Cột mốc quan trọng cho đầu tư công

Một đoạn cao tốc Biên Hòa - Vũng Tàu qua tỉnh Đồng Nai đã cơ bản hoàn thành đắp nền đường. Ảnh minh họa: Công Phong/TTXVN

Bệ đỡ đầu tư công

Trước những diễn biến của thị trường thế giới cũng như những khó khăn của thị trường trong nước, kết quả thực hiện các chỉ số kinh tế phản ánh xu hướng còn khó khăn của nền kinh tế của Việt Nam.

Xuất khẩu trong năm 2025 có thể đối mặt với nhiều thách thức lớn, đặc biệt là từ các chính sách bảo hộ thương mại và chính sách thuế của Hoa Kỳ, một trong những thị trường xuất khẩu quan trọng của Việt Nam. Ngoài ra, nguy cơ gia tăng căng thẳng thương mại toàn cầu do các biện pháp trả đũa lẫn nhau về thuế quan giữa các nền kinh tế lớn cũng có thể tác động tiêu cực đến hoạt động xuất khẩu của Việt Nam.

Trong cấu phần GDP, tiêu dùng nội địa đóng vai trò quan trọng, chiếm khoảng 60% cơ cấu GDP. Tuy nhiên, theo đánh giá của các chuyên gia kinh tế, tăng trưởng tổng mức bán lẻ hàng hóa và doanh thu dịch vụ tiêu dùng vẫn chưa có sự bứt phá.

Do đó, đầu tư công không chỉ giữ vai trò chủ đạo mà còn có khả năng dẫn dắt khu vực tư nhân tham gia mạnh mẽ hơn vào nền kinh tế.

Báo cáo tình hình kinh tế - xã hội của Tổng cục Thống kê mới đây cho biết, trong tháng đầu năm, hoạt động đầu tư tập trung chủ yếu vào việc phân khai kế hoạch vốn năm 2025, các công trình mới được bố trí vốn đang trong thời gian chuẩn bị hoàn tất các thủ tục, hồ sơ chuẩn bị đầu tư nên khối lượng thực hiện chủ yếu tại các công trình chuyển tiếp.

Theo Công điện số 16/CĐ-TTg ngày 18/2/2025 về việc đôn đốc các bộ ngành, địa phương đẩy mạnh phân bổ và giải ngân vốn đầu tư công năm 2025, kết quả phân bổ chi tiết kế hoạch vốn đầu tư công năm 2025 đến ngày 23 tháng 01 năm 2025 mới đạt 96,07% kế hoạch được Thủ tướng Chính phủ giao; số vốn chưa phân bổ chi tiết còn khá lớn (khoảng 84.840,5 tỷ đồng) của 26 bộ, cơ quan trung ương và 48 địa phương; giải ngân hết tháng 01 năm 2025 ước đạt 1,26% kế hoạch Thủ tướng Chính phủ giao (cùng kỳ năm 2024 là 2,58%).

Thủ tướng Chính phủ nghiêm khắc phê bình 26 bộ, cơ quan trung ương và 48 địa phương chưa phân bổ chi tiết hết kế hoạch vốn đầu tư công nguồn ngân sách nhà nước năm 2025 đã được giao (tính đến ngày 23 tháng 01 năm 2025); đồng thời yêu cầu các bộ, cơ quan trung ương và địa phương trên nghiêm túc kiểm điểm trách nhiệm cá nhân, tập thể để xử lý theo quy định của Đảng, pháp luật của Nhà nước.

Chuyên gia kinh tế Nguyễn Bích Lâm, nguyên Tổng cục trưởng Tổng cục Thống kê cho rằng, việc sử dụng hiệu quả vốn đầu tư có vai trò quan trọng trong thúc đẩy tăng trưởng, nâng cao năng lực, sức cạnh tranh của nền kinh tế ở mọi quốc gia.

Đặc biệt, đối với các nước đang phát triển, quy mô của nền kinh tế còn nhỏ, công nghệ và phương thức sản xuất chưa bắt kịp với trình độ khoa học công nghệ tiên tiến của thế giới, động lực tăng trưởng từ thực hiện hiệu quả vốn đầu tư có ý nghĩa và tầm quan trọng đặc biệt trong hoàn thiện cơ sở hạ tầng, phát triển sản xuất, tạo việc làm, cải tiến công nghệ, nâng cao năng suất, sức cạnh tranh của nền kinh tế.

“Tổng vốn đầu tư công năm 2025 là 825,9 nghìn tỷ đồng, nếu giải ngân được 95% thì đạt 784,6 nghìn tỷ, khi đó GDP tăng thêm 1,07 điểm phần trăm. Nếu giải ngân hết 100% tổng số vốn, GDP tăng thêm 1,4 điểm phần trăm”, chuyên gia Nguyễn Bích Lâm nhấn mạnh.

Gỡ điểm nghẽn thúc đẩy giải ngân

Năm 2025 được kỳ vọng là cột mốc quan trọng để đầu tư công đóng vai trò then chốt trong thúc đẩy tăng trưởng kinh tế và hoàn thành các mục tiêu chiến lược phát triển quốc gia.

Để nâng cao hiệu quả vốn đầu tư công, theo chuyên gia kinh tế Nguyễn Bích Lâm, Chính phủ và các nhà lập pháp cần tháo gỡ điểm nghẽn về thể chế với quan điểm đổi mới tư duy, tầm nhìn, tất cả vì lợi ích của dân tộc, kiên quyết xóa bỏ lợi ích ngành, lợi ích nhóm dưới mọi hình thức, ưu tiên rà soát toàn diện tháo gỡ các điểm nghẽn, nút thắt trong hình thành, phân bổ và triển khai các dự án đầu tư.

Đối với dự án đầu tư cấp quốc gia, dự án vùng và các dự án lớn, Chính phủ và các địa phương cần có quyết tâm chính trị mạnh mẽ từ trung ương tới địa phương, từ các cấp sở ban ngành chứ không chỉ có chủ đầu tư, tư vấn và nhà thầu để tháo gỡ nhanh chóng các vướng mắc trong quá trình thực hiện; trình tự thủ tục cần đơn giản hóa, rút ngắn thời gian thực hiện; tập trung nguồn lực, quan tâm chỉ đạo, nâng cao hiệu quả vốn đầu tư; linh hoạt trong thu hút nguồn vốn từ các thành phần kinh tế, chứ không chỉ dựa vào nguồn vốn nhà nước để cùng thời điểm có thể thực hiện nhiều dự án thành phần...

Tại diễn đàn Quốc hội mới đây, theo đại biểu Trịnh Xuân An (đoàn Đồng Nai), giải ngân vốn đầu tư công cần được thúc đẩy ngay từ những tháng đầu năm; các cấp, các ngành từ Trung ương đến địa phương cần thực hiện các giải pháp một cách đồng bộ, và đồng hành với Chính phủ trong thời gian tới.

Còn đại biểu Dương Khắc Mai (đoàn Đắk Nông) cũng cho rằng, đầu tư công là một trong những trụ cột để tăng trưởng nên phải có giải pháp để gắn trách nhiệm thực hiện để đổi mới quản lý đầu tư công, bảo đảm giải ngân số vốn đầu tư công đã giao dự toán và bổ sung, trong điều kiện giải ngân vốn đầu tư công là khâu yếu kéo dài nhiều năm.

Tại Công điện số 16/CĐ-TTg, Thủ tướng chỉ đạo, các bộ, cơ quan trung ương và địa phương cần quán triệt, xác định rõ nhiệm vụ đẩy mạnh phân bổ và giải ngân kế hoạch vốn đầu tư công năm 2025 là một trong những nhiệm vụ chính trị trọng tâm hàng đầu cần ưu tiên tập trung lãnh đạo, chỉ đạo và tổ chức thực hiện ở tất cả các cấp, các ngành.

“Người đứng đầu bộ, cơ quan trung ương, địa phương phải đề cao trách nhiệm, sát sao, cụ thể, nắm chắc tình hình, nhận diện rõ các khó khăn, vướng mắc và nguyên nhân phân bổ và giải ngân chậm của từng dự án cụ thể để trực tiếp chỉ đạo tháo gỡ kịp thời; tăng cường sự phối hợp chặt chẽ giữa các cơ quan, đơn vị thuộc phạm vi quản lý và với các bộ, cơ quan liên quan để tháo gỡ khó khăn, vướng mắc trong quá trình thực hiện dự án và giải ngân vốn đầu tư công”, Thủ tướng Chính phủ nêu rõ.

Thúy Hiền (TTXVN)