Công ty xây dựng '6 không'

Từ khi bùng phát dịch Covid-19 tạm lắng xuống thì nay lại bùng phát trở lại, đặc biệt là ở những nơi còn đất xây dựng như Bình Chánh, Hóc Môn, Gò Vấp, và nhiều nhất là ở TP Thủ Đức.

Hãy hình dung như thế này, một ngày nào đó bạn muốn xây dựng nhà hay sửa chữa lớn, lên mạng và thấy vô vàn các webside, FB của các công ty. Chúng rất hoành tráng, lung linh, đặc biệt là giới thiệu rất nhiều công trình công ty họ đã hoàn thành từ biệt thự, nhà liên kế, nhà phố, đến quán cà phê, nhà hàng, nhà kho, từ nhà tiền chế đến nhà truyền thống (có thể công trình họ làm hoặc copy của người khác).

Bạn xem sẽ thấy mê mẩn và chọn ra một trong số đó để liên hệ, tiến trình rơi vào mê cung bắt đầu từ đây. Cần nói ngay để tránh hiểu lầm, ở đây chúng tôi muốn nói đến các công ty “ma”, chứ không đánh đồng webside của các công ty lớn, có tên tuổi và đàng hoàng.

Giám đốc công ty “ma” hẹn bạn ở quán cà phê nào đó, thường là các giám đốc này đi xe phân khối lớn, mặc đồ sang trọng, tất nhiên là “ăn to nói lớn”. Hầu hết họ là những người đã từng làm xây dựng ở công ty hay nhóm nào đó, nên có chút kinh nghiệm, trong số đó vẫn có một số ít người có bằng cấp, học hành bài bản, còn đa phần là tay ngang, học lóm, khi thấy đủ kinh nghiệm thì tách ra làm riêng.

Trên webside có địa chỉ công ty, nhưng trên thực tế là địa chỉ không có thật, hoặc địa chỉ mượn của ai đó để đăng ký kinh doanh. Khi tìm được mối, anh ta mới huy động các “thợ đụng” trôi nổi trên thị trường về làm thời vụ, tất tần tật từ nề, mộc, điện, nước, nhôm kính, hàn, sơn… vì công ty không có quân.

Tương tự như thế, trong tay vị giám đốc này chỉ có mỗi cái laptop, còn các thiết bị máy móc đi thuê từng khâu, từ máy ép cọc đến máy trộn bê tông, máy hàn, máy cắt, xe chở vật liệu. Về tài chính, phương châm của các vị giám đốc này “lấy mỡ nó rán nó”, “tay không bắt giặc”, lấy ngay tiền tạm ứng của thân chủ để làm công trình.

Những người cả tin, ký hợp đồng với các vị giám đốc 6 không này sẽ bắt đầu những tháng ngày vô cùng khổ sở, hứng chịu rủi ro và nhiều người không biết đến bao giờ hoàn thành công trình.

Điều đầu tiên là các vị giám đốc này rất liều mạng. Thường làm cho thân chủ bao giờ cũng muốn tối đa hóa nguyện vọng. Chủ nhà muốn gì họ cũng đồng ý, chẳng hạn như làm hầm, xây thêm tầng, tăng chiều cao, vượt mật độ xây dựng, lấn lộ giới, mở ban công… cho dù tất cả những nguyện vọng đó đều vi phạm quy chuẩn xây dựng, hoặc khác biệt với giấy phép xây dựng.

Giám đốc hứa chắc như đinh đóng cột “chạy được”, “mua được”. Trên thực tế rất nhiều phi vụ vi phạm xây dựng nghiêm trọng nhưng họ vẫn qua được. Không hiểu sao họ “thuyết phục được” hay qua mặt được các bộ phận chuyên môn, từ thanh tra xây dựng quận, thành phố (3 lần thanh tra đầu, giữa, cuối), cán bộ địa chính phường, cán bộ văn phòng đăng ký đất đai để ra được sổ hồng. Mỗi phi vụ như thế chủ nhà mất rất nhiều tiền, có thể lên đến trăm triệu, thậm chí cả tỷ đồng.

Tuy nhiên, không phải vụ nào cũng thành công, có thể vi phạm quá nghiêm trọng, chủ thầu quá tham nên hỏng việc. Trong trường hợp khó nuốt, chủ thầu biến mất tăm, để lại cho khổ chủ một cái nhà nham nhở. Vì không có trình độ chuyên môn và thợ có tay nghề kém, nên trong quá trình làm nhà mới phát sinh ra chuyện nhà bị nghiêng, lún, nứt, thấm dột, làm hư hỏng nhà hàng xóm.

Khi phát sinh, chủ nhà không biết chủ thầu ở đâu, khi biết nhà có sự cố. Do ban đầu chủ nhà cả tin vào số tiền bảo hành công trình một năm, nhưng thật ra chủ thầu sẵn sàng bỏ vì nó chỉ có 15-20 triệu đồng, quá nhỏ so với phần anh ta kiếm được.

Có một thực tế là trong vài năm gần đây, thủ tục xin giấy phép xây dựng, đồng hồ nước, điện, hoàn công, số nhà không phức tạp như trước, nhất là từ khi có thủ tục một cửa, nhưng nó vẫn thấy khó với những người lớn tuổi, cán bộ về hưu, phụ nữ. Và đó chính là miếng đất màu mỡ cho đám chủ thầu và cò vô lương.

Họ có nghệ thuật dọa nạt, dồn ép để cho chủ nhà phải chi tiền ra, chỉ cần một người đến với cái thước dây hay máy đo lazer, chỉ chỏ chỗ này lấn ra, chỗ kia phải thụt vào là chủ nhà cuống lên phải nôn tiền ra. Thậm chí có chủ nhà tuân thủ theo pháp luật, không sai phạm, nhưng chủ thầu và cộng sự vẫn có cách biến hóa.

Mỗi chủ thầu như thế thường xây dựng cho mình một đường dây bao gồm chủ thầu, cò trung gian và những người trong hệ thống công quyền. Họ chỉ tội cho các chủ nhà nhẹ dạ cả tin, hoặc cái gì liên quan đến công quyền họ đưa vào bẫy giăng sẵn.

Những người làm ăn thật thà phải đóng thuế theo quy định đã đành, nhưng không hiểu sao những giám đốc “ma” này xây dựng hàng chục căn nhà chả đóng thuế đồng nào, hoặc nếu có cũng là tượng trưng. Nói rộng ra ở TPHCM có rất nhiều nhóm thợ không đăng ký kinh doanh, mở công ty nhưng nhận sửa chữa, cải tạo, xây mới nhà, hạng mục nào trong nhà cũng nhận, và tất nhiên với họ làm gì có mã số thuế.

Đã đến lúc các cơ quan chức năng phải vào cuộc, không để cho các loại nhà thầu xây dựng kiểu này tác oai, tác quái làm khổ nhiều hộ dân, đồng thời bóc tách các đường dây chạy giấy phép xây dựng, sổ hồng để làm trong sạch môi đường xây dựng và thị trường bất động sản, và truy thu thuế cho nhà nước đảm bảo sự công bằng xã hội.

HỒNG GIANG, Hội Quy hoạch đô thị quốc gia