Công ước Hà Nội sẽ giúp Campuchia bổ khuyết khoảng trống pháp lý hiện hành

Thạc sỹ Thong Mengdavid (Ảnh: Quang Anh/TTXVN)

Trung tuần tháng 7/2025, Thủ tướng Chính phủ Vương quốc Campuchia Samdech Thipadei Hun Manet đã ban hành một chỉ thị, qua đó phát động chiến dịch trấn áp, truy quét tội phạm lừa đảo trực tuyến trên diện rộng, trong bối cảnh hoạt động lừa đảo sử dụng công nghệ cao tại quốc gia Đông Nam Á này đã và đang đe dọa, gây bất ổn khu vực và thế giới.

Chia sẻ với phóng viên TTXVN tại Phnom Penh nhân sự kiện Việt Nam đăng cai mở ký Công ước của Liên hợp quốc về chống tội phạm mạng, Thạc sỹ Thong Mengdavid, nhà phân tích địa chính trị và các vấn đề quốc tế tại Viện Nghiên cứu quốc tế và Chính sách công (IISPP) thuộc Đại học Hoàng gia Phnom Penh (RUPP) đánh giá cao nỗ lực của Chính phủ Hoàng gia Campuchia trong hoạt động trấn áp các băng nhóm lừa đảo trực tuyến trong nước trong thời gian qua.

Tuy nhiên, chuyên gia người Campuchia cho rằng “Đất nước Chùa Tháp” không thể một mình giải quyết tất cả những vấn đề này, đòi hỏi có sự tham gia của cộng đồng quốc tế, đặc biệt là các nước láng giềng Hiệp hội các quốc gia Đông Nam Á (ASEAN) để giải quyết vấn đề mang tính khu vực và toàn cầu này.

Trong bối cảnh đó, Công ước Hà Nội về chống tội phạm mạng được mở ký vào ngày 25-26/10 tại Việt Nam sẽ giúp Campuchia bổ khuyết những khoảng trống pháp lý hiện hành, giúp tăng cường hợp tác quốc tế, cùng chung tay giải quyết “điểm nóng nhạy cảm” này của khu vực và thế giới.

Theo Thạc sỹ Thong Mengdavid, trong bối cảnh thế giới vừa gượng dậy từ cuộc khủng hoảng COVID-19 trong vài năm trở lại đây, tội phạm lừa đảo trực tuyến được tổ chức thành mạng lưới quốc tế và đang hoạt động tại một số tuyến biên giới ở khu vực Đông Nam Á, đặc biệt là ở những nơi hoạt động thực thi pháp luật yếu kém, tham nhũng với nhiều lỗ hổng xuất phát từ các quan chức địa phương. Chúng nhằm vào các con nợ, đối xử như nô lệ với các hành vi lạm dụng thân thể, ép buộc tham gia hoạt động lừa đảo tại các trung tâm trực tuyến ở khu vực biên giới.

Từ góc nhìn sở tại, chuyên gia người Campuchia cho biết vào đầu năm 2025 này, Thủ tướng Chính phủ Hoàng gia Samdech Thipadei Hun Manet đã thành lập đơn vị chuyên trách công tác trấn áp hoạt động lừa đảo trực tuyến. Sau đó, tiến hành chiến dịch ra quân trấn áp, truy quét quyết liệt tại các tòa nhà, cũng như khu vực nghi ngờ có hoạt động lừa đảo, tội phạm trực tuyến, bắt giữ hơn 3.000 người.

Trong khi đó, Ban Thư ký Ủy ban chuyên trách công tác phòng chống tội phạm lừa đảo sử dụng công nghệ cao trực thuộc Chính phủ Hoàng gia Campuchia, cho biết trong 4 tháng gần đây, Ban chỉ huy hành chính thống nhất thủ đô và các tỉnh ở Campuchia đã ra quân kiểm tra nhiều địa điểm nghi vấn, triệt phá 92 tụ điểm hoạt động lừa đảo sử dụng công nghệ cao tại 18 tỉnh, thành trên toàn quốc.

Qua đó, lực lượng chức năng Campuchia đã bắt giữ khoảng 3.455 nghi phạm thuộc 20 quốc tịch, khởi tố 10 vụ trọng án liên quan hoạt động lừa đảo trực tuyến xảy ra tại thủ đô Phnom Penh và các tỉnh Kandal, Preah Sihanouk và Kampot, truy tố 75 đối tượng cầm đầu và đồng phạm, tiến hành trục xuất, hồi hương 2.825 người nước ngoài.

Ngoài ra, lực lượng chức năng Campuchia cũng đã hỗ trợ giải cứu nhiều nạn nhân khỏi các vụ buôn người, triệt phá các mạng lưới tội phạm, băng nhóm buôn người. Thông qua hoạt động trấn áp, truy quét tội phạm, Campuchia đã phối hợp với Đại sứ quán các nước để trao trả, hồi hương các nạn nhân.

Bên cạnh đó, Campuchia cũng đã hợp tác nhiều quốc gia như Thái Lan, Việt Nam, Anh, Mỹ và đặc biệt mới đây nhất là Hàn Quốc trong việc chia sẻ thông tin, tăng cường năng lực cho lực lượng chuyên trách thông qua hoạt động đào tạo, hình thành hệ thống chia sẻ thông tin, bằng chứng... để giải quyết những vấn đề liên quan. Ông lưu ý: “Tất cả những vấn đề này cần có sự tham gia của các quốc gia trên thế giới, không riêng gì Campuchia."

Từ góc tiếp cận đó, nhà phân tích Thong Mengdavid cho rằng Campuchia không thể một mình giải quyết tất cả các vấn đề liên quan, đòi hỏi có sự tham gia của cộng đồng quốc tế, đặc biệt là các quốc gia láng giềng trong khu vực ASEAN.

Cụ thể, Campuchia cần tăng cường hợp tác với nước ngoài và các cơ quan quốc tế để đề ra các cơ chế triệt phá các băng nhóm tội phạm, xét xử chúng và các đối tượng thông đồng, cũng như thắt chặt hoạt động thực thi pháp luật trên tuyến biên giới, đặc biệt là công tác bảo vệ nạn nhân và đảm bảo năng lực trao trả, đưa họ về nước an toàn.

Theo nhà nghiên cứu thuộc RUPP, Campuchia và các quốc gia trong khu vực đều là nạn nhân của vấn nạn buôn người và lừa đảo trực tuyến. Tất cả xuất phát từ những lổ hổng trong công tác quản lý hoạt động thực thi pháp luật, cũng như vấn nạn tham nhũng, khiến Campuchia và các quốc gia láng giềng bị ảnh hưởng.

Trên tinh thần đó, Thạc sỹ Thong Mengdavid cho rằng Công ước Hà Nội về chống tội phạm mạng được ký kết sẽ giúp Campuchia bổ khuyết những khoảng trống pháp lý hiện hành, như luật và các quy định về giám sát dữ liệu số, yêu cầu truy xuất dữ liệu, dẫn độ và bảo vệ nạn nhân, vốn chưa hoàn thiện.

Ông nhấn mạnh: “Bằng cách thực hiện Công ước này, Campuchia có thể chứng minh sự tuân thủ của mình với các chuẩn mực quốc tế, phù hợp với các cơ chế và luật pháp của Liên hợp quốc trong hoạt động chống tội phạm lừa đảo trực tuyến, dựa trên luật pháp và tôn trọng quyền con người, cũng như sự phối hợp, điều phối quốc tế.”./.

(TTXVN/Vietnam+)