'Công xưởng thế giới' Trung Quốc có khả năng phục hồi chuỗi cung ứng như thế nào?

Chợ thương mại quốc tế Nghĩa Ô ở Chiết Giang là một khu phức hợp rộng 4 triệu mét vuông với hơn 75.000 cửa hàng. Khi Thế vận hội Paris 2024 đến gần, Nghĩa Ô trở thành trung tâm thương mại quốc tế, khi các thương gia đổ xô thực hiện các đơn đặt hàng phục vụ cho Olympic.

Nghĩa Ô chứng kiến sự gia tăng đáng kể trong xuất khẩu hàng thể thao trước Thế vận hội Olympic Paris 2024.

Thị trường đang rất sôi động với các sản phẩm mang chủ đề nước Pháp để phục vụ cho cơn sốt Olympic. Xuất khẩu từ Nghĩa Ô sang Pháp đã tăng 42% trong hai tháng đầu năm 2024, đạt gần 75 triệu euro (81,5 triệu USD), với xuất khẩu hàng thể thao tăng 70%. Điều này cho thấy khả năng sản xuất mạnh mẽ và vai trò quan trọng của Trung Quốc trong chuỗi cung ứng toàn cầu.

Theo Phó giáo sư Marina Yue Zhang, Viện Quan hệ Australia-Trung Quốc, Đại học Công nghệ Sydney, hầu hết các sản phẩm tại Nghĩa Ô đều thuộc về các ngành công nghiệp nhẹ như dệt may và sản xuất hàng tiêu dùng. Năm 2023, các sản phẩm này chiếm hơn 40% giá trị xuất khẩu của Nghĩa Ô và đóng góp 52% vào tăng trưởng xuất khẩu của thành phố.

Mặc dù có sự dịch chuyển chuỗi cung ứng sang các nước khác như Việt Nam, tỷ trọng hàng hóa thâm dụng lao động trong tổng xuất khẩu của Trung Quốc chỉ giảm nhẹ từ 18% vào năm 2017 xuống 17% vào năm 2023.

Chuyển dịch đầu tư từ Bất động sản sang sản xuất

Hiệu suất sản xuất mạnh mẽ của Nghĩa Ô phản ánh sự chuyển dịch rộng hơn của Trung Quốc từ đầu tư bất động sản sang đầu tư sản xuất. Trong quý đầu năm 2024, sản xuất công nghiệp của Trung Quốc tăng 6,1% và đầu tư sản xuất tăng gần 10%, so với tốc độ tăng trưởng GDP 5,3%.

Tuy nhiên, tình trạng dư thừa công suất đã làm gia tăng rủi ro địa chính trị và căng thẳng thương mại, như được thấy trong chuyến đi châu Âu gần đây của ông Tập Cận Bình. Tỷ lệ sử dụng công nghiệp của Trung Quốc giảm xuống dưới 75% vào đầu năm 2024, mức thấp nhất kể từ năm 2016, ngoại trừ năm 2020 khi dịch COVID-19 bùng phát, cho thấy nguy cơ lãng phí tài nguyên.

Phó giáo sư Marina Yue Zhang nhận định khả năng phục hồi xuất khẩu của Nghĩa Ô không chỉ đến từ sản phẩm giá rẻ mà còn từ mạng lưới trao đổi thông tin và hợp tác sản xuất phức tạp. Khả năng sản xuất và giao hàng nhanh chóng của Nghĩa Ô cho phép "công xưởng" này xử lý các đơn hàng nhỏ hiệu quả, điều mà các nhà sản xuất lớn không thể làm được.

Nghĩa Ô đóng vai trò cầu nối cho người mua nước ngoài và nhiều nhà cung cấp, chủ yếu là các doanh nghiệp vừa và nhỏ. Điều này giúp trung tâm thương mại này tổ chức sản xuất nhanh chóng và tiết kiệm chi phí, đáp ứng được các đơn đặt hàng cụ thể.

Khả năng sản xuất của Nghĩa Ô tập trung vào các cụm công nghiệp lớn, thúc đẩy sự hợp tác và cạnh tranh giữa các doanh nghiệp. Các cụm này được tổ chức quanh 78 khu công nghiệp của Nghĩa Ô, nơi có hơn 4.500 doanh nghiệp vừa và nhỏ.

Các doanh nghiệp này được hỗ trợ bởi các quy định của chính quyền địa phương về công cụ kỹ thuật số, công nghệ sản xuất linh hoạt và dịch vụ hỗ trợ. Họ cũng tuân theo các tiêu chuẩn sản xuất của các hiệp hội ngành nghề.

Đổi mới và cạnh tranh trong sản xuất

Nghĩa Ô cho thấy năng lực của Trung Quốc trong sản xuất hợp tác quy mô lớn. Các sản phẩm như bật lửa có vẻ khiêm tốn nhưng được hỗ trợ bởi chuỗi cung ứng phức tạp với hơn 30 thành phần, từ vật liệu đến khuôn mẫu chính xác và tự động hóa điện.

Để duy trì khả năng cạnh tranh về chi phí trong bối cảnh chi phí nhân công và vật liệu tăng, các doanh nghiệp phải liên tục đổi mới. Điều này đòi hỏi máy móc công cụ chính xác cao và sự phối hợp mạnh mẽ để đáp ứng các tiêu chuẩn an toàn và sản xuất đa dạng.

Các công ty như SHEIN, một thương hiệu thời trang sẵn mới nổi, đã cách mạng hóa ngành bằng cách dựa vào hàng nghìn doanh nghiệp vừa và nhỏ để sản xuất lô hàng nhỏ, linh hoạt. SHEIN sử dụng dữ liệu lớn (big data) và AI để nhanh chóng thích ứng với xu hướng thị trường, giới thiệu từ 700 đến 1.000 sản phẩm mới hàng ngày và cập nhật khoảng 50.000 mặt hàng mới hàng tuần, so với Zara giới thiệu 25.000 sản phẩm mới mỗi năm.

Mặc dù sức mạnh công nghiệp của Trung Quốc mang lại lợi ích lớn cho người tiêu dùng toàn cầu, tình trạng dư thừa công suất cũng gây ra rủi ro địa chính trị và căng thẳng thương mại. Chuỗi cung ứng sản xuất sử dụng nhiều lao động đang dịch chuyển từ Trung Quốc sang các nước Đông Nam Á, Ấn Độ, Mexico và Hungary, do chi phí gia tăng ở Trung Quốc và căng thẳng địa chính trị. Sự dịch chuyển này phức tạp và đòi hỏi nhiều thời gian và công sức để thiết lập các kết nối hiệu quả trong các mạng lưới phi tập trung xuyên biên giới.

Phó giáo sư Marina Yue Zhang cho rằng khả năng phục hồi chuỗi cung ứng của Trung Quốc cho thấy tầm quan trọng của chuyên môn hóa toàn cầu và sự cần thiết của hợp tác để giải quyết các thách thức chung. Việc loại trừ hoàn toàn các nhà cung cấp Trung Quốc là không thực tế, cũng như việc Trung Quốc nội địa hóa hoàn toàn sản xuất sẽ mất đi cơ hội trao đổi kiến thức và nâng cấp năng lực từ các doanh nghiệp nước ngoài.

Sự phát triển bền vững của chuỗi cung ứng toàn cầu đòi hỏi một cách tiếp cận cân bằng để thúc đẩy cạnh tranh công bằng, điều tiết thị trường và thúc đẩy các tiêu chuẩn toàn cầu, mang lại các mối quan hệ thương mại cùng có lợi cho cả Trung Quốc và cộng đồng quốc tế.

Thành An