Công ty dược Trung Quốc gây chấn động khi phát triển thuốc ung thư vượt mặt sản phẩm bán chạy nhất thế giới

Thuốc ung thư mới của Trung Quốc vượt mặt Keytruda

Tháng 9 vừa qua, công ty công nghệ sinh học Akeso của Trung Quốc đã khiến giới dược phẩm quốc tế sửng sốt khi công bố loại thuốc điều trị ung thư phổi mới có tên Ivonescimab. Theo kết quả thử nghiệm lâm sàng tại Trung Quốc, Ivonescimab giúp bệnh nhân kéo dài thời gian trước khi khối u phát triển thêm trung bình 11,1 tháng, so với 5,8 tháng của Keytruda - loại thuốc trị ung thư hàng đầu do tập đoàn dược phẩm Mỹ Merck sản xuất.

Kết quả này đã được trình bày tại Hội nghị Thế giới về Ung thư Phổi - một diễn đàn y khoa danh tiếng, thu hút sự quan tâm lớn từ các chuyên gia. Sự kiện này cũng khiến cổ phiếu của Summit Therapeutics - đối tác của Akeso tại Mỹ - tăng vọt hơn gấp đôi trong vài ngày, theo dữ liệu của Refinitiv.

Akeso đánh giá đây là “một khoảnh khắc đầy hứng khởi” khi thuốc của họ vượt qua sản phẩm bán chạy nhất thế giới. CEO của Akeso, bà Michelle Xia, khẳng định: “Ngành công nghệ sinh học Trung Quốc sẽ ngày càng đóng vai trò quan trọng trên toàn cầu.”

Trước đây, ngành dược Trung Quốc chủ yếu tập trung vào các doanh nghiệp nhà nước và sản xuất thuốc bắt chước (“me-too drugs”), thay vì phát triển các sản phẩm mang tính đột phá.

Tuy nhiên, trong vòng 10 năm qua, các công ty dược tư nhân Trung Quốc đã có những bước tiến mạnh mẽ, không chỉ sản xuất thuốc chất lượng cao mà còn ký kết hàng tỷ USD hợp đồng với các đối tác phương Tây để đưa sản phẩm ra thế giới.

Ví dụ, năm ngoái, AstraZeneca đã ký thỏa thuận trị giá 1,92 tỷ USD với CSPC Pharmaceutical của Trung Quốc để phát triển thuốc tim mạch. Merck cũng đạt thỏa thuận 2 tỷ USD với Hansoh Pharmaceutical để hợp tác nghiên cứu thuốc giảm cân.

Theo báo cáo của HSBC Qianhai Securities, số lượng hợp đồng cấp phép thuốc tại Trung Quốc đã tăng từ 46 vào năm 2017 lên hơn 200 vào năm ngoái, với tổng giá trị từ 4 tỷ USD lên 57 tỷ USD. Các thương vụ mua bán, sáp nhập giữa các công ty dược lớn của Trung Quốc cũng tăng gần 30% trong năm 2024, theo dữ liệu của Mergermarket.

Công ty dược của Trung Quốc có thể cạnh tranh với các ông lớn dược phẩm thế giới?

Các chuyên gia nhận định ngành công nghệ sinh học Trung Quốc đang thu hẹp khoảng cách với các tập đoàn dược phẩm phương Tây nhờ vào chính sách hỗ trợ từ chính phủ, dòng vốn đầu tư nước ngoài và đội ngũ nhân lực chất lượng cao.

Bà Rebecca Liang, chuyên gia phân tích dược phẩm tại AB Bernstein, cho biết: “Trước đây, ít ai xem Trung Quốc là mối đe dọa thực sự đối với các hãng dược hàng đầu của Mỹ. Nhưng giờ đây, mọi thứ đã thay đổi khi Trung Quốc cho ra đời những loại thuốc thế hệ mới có thể vượt qua sản phẩm phương Tây.”

Trong khi đó, ông Cui Cui - Giám đốc nghiên cứu y tế tại Jefferies - nhận xét: “Trung Quốc từng bị coi là kẻ sao chép, nhưng trong tương lai, họ có thể cạnh tranh ngang hàng với các tập đoàn dược phẩm hàng đầu thế giới.”

Mặc dù thuốc của Akeso gây tiếng vang lớn trên thế giới, nhưng ngay tại Trung Quốc, vẫn có nhiều hoài nghi về chất lượng thuốc nội địa, đặc biệt là các loại thuốc generic (thuốc có cùng thành phần hoạt chất với thuốc gốc nhưng giá rẻ hơn).

Tháng trước, một cuộc tranh luận sôi nổi nổ ra tại Trung Quốc về chất lượng thuốc generic trong nước, dẫn đến một cuộc điều tra chính thức. Sau đó, cơ quan y tế Trung Quốc kết luận các lo ngại về chất lượng là không có cơ sở, nhưng tâm lý e dè của người dân vẫn chưa hoàn toàn biến mất.

Một số người dân Bắc Kinh khi được CNN phỏng vấn cho biết họ vẫn ưu tiên dùng thuốc nhập khẩu. Anh Gu Zhihao, một cư dân Bắc Kinh, chia sẻ: “Thành thật mà nói, tôi thích chọn thuốc đắt tiền hơn. Đơn giản vì tiền nào của nấy.”

Bên cạnh đó, các nhà đầu tư và cơ quan quản lý tại Mỹ cũng từng bày tỏ nghi ngờ về độ chính xác của dữ liệu thử nghiệm lâm sàng tại Trung Quốc. Trước đây, FDA (Cục Quản lý Thực phẩm và Dược phẩm Mỹ) đã từ chối một số loại thuốc phát triển ở Trung Quốc do tiêu chuẩn thử nghiệm không đủ chặt chẽ.

Hiện tại, thuốc Ivonescimab của Akeso đã được chính phủ Trung Quốc cấp phép cho một số bệnh nhân ung thư phổi. Tuy nhiên, vẫn cần nhiều năm nữa trước khi thuốc có thể được bán tại Mỹ. Một cuộc thử nghiệm lâm sàng toàn cầu sẽ diễn ra vào cuối năm nay để đánh giá thêm về hiệu quả của thuốc.

Ngọc Linh (Theo CNN)