Cùng con vững tâm bước vào lớp 1

Cô Phan Thị Xuân Thu - Hiệu trưởng Trường Tiểu học Phúc Đồng thường xuyên đến thăm các lớp đặc biệt là dự giờ học của học sinh lớp 1 để nắm bắt tình hình cũng như lắng nghe chia sẻ của cô trò. Ảnh NC.

Để có thể chuẩn bị hành trang cho con vào lớp 1 tốt, PV Báo Giáo dục và Thời đại đã có cuộc trao đổi với cô Phan Thị Xuân Thu - Hiệu trưởng Trường Tiểu học Phúc Đồng - quận Long Biên – TP Hà Nội.

Cha mẹ và con đều cần chuẩn bị tâm thế

Hiện nay có nhiều phụ huynh cho rằng con trước khi vào lớp 1 phải đọc thông, viết thạo mới theo kịp chương trình, không bị áp lực đầu cấp. Theo cô, phụ huynh nên chuẩn bị cho con hành trang, kỹ năng nào để tự tin bước vào lớp 1?

Cô Phan Thị Xuân Thu: Trước hết tôi đồng cảm và hiểu những tâm lý lo lắng, áp lực mà phụ huynh có con đầu cấp đang trải qua, đó cũng là điều dễ hiểu. Tuy nhiên, phụ huynh hãy bình tĩnh, có tâm thế thoải mái để cùng con chinh phục, khám phá những điều hay, hấp dẫn trong mỗi cấp học mới.

Đối với phụ huynh, con vào lớp 1 điều quan trọng nhất là cha mẹ và con cần chuẩn bị tâm thế tốt. Đối với con, nên tạo động lực, sự hào hứng và khơi dậy tinh thần khám phá của con trẻ.

Tâm lý của học trò là thích thú khám phá những điều mới, lạ. Vì vậy, cha mẹ có con đầu cấp đặc biệt là tiểu học nên đưa con đến ngôi trường tiểu học mà mình sẽ học trong tương lai để tìm hiểu, khám phá tạo cho con cảm thấy hứng thú với ngôi trường mới này.

Phụ huynh cũng chuẩn bị cho con tâm thế bằng việc xác định kết thúc mầm non con phải có kế hoạch học tập, tính tự giác, tự lập đòi hỏi rất cao. Mỗi giờ học con phải tuân thủ các quy định, không còn tâm lý học mà chơi như ở bậc mầm non. Con sẽ phải ngồi tập trung một thời gian cố định.

Để làm được điều đó, phụ huynh cần hướng dẫn, cùng con tập dần thói quen như vậy con sẽ dần dần sẵn sàng tâm lý học và không bị sốc khi thay đổi môi trường, phương pháp học.

Cô Thu luôn khuyến học sinh chia sẻ, phát biểu quan điểm của mình. Ảnh NC.

Ngoài ra, cha mẹ cũng nên đưa con đi chọn những chiếc balo, cặp sách mà con yêu thích, phù hợp điều kiện gia đình để tạo niềm vui cho trẻ. Đặc biệt, nên chọn những loại sách về kĩ năng sống nhằm giúp con làm quen với kênh hình, cha mẹ có thể đọc qua để tạo hứng thú với việc học.

Cùng với đó, phụ huynh cũng cần sắp xếp dành một khoảng thời gian nhất định trong ngày để đồng hành cùng con trong năm học đầu tiên nhằm định hướng, hướng dẫn con cách học tập khi ở nhà, tối con chuẩn bị sách vở, thay vào đó là hướng dẫn con tự chủ động chuẩn bị sách vở như thế nào. Hoặc hướng dẫn con tự ôn bài ở nhà.

Đừng áp đặt kỳ vọng của bản thân khiến con trẻ cũng phải áp lực theo

Hiện nay, nhiều phụ huynh đặt mục tiêu lớn cho con phải thực hiện dẫn đến trong quá trình học đầu cấp của học sinh bị áp lực, sự hãi. Nhiều em đã không thể cởi lòng với bố mẹ làm bạn với con có những thái độ làm trẻ sợ hãi. Cô có thể gợi ý làm thế nào để phụ huynh có thể đồng hành cùng con?

Cô Phan Thị Xuân Thu: Theo tôi, thứ tạo nên căng thẳng, áp lực cho học sinh lớp 1 chính là những kỳ vọng, mong muốn của cha mẹ tạo ra là lớn nhất. Phụ huynh cần hiểu rằng, con bước vào lớp 1 cần nhất ở phụ huynh đồng hành trong việc làm quen. Mỗi ngày, cha mẹ chỉ cần dành 30 phút mỗi tối hỏi con hôm nay học bài gì? Nếu con nắm được thông tin trong trang sách nghĩa là ở trường con đã nắm vững bài vở.

Phụ huynh hướng dẫn con nhìn thời khóa biểu, bằng ký hiệu hình vẽ, bông hoa, ví dụ môn toán là hoa hồng, môn tiếng việt là hoa cúc…. các con dựa vào để chuẩn bị sách vở. Khi đó, phụ huynh xem con chuẩn bị đã đúng chưa hoặc dạy con tự lập bằng cách kiểm tra lại sau.

Phụ huynh cần tránh tâm thế nôn nóng, tuyệt đối không so sánh khi con mình với các bạn khác. Ví dụ như: so sánh khả năng đọc, viết hay thực hiện các yêu cầu của môn học của học sinh khác tốt hơn con. Với chương trình lớp 1, ở học kỳ đầu tiên môn Tiếng Việt các em chỉ học phần vần. Vì vậy, cha mẹ nên hiểu con có thể đọc được vần, tiếng, từ và câu ở trong bài như vậy là đáp ứng yêu cầu của chương trình rồi.

Mỗi đứa trẻ sẽ có mức độ nhận thức, tiếp cận khác nhau, vậy theo cô làm sao để các em dù ở trường hay ở nhà cũng đều tự tin, không cảm thấy xấu hổ vì năng lực của mình trước phụ huynh?

Cô Phan Thị Xuân Thu: Mới đây, tôi đã tiếp nhận một trường hợp học sinh tiếp thu chậm. Tuy nhiên, khi đến trường học cùng cô giáo, bạn bè con rất vui vẻ nhưng khi học ở nhà với bố mẹ em ấy sợ hãi.

Thấy tình trạng đó, tôi đã chủ động xin được gặp phụ huynh để trò chuyện, qua cuộc trò chuyện tôi phát hiện phụ huynh thường có thái độ so sánh em với người anh trai của em.

Để phụ huynh hiểu, tôi đã phân tích cho phụ huynh rằng mỗi đứa trẻ sẽ có một khả năng, cách tiếp nhận kiến thức khác nhau. Bản thân con đi học cũng rất tập trung, ham học đó là điều đáng mừng. Phụ huynh không nên vì những đứa con trước của mình học tốt hơn mà so sánh.

Chính những so sánh đó tạo nên áp lực cho con, con sẽ cảm thấy tự ti thậm chí vì sự so sánh đó nhiều em có thể mâu thuẫn với anh chị của mình. Với những đứa con như vậy, tôi nghĩ phụ huynh phải thương, dành nhiều thời gian để bên con, đồng hành với con hơn.

Từ những trao đổi đó, một thời gian sau phụ huynh phản hồi lại với cô giáo chủ nhiệm là con đã vui hơn khi học với mẹ, hai mẹ con không còn cãi nhau hay cảm thấy mệt mỏi mỗi tối ôn bài cùng nhau. Qua đó, tôi muốn chia sẻ nếu ban ngày cha mẹ áp lực với công việc thì buổi tối, kèm các con học nên cố gắng bình tĩnh hơn. Nếu năm đầu tiên đi học đã gây ấn tượng xấu cho con thì việc học sau đó sẽ khó khăn hơn nhiều.

Chống sốc cho con

Để giúp con không sốc khi đột ngột chuyển từ mầm non lên tiểu học. Cô có thể gợi ý một số cách giúp con tiếp cận, làm quen với môi trường tự lập?

Cô Phan Thị Xuân Thu: Ở nhà, phụ huynh nên để con học cách tự phục vụ bản thân. Đồng thời, bố mẹ nên cho con tiếp cận đa dạng loại thức ăn, loại rau vì ở tiểu học chúng tôi đa dạng thực đơn, bên cạnh món xay, có những món thái miếng.

Bên cạnh đó một số công việc nhà cũng có thể giao con làm, như quét căn phòng nhỏ hay tự rửa bát đũa của mình nếu đồ ăn hôm đó không quá khó rửa. Qua đó các con nhận thức được mình đã lớn dần, không nên nhõng nhẽo nữa.

Còn trong việc học, phụ huynh nên dành cho con một buổi tối khoảng 15 phút cho đến 30 phút để ngồi vào bàn học, nhưng không phải yêu cầu con học môn trên lớp mà cho các con ngồi vẽ, lắp ráp đồ chơi các con yêu thích.

Trong thời gian đó cha mẹ giúp các con tập trung hoàn toàn vào việc đang làm, tránh các con ngồi 5 phút, 10 phút đã đứng dậy làm việc riêng như thói quen ở mầm non, việc đó nên rèn hàng ngày để các con tập trung tốt hơn trong các tiết học.

Thưa cô, trường chuyên, lớp chọn có nên là sự ưu tiên cho các con khi bước vào lớp 1 không?

Cô Phan Thị Xuân Thu: Tôi cho rằng một ngôi trường tốt là ngôi trường giúp đứa trẻ phát huy tối đa năng lực, giúp các con tự tin và không quá vất vả trên con đường di chuyển đến trường bất kể thời tiết nắng hay mưa. Còn một cô giáo giỏi là khi các con có thể chia sẻ mọi buồn vui với cô, cô giáo đó có thể hiểu được con.

Một cô giáo có thể rất giỏi nhưng nếu không phù hợp với con, với quan điểm giáo dục của gia đình thì cũng chưa chắc phát huy được năng lực của con.

Vì vậy tôi nghĩ cần xác định ba yếu tố là bố mẹ hiểu xu hướng tính cách của con là gì, quan điểm giáo dục của gia đình với con như thế nào và môi trường của ngôi trường mà mình hướng tới đang giáo dục theo quan điểm ra sao.

Nếu gia đình hướng tới cho con học cô giáo nào, nên nắm bắt xem quan điểm giáo dục của cô vì mỗi cô giáo có phương pháp khác nhau.

Xin cảm ơn cô đã trả lời PV!

Ngô Chuyên thực hiện