Cộng đồng quốc tế cần quyết liệt hơn nữa trong bảo tồn và sử dụng bền vững đại dương xanh

Thủ tướng phát biểu tại phiên toàn thể UNOC 3. Ảnh: CP

4 định hướng ưu tiên của các nước ASEAN để bảo vệ đại dương xanh

Tại phiên toàn thể của Hội nghị cấp cao UNOC 3, Thủ tướng Phạm Minh Chính đã có bài phát biểu quan trọng đại diện cho 10 quốc gia Hiệp hội các quốc gia Đông Nam Á (ASEAN), đồng thời chia sẻ quan điểm của Việt Nam về bảo tồn và sử dụng bền vững biển, đại dương và tài nguyên biển.

Thủ tướng khẳng định, vị trí địa lý quan trọng của ASEAN từ bao đời nay luôn là trái tim của một châu Á biển, nơi các dòng chảy thương mại, văn hóa và hợp tác tụ hội qua nhiều thế kỷ. Trong đó, Biển Đông là một trong những vùng biển có ý nghĩa chiến lược bậc nhất trên thế giới, nơi hội tụ các tuyến hàng hải huyết mạch, hệ sinh thái biển giàu có, và là điểm tựa về sinh kế, bản sắc văn hóa và an ninh của hàng mấy trăm triệu người.

Tuy nhiên, đại dương của chúng ta đang phải đối mặt với những thách thức nghiêm trọng. Biến đổi khí hậu, nước biển dâng, suy giảm đa dạng sinh học, ô nhiễm môi trường biển, khai thác hải sản quá mức và căng thẳng địa chính trị ngày càng gia tăng đang từng bước làm tổn hại đến sức khỏe của đại dương và xói mòn lòng tin giữa các quốc gia.

Để giải quyết những thách thức đang nổi lên này, Thủ tướng chia sẻ 4 định hướng ưu tiên của các nước ASEAN bao gồm: Gìn giữ biển và đại dương phải luôn là không gian của hòa bình, hợp tác phát triển và trách nhiệm chung; thúc đẩy tích hợp phương pháp tiếp cận toàn cầu xuyên suốt và các nỗ lực khu vực trong quản trị biển, đại dương; xác định biển và đại dương là một động lực cốt lõi của phát triển thịnh vượng; và kêu gọi đẩy mạnh hơn nữa quản trị đại dương toàn cầu, dựa trên hợp tác thay vì cạnh tranh, nhằm đẩy nhanh tiến trình thực hiện Mục tiêu Phát triển Bền vững số 14.

Thủ tướng tái khẳng định quan điểm của ASEAN đề cao các giá trị của Công ước Liên hợp quốc về Luật biển năm 1982, bản Hiến pháp của Đại dương và các hiệp định thực thi Công ước, là khuôn khổ pháp lý toàn diện điều chỉnh tất cả các hoạt động trên biển và đại dương. Thủ tướng nhấn mạnh kỳ vọng của ASEAN rằng, Hội nghị UNOC 3 sẽ khơi dậy tinh thần đoàn kết, với những cam kết mạnh mẽ, thúc đẩy hình thành các quan hệ đối tác chiến lược, làm chất xúc tác cho những hành động chuyển đổi vì đại dương xanh.

Quang cảnh phiên toàn thể của Hội nghị cấp cao về đại dương của Liên Hợp Quốc lần thứ 3 (UNOC 3). Ảnh: CP

Việt Nam đăng ký 15 cam kết tự nguyện về quản trị biển và đại dương

Tiếp đó, với vai trò đại diện của Việt Nam phát biểu tại Hội nghị, Thủ tướng đưa ra nghịch lý và cảnh báo nghiêm trọng với đánh giá rằng mặc dù biển và đại dương chiếm hơn 70% bề mặt trái đất, là hệ sinh thái lớn nhất của "Hành tinh xanh", nhưng mục tiêu số 14 về bảo tồn và sử dụng bền vững đại dương lại có mức đầu tư thấp nhất trong số 17 mục tiêu phát triển bền vững của Liên hợp quốc.

Thủ tướng kêu gọi cộng đồng quốc tế cần hành động nhanh hơn, mạnh mẽ hơn, quyết liệt hơn nữa và cần có sự chung tay của các quốc gia, khu vực và toàn thế giới trong bảo tồn và sử dụng bền vững đại dương xanh. Để làm được điều này, Thủ tướng cho rằng cần kiên trì, nhất quán phương pháp tiếp cận khoa học, biện chứng mang tính toàn dân, toàn diện và toàn cầu; trên cơ sở nguyên tắc công bằng, bình đẳng, bao trùm, hợp tác phát triển và hài hòa lợi ích; bằng những cơ chế, chính sách, giải pháp và hành động cụ thể.

Thủ tướng cũng đề xuất 6 định hướng trọng tâm bao gồm: Chú trọng cơ sở khoa học gắn kết với kinh nghiệm dân gian trong hoạch định chính sách; thúc đẩy khoa học, công nghệ, đổi mới sáng tạo, chuyển đổi số, tạo động lực mới cho phát triển kinh tế biển bền vững; khơi thông, huy động và sử dụng hiệu quả các nguồn lực cho phát triển kinh tế biển; tiếp cận tổng thể, đa ngành trong quản trị phát triển biển và đại dương; thúc đẩy kết nối liên vùng, liên quốc gia, liên châu lục, hình thành mạng lưới các trung tâm kinh tế biển xanh khu vực và toàn cầu; đề cao đoàn kết, hợp tác quốc tế trong bảo tồn, phát triển biển và đại dương bền vững.

Tái khẳng định quan điểm nhất quán của Việt Nam là bạn, là đối tác tin cậy, thành viên tích cực và có trách nhiệm của cộng đồng quốc tế, Thủ tướng nhấn mạnh Việt Nam đã và đang cùng các đối tác hành động toàn diện, mạnh mẽ và ở nhiều cấp độ biện pháp khác nhau để hiện thức hóa mục tiêu bảo tồn và sử dụng bền vững môi trường biển (SDG 14) trên tinh thần "3 chủ động": Chủ động triển khai các chính sách, chương trình để phát triển các ngành kinh tế biển xanh, phục hồi hệ sinh thái biển; chủ động thúc đẩy quan hệ hợp tác, đối tác với các quốc gia, các tổ chức quốc tế, các bên liên quan, đặc biệt trong việc chia sẻ tri thức và chuyển giao công nghệ; chủ động đề xuất và tích cực tham gia và triển khai các sáng kiến ở các cấp độ quốc gia, khu vực và toàn cầu.

Tại Hội nghị này, với phương châm coi trọng thời gian, trí tuệ, sự quyết đoán đúng thời điểm, "đã nói là làm, đã cam kết là phải thực hiện có hiệu quả cụ thể", Thủ tướng thông báo việc Việt Nam đăng ký 15 cam kết tự nguyện trong các lĩnh vực khác nhau về quản trị biển và đại dương.

Thủ tướng Phạm Minh Chính phát biểu tại Hội nghị Thượng đỉnh về các vùng đồng bằng châu thổ bị ảnh hưởng bởi biến đổi khí hậu. Ảnh: CP

5 giải pháp thích ứng với biến đổi khí hậu tại các đồng bằng châu thổ

Cũng trong ngày 09/6, Thủ tướng Phạm Minh Chính và Tổng thống Iraq Abdul Latif Rashid đã đồng chủ trì Hội nghị Thượng đỉnh về các vùng đồng bằng châu thổ bị ảnh hưởng bởi biến đổi khí hậu.

Thủ tướng chỉ ra rằng, đồng bằng châu thổ là những khu vực liên quan đến nhiều nguồn văn minh nhân loại; là hệ sinh thái, không gian sinh tồn, nguồn nước xuyên biên giới, điểm tựa kinh tế, văn hóa, xã hội lâu đời của người dân tại đây. Nhưng chính các nơi trù phú ấy lại đang trở thành tuyến đầu chống chọi với biến đổi khí hậu: mực nước biển dâng, sụt lún, sạt lở, khô hạn, xâm nhập mặn, mất đa dạng sinh học và ô nhiễm môi trường. Đây không còn là những cảnh báo mà là thực tế khắc nghiệt đang diễn ra hàng ngày, đe dọa trực tiếp tới sinh kế của hàng trăm triệu người dân ở các vùng đồng bằng châu thổ của các con sông lớn trên thế giới.

Từ góc độ Việt Nam là quốc gia có diện tích đồng bằng châu thổ lớn, Thủ tướng cho rằng thích ứng với biến đổi khí hậu tại các đồng bằng châu thổ không chỉ là yêu cầu cấp bách, khách quan mà còn là sứ mệnh lịch sử.

Thủ tướng cũng chia sẻ kinh nghiệm của Việt Nam dựa trên phương châm "thuận thiên" và tiêu chí "đồng lợi ích, đa mục tiêu", tập trung triển khai đồng bộ, hiệu quả các chiến lược, chính sách, giải pháp nhằm: Huy động các nguồn lực đầu tư xây dựng hệ thống kết cấu hạ tầng; tăng cường sức chống chịu, khả năng thích ứng với biến đổi khí hậu; phát triển nông nghiệp xanh, chuyển đổi mô hình sản xuất 1 triệu ha lúa theo hướng năng suất cao, phát thải carbon thấp; đẩy mạnh hợp tác xuyên biên giới và bảo vệ nguồn nước, nguồn lợi thủy sản… với sự đồng hành, hỗ trợ của các đối tác phát triển, các tổ chức quốc tế.

Thủ tướng nhấn mạnh những vấn đề chung như nguồn nước xuyên biên giới, các nước liên quan cần bàn bạc, đi đến thống nhất trên tinh thần tôn trọng lợi ích của nhau, bình đẳng, và dựa trên luật lệ. Trên tinh thần này, Việt Nam sẽ tiếp tục chủ động, tích cực phối hợp chặt chẽ với các quốc gia, khu vực trong thực hiện "mục tiêu kép": Vừa góp phần đảm bảo an ninh lương thực thế giới - vừa nỗ lực giảm phát thải khí nhà kính trên toàn cầu.

Để đạt được mục tiêu này, Thủ tướng đưa ra cách tiếp cận toàn cầu, toàn dân, toàn diện và đề xuất 5 giải pháp chủ động chiến lược bao gồm: Quy hoạch dài hạn liên vùng, liên ngành, chuyển đổi mô hình phát triển đồng bằng châu thổ; bảo tồn, phát huy tri thức bản địa gắn với ứng dụng thành tựu khoa học công nghệ, chuyển đổi số, trí tuệ nhân tạo; đẩy mạnh hợp tác quốc tế, kết nối hiệu quả Mạng lưới toàn cầu các đồng bằng châu thổ; thiết lập và triển khai hiệu quả các cơ chế tài chính khí hậu xanh, bền vững, công bằng, bao trùm, dễ tiếp cận; xây dựng các quy chuẩn, tiêu chuẩn, quy trình ứng xử linh hoạt, hợp lý, hiệu quả đối với các vùng đồng bằng châu thổ.

Thủ tướng tái khẳng định quan điểm nhất quán của Việt Nam là bạn tốt, đối tác tin cậy và thành viên tích cực, có trách nhiệm của cộng đồng quốc tế trong bảo vệ và phát triển các vùng đồng bằng châu thổ thích ứng với biến đổi khí hậu. Để thực hiện chủ trương này, Thủ tướng cho biết Việt Nam quyết tâm thực hiện "ba sẵn sàng": Sẵn sàng chia sẻ kiến thức, kinh nghiệm quản lý, sáng kiến; sẵn sàng tham gia các cơ chế, sáng kiến hợp tác khu vực, quốc tế; sẵn sàng đóng góp vào các nỗ lực toàn cầu để thích ứng với biến đổi khí hậu tại các vùng đồng bằng châu thổ.

Thủ tướng Phạm Minh Chính và Tổng Thư ký Liên Hợp Quốc Antonio Guterres. Ảnh: CP

Thúc đẩy hợp tác song phương với các nước và các tổ chức quốc tế

Cùng ngày, Thủ tướng Phạm Minh Chính đã có các cuộc hội kiến, gặp gỡ với nguyên thủ các nước và các tổ chức quốc tế, đó là: Tổng thống Pháp Emmanuel Macron; Thủ tướng Tây Ban Nha Pedro Sanchez; Thủ tướng Hy Lạp Kyriakos Mitsotakis; Phó Chủ tịch nước Trung Quốc Hàn Chính; Tổng Thư ký Liên Hợp Quốc Antonio Guterres; Chủ tịch Đại hội đồng Liên Hợp Quốc Philemon Yang; Chủ tịch Hội đồng Châu Âu Antonioa Costa và gặp ngắn với Chủ tịch Ủy ban Châu Âu Ursula von der Leyen.

Tại cuộc hội kiến với Tổng thống Pháp Emmanuel Macron, hai Nhà Lãnh đạo bày tỏ quyết tâm đưa quan hệ hai nước phát triển mạnh mẽ hơn, trở thành đầu cầu cho nhau tại mỗi khu vực Á - Âu. Hai bên nhất trí tăng cường trao đổi đoàn các cấp, đặc biệt là cấp cao, nhằm không ngừng củng cố tin cậy chính trị, rà soát và thúc đẩy các thỏa thuận hợp tác.

Về kinh tế - thương mại - đầu tư, Thủ tướng đề nghị Pháp phối hợp chặt chẽ với Việt Nam trong thúc đẩy thương mại song phương và mở cửa hơn nữa thị trường cho nhau, nhất là trong bối cảnh kinh tế thế giới có nhiều diễn biến phức tạp.

Thủ tướng Phạm Minh Chính hội kiến với Tổng thống Pháp Emmanuel Macron. Ảnh: CP

Thủ tướng cũng đề nghị phía Pháp tiếp tục quan tâm, sớm thông qua các quy trình, thủ tục về việc hoàn tất quá trình phê chuẩn Hiệp định Bảo hộ đầu tư Việt Nam - EU (EVIPA) và thúc đẩy Ủy ban châu Âu sớm gỡ bỏ "thẻ vàng" IUU đối với hàng thủy sản Việt Nam. Bên cạnh đó, hai Nhà Lãnh đạo nhất trí về việc cần tăng cường bảo đảm an ninh, chuyển đổi năng lượng, tiếp tục mở rộng các dự án ứng phó với biến đổi khí hậu trong thời gian tới. Đồng thời, trao đổi cụ thể về việc phát huy hiệu quả vai trò trụ cột hợp tác mới của khoa học - công nghệ trong tổng thể quan hệ Việt Nam - Pháp, về trí tuệ nhân tạo, y học…

Tại cuộc gặp Tổng Thư ký Liên Hợp Quốc Antonio Guterres, Thủ tướng đề nghị Liên Hợp Quốc tiếp tục hỗ trợ Việt Nam tăng cường phát triển kinh tế biển, nâng cao khả năng chống chịu, ứng phó với thảm họa thiên tai, thích ứng với biến đổi khí hậu và chuyển đổi năng lượng.

Hai nhà lãnh đạo nhất trí tăng cường hơn nữa quan hệ ASEAN - Liên Hợp Quốc; phát huy vai trò cầu nối của ASEAN thúc đẩy đối thoại, hợp tác trong bối cảnh thế giới và khu vực diễn biến phức tạp với nhiều mâu thuẫn, xung đột nổi lên…/.

HỒNG NHUNG