện với người cao tuổi.

Về môi trường, ông Lee Jae-myung cam kết thúc đẩy phát triển năng lượng tái tạo, với mục tiêu đóng cửa toàn bộ các nhà máy nhiệt điện than vào năm 2040.

Trong bối cảnh nền kinh tế lớn thứ tư châu Á đang đối mặt với tăng trưởng chậm lại, sụt giảm xuất khẩu và tiêu dùng, chương trình hành động của ông Lee được xem là nỗ lực nhằm đưa Hàn Quốc trở lại quỹ đạo ổn định và phát triển bền vững.

Cựu Bộ trưởng Lao động và ứng cử viên đảng Quyền lực quốc dân Kim Moon-soo hiện đứng thứ 2 về tỉ lệ ủng hộ của cửa tri. Ông Kim đã thu hẹp khoảng cách hơn 20% với ông Lee Jae-myung kể khi chiến dịch bắt đầu vào ngày 12/5, nhưng vẫn chưa thuyết phục được ông Lee Jun-seok bỏ cuộc và ủng hộ ông để cải thiện cơ hội. Các cam kết của ông Kim Moon-soo thể hiện lập trường ủng hộ doanh nghiệp và quyết đoán trong đối ngoại và an ninh.

Về vấn đề thuế quan Mỹ, ông Kim đề xuất tổ chức một cuộc họp thượng đỉnh ngay lập tức với Tổng thống Donald Trump để đàm phán về thuế quan.

Đối với vấn đề Triều Tiên, ứng cử viên đảng Quyền lực quốc dân chỉ trích việc hòa hoãn với Triều Tiên và ủng hộ cách tiếp cận cứng rắn của Tổng thống bị luận tội Yoon Suk Yeol. Ông đề xuất tăng cường phòng thủ trước các mối đe dọa hạt nhân từ Bình Nhưỡng và cam kết sẽ đảm bảo “khả năng răn đe trước” bằng cách sở hữu “đủ các công cụ đáp trả” như tên lửa đạn đạo.

Ông cũng sẽ tìm kiếm sự đảm bảo an ninh mạnh mẽ hơn từ Washington, chẳng hạn như tái triển khai vũ khí hạt nhân chiến thuật của Mỹ và tìm cách giành quyền tái xử lý nhiên liệu hạt nhân - một bước tiến lớn hướng tới việc xây dựng vũ khí hạt nhân của riêng Hàn Quốc.

Về kinh tế, ứng cử viên này cam kết tạo ra một môi trường thân thiện với doanh nghiệp bằng cách nới lỏng các quy định và mở rộng các ưu đãi cho các công ty đầu tư vào Hàn Quốc.

Giống như đối thủ Lee Jae-myung, ông Kim cam kết giúp Hàn Quốc phát triển thành một cường quốc trong ngành trí tuệ nhân tạo (AI), hứa sẽ tạo ra một quỹ liên kết công-tư trị giá 100 nghìn tỷ won (71,21 tỷ USD) để hỗ trợ cơ sở hạ tầng cho ngành này.

Ông cũng lên kế hoạch cắt giảm thuế cho tầng lớp trung lưu và giúp họ gây dựng tài sản bằng cách cho phép một thị trường tiền điện tử công bằng, minh bạch và các quỹ liên kết với tiền điện tử.

Ông Kim cũng đưa ra đề xuất cải tổ hệ thống thuế thừa kế, bao gồm giảm thuế suất và loại bỏ thuế thừa kế giữa các cặp vợ chồng.

Trong vấn đề an ninh, ông đề xuất sửa đổi đạo luật chống gián điệp của Hàn Quốc, mở rộng phạm vi từ việc tiết lộ bí mật quân sự sang các lĩnh vực rộng hơn như học thuật.

Đối với lĩnh vực năng lượng, ông Kim dự định mở rộng sản xuất điện hạt nhân để giảm giá điện cho các doanh nghiệp và đáp ứng nhu cầu của ngành AI.

Về nhân khẩu học, ông đề xuất tăng hỗ trợ nhà ở cho thế hệ trẻ và các cặp mới cưới, đồng thời đưa việc đông lạnh tinh trùng và trứng vào phạm vi bảo hiểm y tế công để thúc đẩy tỷ lệ sinh thấp kỷ lục của đất nước.

Nỗi lo từ những cam kết chưa trọn vẹn

Cuộc bầu cử tổng thống bất thường tại Hàn Quốc không chỉ diễn ra trong bối cảnh bất ổn chính trị sau vụ phế truất cựu Tổng thống Yoon Suk Yeol, mà còn đặt ra nhiều lo ngại về chất lượng tranh luận chính sách và tính toàn diện trong các cam kết tranh cử. Khi thời gian vận động gấp rút và không khí chia rẽ chính trị ngày càng gia tăng, nhiều nhà phân tích cảnh báo rằng, các vấn đề cốt lõi đối với cử tri đang bị lu mờ. Các chuyên gia cho rằng, thiếu minh bạch về chương trình tranh cử, sự né tránh lập trường rõ ràng về các vấn đề đối ngoại, an ninh và sự thờ ơ đối với những tiếng nói từ các nhóm cử tri then chốt đang đặt ra câu hỏi lớn về chiều sâu của cuộc bầu cử lần này.

Các nhà phân tích cho rằng, một cuộc đua gấp rút và sự chia rẽ chính trị ngày càng sâu sắc tại Hàn Quốc đã đẩy lùi các cuộc tranh luận quốc gia quan trọng. Ông Park Hyung-jun, Chủ tịch Hiệp hội Nghiên cứu Chính sách Hàn Quố phát biểu trong một cuộc họp của các chuyên gia chính trị đánh giá các cam kết bầu cử của các ứng cử viên tổng thống.

“Cử tri nên có khả năng đánh giá một cam kết ảnh hưởng đến họ như thế nào và đưa ra lựa chọn phù hợp. Nhưng chúng ta thấy rất ít điều đó”.

Ông Park Hyung-Jun, Chủ tịch Hiệp hội Nghiên cứu chính sách Hàn Quốc

Theo đánh giá, cho đến ngày 26/5, hầu hết các ứng cử viên chính mới chỉ công bố phiên bản tóm tắt của các cam kết. Chỉ 2 ứng cử viên bảo thủ là ông Kim Moon-soo và ông Lee Jun-seok đã công bố tài liệu chính sách đầy đủ. Tới ngày 28/5, ứng cử viên đảng Dân chủ Lee Jae-myung mới làm điều tương tự. Các chuyên gia nhấn mạnh, cử tri ở nước ngoài đã bỏ phiếu vào tuần trước, nhưng họ không được tiếp cận với tài liệu chính sách đầy đủ của các ứng cử viên.

Ông Nam Tae-woo, giáo sư về chính phủ số, chính sách thông tin và đổi mới chính phủ tại Đại học Sungkyunkwan cho rằng nhiều vấn đề then chốt đang bị né tránh.

“Chính sách đối ngoại và an ninh quốc gia là những lĩnh vực mà chúng ta thấy sự chia rẽ thế hệ và những mối quan ngại phức tạp. Nhưng nhiều ứng cử viên dường như đang tránh đưa ra lập trường rõ ràng về những vấn đề này trong các cam kết của họ. Quá nhiều cam kết né tránh việc đưa ra phản hồi trực tiếp hoặc ngay lập tức cho những vấn đề này”.

Giáo sư Nam Tae-Woo, Đại học Sungkyunkwan

Không khí chia rẽ chính trị sau tuyên bố thiết quân luật hồi tháng 12 năm ngoái cũng góp phần làm trầm trọng thêm tình trạng mất kết nối giữa các ứng viên và một bộ phận cử tri, đặc biệt là phụ nữ trẻ - những người đóng vai trò quan trọng trong các cuộc biểu tình dẫn tới việc luận tội Tổng thống Yoon Suk Yeol.

Nhiều cử tri tại Seoul cũng bày tỏ lo ngại rằng, các vấn đề thiết yếu như giá thực phẩm tăng, chi phí nhà ở tăng vọt và tình trạng thiếu nhà ở giá phải chăng ở trung tâm Seoul không được thảo luận đầy đủ trong chiến dịch tranh cử của các ứng viên.

“Tôi ước họ đã xem xét nghiêm túc hơn vấn đề cung cấp nhà ở và thúc đẩy thị trường nội địa trong các cam kết của mình. Nhưng có lẽ vì đây là một cuộc bầu cử bất thường, sự cân nhắc sâu sắc như vậy dường như đang thiếu, tôi khá thất vọng”.

Chị Jung Soo-Hyeon, cử tri Hàn Quốc

Nền kinh tế lớn thứ tư châu Á đã suy giảm trong quý đầu tiên khi xuất khẩu và tiêu dùng đình trệ, giữa những lo ngại về tác động của các mức thuế từ Washington cũng như tình trạng bất ổn chính trị trong nước.

Cuộc bầu cử tổng thống Hàn Quốc ngày 3/6 là cuộc đối đầu giữa những tầm nhìn chiến lược cho tương lai đất nước. Giữa lúc nền kinh tế đang chững lại, an ninh khu vực bất ổn và xã hội đối mặt nhiều thách thức nội tại, lá phiếu của cử tri sẽ đóng vai trò quyết định trong việc lựa chọn con đường phát triển của quốc gia này.

Minh Nguyệt