Công bố 3 luật được Quốc hội khóa XV thông qua tại Kỳ họp bất thường lần thứ 9

Đồng chí Phạm Thanh Hà, Phó chủ nhiệm Văn phòng Chủ tịch nước chủ trì họp báo. Tham dự buổi họp báo có đại diện các đơn vị có liên quan.

Tại họp báo, đồng chí Phạm Thanh Hà đã công bố Lệnh của Chủ tịch nước công bố 3 luật gồm: Luật Tổ chức Chính phủ; Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Tổ chức Quốc hội và Luật Tổ chức chính quyền địa phương.

Đồng chí Phạm Thanh Hà công bố lệnh của Chủ tịch nước về công bố 3 luật.

Luật Tổ chức Chính phủ gồm 5 chương, 32 điều bảo đảm tính kế thừa và khái quát cao theo yêu cầu đổi mới xây dựng pháp luật của Tổng Bí thư và Quốc hội, bảo đảm tính ổn định và tuổi thọ lâu dài trong hệ thống pháp luật. Một số điểm mới của Luật được thể hiện qua các nội dung: Luật đã giải quyết được mối quan hệ giữa Chính phủ với các cơ quan trong hệ thống bộ máy nhà nước, giữa cơ quan thực hiện quyền hành pháp với cơ quan thực hiện quyền lập pháp, cơ quan thực hiện quyền tư pháp. Luật đã làm rõ nhiệm vụ, quyền hạn, thẩm quyền của Thủ tướng Chính phủ với tư cách là người đứng đầu Chính phủ, lãnh đạo và chịu trách nhiệm về hoạt động của hệ thống hành chính nhà nước từ Trung ương đến địa phương; làm nổi bật nhiệm vụ của Thủ tướng Chính phủ trong lãnh đạo, chỉ đạo, điều hành hoạt động của hệ thống hành chính nhà nước từ Trung ương đến địa phương. Các quy định tại Luật đã làm rõ thẩm quyền của bộ trưởng, thủ trưởng cơ quan ngang bộ với tư cách là người đứng đầu bộ và với tư cách là thành viên Chính phủ.

Luật cũng đã làm rõ mối quan hệ giữa Chính phủ, Thủ tướng Chính phủ, bộ trưởng, thủ trưởng cơ quan ngang bộ với chính quyền địa phương thông qua các nguyên tắc phân định thẩm quyền, phân quyền, phấn cấp, ủy quyền, bảo đảm bám sát phương châm “địa phương quyết, địa phương làm, địa phương chịu trách nhiệm”, tạo cơ chế giải quyết kịp thời những khó khăn, vướng mắc về thể chế, khơi thông nguồn lực, góp phần nâng cao hiệu lực, hiệu quả quản lý nhà nước từ Trung ương đến địa phương. Để thực hiện chủ trương đẩy mạnh phân quyền, phân cấp giữa Trung ương và địa phương trong điều kiện hệ thống thể chế chưa được hoàn thiện đồng bộ, thống nhất với quy định của Luật Tổ chức Chính phủ, đối với một số lĩnh vực ưu tiên, cấp bách, Luật tổ chức Chính phủ đã quy định điều khoản chuyển tiếp, giao Chính phủ ban hành văn bản quy phạm pháp luật điều chỉnh một số nhiệm vụ, quyền hạn và quy định khác có liên quan đến việc thực hiện nhiệm vụ, quyền hạn của Thủ tướng Chính phủ, bộ trưởng, thủ trưởng cơ quan ngang bộ đang được quy định trong các điều, khoản, điểm có liên quan đến luật, nghị quyết của Quốc hội, pháp lệnh, nghị quyết của Ủy ban Thường vụ quốc hội thống nhất áp dụng.

Đồng chí Vũ Chiến Thắng, Thứ trưởng Bộ Nội vụ giới thiệu những nội dung cơ bản của Luật Tổ chức chính quyền địa phương và Luật Tổ chức Chính phủ.

Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Tổ chức Quốc hội có hiệu lực thi hành từ ngày 17/2/2025. Luật sửa đổi, bổ sung 21 điều và bãi bỏ 17 điều của Luật Tổ chức Quốc hội với các nội dung cơ bản như: Luật sửa đổi, bổ sung quy định tại Điều 5 nhằm cụ thể hóa nội dung về đổi mới tư duy trong công tác xây dựng pháp luật, xác định rõ phạm vi những nội dung cần được quy định bằng luật, nghị quyết của Quốc hội và quy định có tính nguyên tắc, định hướng về mức độ chi tiết cần được quy định trong luật, làm cơ sở cho việc thực hiện thẩm quyền làm luật và sửa đổi luật của Quốc hội.

Luật sửa đổi, bổ sung quy định về cơ quan của Quốc hội (Chương IV của Luật Tổ chức Quốc hội) theo hướng thay đổi cách thức quy định về Hội đồng Dân tộc, các Ủy ban của Quốc hội và xác định rõ cơ cấu tổ chức của Hội đồng, Ủy ban bảo đảm thuận lợi cho việc tiếp tục thực hiện chủ trương sắp xếp, tinh gọn tổ chức bộ máy, hài hòa về cơ cấu tổ chức với chức năng, nhiệm vụ, quyền hạn của các cơ quan.

Luật sửa đổi, bổ sung quy định về Tổng Thư ký Quốc hội, Văn phòng Quốc hội, các cơ quan thuộc Ủy ban Thường vụ Quốc hội (các Điều 98, 99, 100 của Luật Tổ chức Quốc hội) phù hợp với Kết luận số 111-KL/TW của Bộ Chính trị như: Xác định Tổng Thư ký Quốc hội đồng thời là Chủ nhiệm Văn phòng Quốc hội; không quy định về Phó Tổng Thư ký, Ban Thư ký, về cơ quan của Ủy ban Thường vụ Quốc hội.

Luật sửa đổi, bổ sung một số quy định liên quan đến hoạt động của Quốc hội, Ủy ban Thường vụ Quốc hội, các cơ quan của Quốc hội và đại biểu Quốc hội (các điều 12, 13, 30, 33 39, 48, 90, 91, 92 của Luật Tổ chức Quốc hội) như: Việc Quốc hội lấy phiếu tín nhiệm, bỏ phiếu tín nhiệm đối với người giữ các chức vụ do Quốc hội bầu hoặc phê chuẩn; việc đại biểu Quốc hội tham gia làm thành viên và tham gia hoạt động của Hội đồng Dân tộc, Ủy ban của Quốc hội; trường hợp tạm đình chỉ việc thực hiện nhiệm vụ, quyền hạn của đại biểu Quốc hội và thẩm quyền của Ủy ban Thường vụ Quốc hội trong xây dựng luật, pháp lệnh, nghị quyết, về kinh phí hoạt động của Quốc hội; về kỳ họp của Quốc hội.

Đồng chí Nguyễn Phương Thủy, Phó Chủ nhiệm Ủy ban Pháp luật - Tư pháp của Quốc hội phát biểu tại buổi họp báo.

Luật Tổ chức chính quyền địa phương có hiệu lực thi hành từ ngày 1/3/2025. Luật gồm 7 chương, 50 điều với các điểm mới cơ bản như: Luật quy định 1 chương về phân định thẩm quyền, phân quyền, phân cấp, ủy quyền giữa chính quyền địa phương các cấp. Thực hiện nguyên tắc "rõ người, rõ việc, rõ trách nhiệm" và tránh quy định chồng chéo, trùng lặp nhiệm vụ, quyền hạn giữa các cấp chính quyền địa phương và giữa các cơ quan của chính quyền địa phương, Luật quy định cụ thể nhiệm vụ, quyền hạn của HĐND và UBND ở mỗi đơn vị hanh chính theo hướng: Phân định nhiệm vụ, quyền hạn giữa các cấp chính quyền địa phương và giữa HĐND và UBND cùng cấp. Phân định nhiệm vụ, quyền hạn của tập thể UBND và cá nhân Chủ tịch UBND nơi tổ chức cấp chính quyền địa phương theo hướng tăng nhiệm vụ, thẩm quyền, trách nhiệm cho cá nhân Chủ tịch UBND. Quy định nhiệm vụ, quyền hạn theo hướng khái quát, tập trung vào các lĩnh vực về tài chính ngân sách, tổ chức bộ máy, biên chế, hoạt động kiểm tra, giám sát... bảo đảm phù hợp với các nguyên tắc phân định thẩm quyền tại Điều 11 của Luật và bảo đảm tính ổn định lâu dài của luật.

Về tổ chức và hoạt động của HĐND, Luật đã quy định theo hướng giữ nguyên nội dung về cơ cấu tổ cức của HĐND nhưng gộp chung 1 điều; quy định khái quát hoạt động của HĐND, thường trực HĐND, nhiệm vụ, quyền hạn của đại biểu HĐND; sửa đổi, bổ sung một số quy định nhằm giải quyết các vướng mắc, khó khăn trong thực tiễn tổ chức thực hiện pháp luật.

Về tổ chức và hoạt động của UBND, Luật đã quy định theo hướng quy định khái quát cơ cấu tổ chức của UBND gồm Chủ tịch, Phó Chủ tịch và các ủy viên; giao Chính phủ quy định cụ thể; khái quát các nội dung và hoạt động của UBND… Về tổ chức đơn vị hành chính (ĐVHC), thành lập, giải thể, nhập ĐVHC, điều chỉnh địa giới và đổi tên ĐVHC, Luật đã đổi tên chương và thứ tự Chương II Tổ chức ĐVHC, thành lập, giải thể, nhập chia ĐVHC, điều chỉnh địa giới và đổi tên ĐVHC để đảm bảo phù hợp với Hiến pháp năm 2013…

Để triển khai thi hành Luật kịp thời, hiệu quả, Bộ Nội vụ đang xây dựng trình Thủ tướng Chính phủ ban hành Kế hoạch triển khai thi hành Luật, trong đó xác định rõ các công việc như: Tổ chức phổ biến, quán triệt nội dung của Luật; xây dựng văn bản quy phạm pháp luật quy định chi tiết các nội dung được giao trong Luật; sửa đổi, bổ sung, thay thế, bãi bỏ các văn bản quy phạm pháp luật để phù hợp với Luật; tổ chức theo dõi, kiểm tra và báo cáo kết quả thi hành pháp luật về thực hiện dân chủ ở cơ sở; trách nhiệm chủ trì và phối hợp của các bộ, các cơ quan Trung ương và các địa phương; xác định thời hạn và tiến độ hoàn thành nhiệm vụ.

Nguyễn Hương