Cồn y tế giả có thể gây tổn thương thần kinh, mù mắt, tử vong

Cồn y tế giả không chỉ gây ngộ độc khi uống vào, súc miệng mà còn nguy hại cho vết thương hở.

Phòng Cảnh sát kinh tế, Công an TP Hà Nội đã phát hiện, thu giữ 35.567 chai (18.821 chai cồn 70 độ; 16.746 chai cồn 90 độ). Qua kiểm nghiệm, cơ quan chức năng xác định các mẫu sản phẩm "Cồn 70 độ Ethanol" và "Cồn 90 độ Ethanol" do Công ty Ngân Hà sản xuất đều không chứa chất ethanol như công bố trên nhãn hàng hóa mà chứa chất methanol.

Thông tin trên khiến nhiều người lo lắng. Vậy không may sử dụng phải cồn y tế giả chứa methanol có thể gây ra những nguy hại như thế nào với sức khỏe?

Chuyên gia chống độc - TS.BS Nguyễn Lương Kỷ - Phó Giám đốc Bệnh viện Đa khoa tỉnh Khánh Hòa cho biết, methanol (cồn công nghiệp, cồn gỗ) là hóa chất không màu, dễ bay hơi, thường được dùng làm dung môi trong công nghiệp, tẩy rửa kính, chống đông, pha sơn, chất đốt hoặc dùng trong phòng thí nghiệm. Methanol tuyệt đối không được phép dùng để sát khuẩn ngoài da, sát khuẩn tay hoặc pha rượu uống.

TS.BS Nguyễn Lương Kỷ khẳng định, methanol cực kỳ độc hại với cơ thể người. Khi uống hoặc tiếp xúc qua da, methanol sẽ chuyển hóa thành chất độc gây tổn thương thần kinh, đặc biệt là mù mắt và có thể tử vong.

Theo TS.BS Nguyễn Lương Kỷ, Bộ Y tế đã có những khuyến cáo, methanol là hóa chất chỉ dùng để làm chất đốt, rửa dụng cụ, dung môi hóa chất xét nghiệm. Tuyệt đối không được sử dụng methanol để sát khuẩn ngoài da, sát khuẩn tay hoặc trong y tế. Việc sử dụng methanol cho mục đích sát khuẩn là vô cùng nguy hiểm, có thể gây tử vong hoặc mù lòa, và không có tác dụng sát khuẩn như mong muốn.

"Tại Việt Nam, mỗi năm có gần 1.000 ca ngộ độc methanol. Tại Bệnh viện Bạch Mai (Hà Nội), tỷ lệ tử vong là 23,4%; Tại Bệnh viện Thống Nhất (TPHCM), tỷ lệ tử vong lên tới 35,7%. Trong số bệnh nhân sống sót, có tới 11–50% bị mù vĩnh viễn hoặc giảm thị lực, nhiều trường hợp khác phải sống với di chứng thần kinh suốt đời" - TS.BS Nguyễn Lương Kỷ thông tin.

Chuyên gia chống độc Nguyễn Lương Kỷ khuyến cáo: Chỉ sử dụng cồn y tế ethanol (70-90 độ) để sát khuẩn, rửa tay, vệ sinh vết thương. Tuyệt đối không dùng cồn công nghiệp, cồn không rõ nguồn gốc, rượu tự nấu, rượu "quê" trôi nổi trên thị trường để uống hoặc sát khuẩn. Khi có biểu hiện đau đầu, mờ mắt, buồn nôn sau khi dùng rượu, cồn hoặc nghi ngờ tiếp xúc với hóa chất lạ, cần ngay lập tức đưa đi cấp cứu tại các cơ sở y tế.

Cồn y tế giả.

"Cần bảo vệ bản thân và gia đình bằng cách chỉ sử dụng cồn y tế ethanol đúng chuẩn, tuyệt đối tránh xa methanol. Methanol là chất cực độc, chỉ một chút bất cẩn có thể trả giá bằng sức khỏe hoặc tính mạng" - TS.BS Nguyễn Lương Kỷ nhấn mạnh.

Trong khi đó, theo BS Nguyễn Trung Nguyên - Giám đốc Trung tâm Chống độc (Bệnh viện Bạch Mai), nhiều năm qua, trung tâm tiếp nhận nhiều trường hợp sử dụng phải cồn y tế giả. "Trong các chai cồn rởm gây ngộ độc thu được tại Trung tâm Chống độc, tất cả gây ngộ độc nặng, trong đó khoảng 30% gây tử vong, còn lại gây mù và/hoặc di chứng não" - BS Nguyên cho hay.

Để giải quyết thực trạng cồn sát trùng giả, rượu giả - theo BS Nguyên, vai trò chính là của cơ quan chức năng, cần phải quản lý hóa chất độc hại, không thể để lưu hành dễ dàng rộng rãi và nhầm lẫn như hiện nay, từ khâu đăng ký, quản lý kinh doanh đến khâu thanh tra, hậu kiểm và xử lý phải nghiêm.

Hiện Bệnh viện Bạch Mai đã chủ động kiểm tra, xét nghiệm tất cả các loại cồn đang sử dụng trong nội bộ để loại bỏ nguy cơ. Tuy nhiên, để chặn đứng mối hiểm họa này, không thể chỉ dựa vào các cơ sở y tế mà cần sự vào cuộc mạnh mẽ và đồng bộ của các cơ quan chức năng, từ khâu cấp phép, hậu kiểm đến xử lý vi phạm.

"Ở một số quốc gia phát triển, ví dụ như Mỹ, methanol được đánh dấu bằng màu xanh lam đặc trưng để dễ nhận biết, tránh bị sử dụng nhầm như cồn y tế hay pha uống. Đây là một giải pháp thiết thực mà Việt Nam hoàn toàn có thể tham khảo áp dụng" - bác sĩ Nguyên nói, đồng thời khuyến cáo người dân cần cẩn trọng khi chọn mua cồn sát trùng. Chỉ nên mua tại hiệu thuốc uy tín và giữ hóa đơn để truy xuất nguồn gốc khi cần; Đọc kỹ nhãn mác: Thành phần phải ghi rõ ethanol hoặc isopropanol, tuyệt đối không chứa methanol; Công dụng phải rõ ràng: Dùng để sát trùng, khử trùng trên người.

Khi có các từ ngữ nhập nhèm như "hỗ trợ sát trùng/sát khuẩn/khử khuẩn/sát khuẩn" hay chỉ ghi là "sát trùng/khử trùng dụng cụ" mà không đề cập tới việc dùng trên người thì cần rất lưu ý vì có thể là các sản phẩm không an toàn.

Phương Mai