Giải quyết vụ việc giao con chung: Kinh nghiệm từ thực tiễn

Anh Hoàng Văn Duy, Phó chi cục trưởng Chi cục THADS Thành phố Bắc Kạn chia sẻ về kinh nghiệm thi hành án giao con chung theo bản án ly hôn (Ảnh: Lê Hanh)

Những khó khăn phát sinh trong một vụ thi hành án tại Bắc Kạn

Ngày 24/01/2024, Tòa án nhân dân tỉnh Bắc Kạn ban hành Bản án số 02/2024/HNGĐ-PT, tuyên buộc anh N.H.H (trú tại Tổ 12, phường Phùng Chí Kiên, thành phố Bắc Kạn) có nghĩa vụ giao con chung là cháu N.H.M.Q (sinh ngày 12/02/2019) cho chị Đ.T.N (trú tại xã Nghiên Loan, huyện Pác Nặm) trực tiếp chăm sóc, nuôi dưỡng đến khi cháu đủ 18 tuổi. Trước đó, Tòa án nhân dân thành phố Bắc Kạn cũng đã có phán quyết tương tự tại Bản án số 08/2023/HNGĐ-ST ngày 14/9/2023.

Ngày 02/02/2024, Chi cục Thi hành án dân sự thành phố Bắc Kạn tiếp nhận đơn yêu cầu thi hành án của chị N. Trên cơ sở đó, ngày 05/02/2024, Quyết định thi hành án số 183/QĐ-CCTHADS được ban hành, buộc anh H phải thực hiện nghĩa vụ theo đúng bản án.

Ngay sau khi được giao hồ sơ, Chấp hành viên đã nhanh chóng nghiên cứu kỹ vụ việc, lập kế hoạch chi tiết và trực tiếp đến gặp người phải thi hành án để thông báo quyết định, giải thích quyền và nghĩa vụ theo quy định. Tuy nhiên, phản ứng ban đầu của anh H và gia đình là không hợp tác, thậm chí có thái độ bức xúc, cho rằng việc giao con là bất công, ảnh hưởng đến tình cảm cha con.

Anh H nhiều lần viện lý do đi làm ăn xa để né tránh làm việc với cơ quan thi hành án, từ chối hợp tác, không chấp hành quyết định thi hành bản án.

Đây là một trong những tình huống phổ biến trong THADS, đặc biệt đối với các bản án liên quan đến quyền nuôi con, dễ phát sinh tâm lý phản kháng, cảm tính, gây khó khăn cho quá trình tổ chức thi hành.

Trước diễn biến trên, Chấp hành viên không lựa chọn cách xử lý cứng nhắc, máy móc mà kiên trì vận động, kết hợp tuyên truyền, giải thích pháp luật.

Đồng thời, để đảm bảo hiệu quả tổ chức thi hành, Chi cục THADS thành phố Bắc Kạn đã chủ động phối hợp với Viện kiểm sát nhân dân thành phố, chính quyền địa phương phường Phùng Chí Kiên, tổ dân phố cùng đến nhà anh H để đôn đốc, vận động.

Không chỉ dừng lại ở việc tiếp cận đương sự, cơ quan thi hành án còn mời cả hai bên là người được thi hành án và người phải thi hành án đến trụ sở làm việc.

Tại đây, Chấp hành viên đã linh hoạt vận dụng kỹ năng hòa giải, phân tích sâu sắc quyền và nghĩa vụ của cha mẹ đối với con cái sau ly hôn, đồng thời giải thích rõ tính pháp lý bắt buộc của bản án, giúp các bên hiểu rằng thi hành án là thực hiện đúng lẽ công bằng đã được Tòa án công nhận.

Kết quả và bài học kinh nghiệm

Sau nhiều buổi làm việc kiên trì và thiện chí, cuối cùng chị Đ.T.N đã làm đơn xin rút yêu cầu thi hành án. Theo đó, Chi cục THADS thành phố Bắc Kạn đã ban hành quyết định đình chỉ thi hành án theo đúng trình tự pháp luật. Vụ việc khép lại không phải bằng cưỡng chế, mà bằng sự đồng thuận, giúp giảm thiểu mâu thuẫn, giữ gìn mối quan hệ thân nhân giữa các bên đương sự.

Từ vụ việc trên có thể rút ra nhiều bài học quý báu trong hoạt động thi hành án dân sự. Trong đó, nổi bật là vai trò của Chấp hành viên không chỉ như người tổ chức thi hành mà còn phải là người “làm công tác dân vận”, có khả năng giao tiếp, thuyết phục, thấu hiểu tâm lý đương sự.

Việc nắm chắc quy trình pháp luật chỉ là điều kiện cần, nhưng chưa đủ. Để một vụ việc được thi hành hiệu quả, cần có sự phối hợp nhịp nhàng giữa các cơ quan, tổ chức có liên quan; cần tinh thần trách nhiệm và sự tận tâm của người thi hành công vụ; và trên hết, cần bản lĩnh nghiệp vụ vững vàng để xử lý linh hoạt mọi tình huống phát sinh.

Hoạt động thi hành án dân sự không chỉ là một quá trình thực hiện phán quyết pháp luật mà còn là quá trình “hóa giải” những mâu thuẫn, căng thẳng trong xã hội. Trong đó, những người trực tiếp thực hiện nhiệm vụ như Chấp hành viên và công chức thi hành án đóng vai trò “nhạc trưởng”, cần tinh tế, linh hoạt và đầy trách nhiệm. Từ một vụ việc cụ thể như giao con chung, có thể thấy rằng, sự mềm dẻo trong phương pháp tiếp cận, cùng với thái độ kiên trì và hiểu biết pháp lý sâu rộng, chính là chìa khóa giúp ngành thi hành án dân sự từng bước củng cố niềm tin của nhân dân vào pháp luật và công lý.

Lê Hanh