Cơ sở nào định hình Trung tâm tài chính quốc tế TP HCM

Ảnh: Hà Anh/Mekong ASEAN

Sự thăng tiến của TP HCM

Chỉ số Trung tâm tài chính Toàn cầu ấn bản lần 37 (GFCI 37) vừa được tổ chức Z/Yen Partners (Anh) và Viện Phát triển Trung Quốc phát hành. Theo đó, trong kỳ xếp hạng đầu tiên của 2025, TP HCM tăng 25 điểm GFCI, đạt 654. Nhờ vậy, TP HCM tăng 7 hạng so với năm ngoái lên 98, thứ hạng cao nhất kể từ khi bắt đầu được vào danh sách xếp hạng năm 2022.

Trên toàn cầu, New York (Mỹ) giữ vững vị trí dẫn đầu với 769 điểm; tiếp theo là London (Anh), Hong Kong (Trung Quốc) và Singapore. Tổng cộng 9 thành phố dẫn đầu toàn cầu đều giữ nguyên thứ hạng. Tính trong khu vực Đông Nam Á, Singapore tiếp tục dẫn đầu và duy trì hạng 4 toàn cầu.

Điểm GFCI được tính bằng 145 yếu tố đầu vào, cung cấp bởi bên thứ 3 gồm Liên Hợp Quốc, Diễn đàn Kinh tế Thế giới, Ngân hàng Thế Giới, Tổ chức Minh bạch Quốc tế, Quỹ World Wide Web và các đơn vị khác.

Ngoài ra, các thành phố còn được chấm điểm trong cuộc thăm dò trực tuyến khoảng 50.000 đáp viên. Các yếu tố đầu vào này sẽ tính điểm cho nhiều tiêu chí thành phần như: quản lý đầu tư, bảo hiểm, ngân hàng, mức độ phát triển khu vực tài chính, nguồn nhân lực, cơ sở hạ tầng, danh tiếng chung.

Điều kiện thuận lợi định hình Trung tâm tài chính

Ngày 15/11/2024, Bộ Chính trị đã đồng ý chủ trương đối với đề án xây dựng trung tâm tài chính khu vực và quốc tế tại Việt Nam. Theo đó, thành lập Trung tâm tài chính quốc tế toàn diện tại TP HCM và Trung tâm tài chính khu vực tại TP Đà Nẵng. Theo dự thảo đưa ra, mô hình trung tâm tài chính sẽ gồm thị trường tiền tệ và hệ thống ngân hàng, thị trường vốn, hàng hóa phái sinh.

Theo kế hoạch của Chính phủ, Trung tâm tài chính TP HCM sẽ được thành lập, vận hành từ năm 2025, phấn đấu hoàn thành trong 5 năm. Để đẩy nhanh tiến độ dự án, đầu năm nay, TP HCM đã thành lập Ban chỉ đạo xây dựng và phát triển Trung tâm tài chính với 29 thành viên, Bí thư Thành ủy TP HCM Nguyễn Văn Nên làm trưởng ban.

Chia sẻ với Mekong ASEAN, Chuyên gia kinh tế Đinh Thế Hiển nhận định, TP HCM có nhiều yếu tố thuận lợi để trở thành Trung tâm tài chính khu vực và quốc tế. TP HCM có lợi thế trong việc phát triển sở giao dịch hàng hóa, với thế mạnh về các mặt hàng có quy mô xuất khẩu hàng đầu thế giới.

TP HCM cũng đã thu hút nhiều quỹ đầu tư quốc tế và các tổ chức huy động vốn, đặt trụ sở tại đây. Sở Giao dịch Chứng khoán TP HCM (HoSE) là sở giao dịch lớn nhất Việt Nam và đang thực hiện những cải tiến mạnh mẽ để trở thành một trung tâm giao dịch chứng khoán uy tín, thu hút nhà đầu tư quốc tế.

Theo TS. Đinh Thế Hiển, Việt Nam duy trì tốc độ phát triển kinh tế những năm qua rất ấn tượng. Tốc độ tăng GDP năm 2024 của cả nền kinh tế đạt 7,09%, tăng trưởng cao nhất trong 6 nền kinh tế lớn nhất Đông Nam Á. GDP bình quân đầu người năm 2024 ước đạt 114 triệu đồng/người, tương đương 4.700 USD, tăng 377 USD so với năm 2023. Năng suất lao động của toàn nền kinh tế năm 2024 theo giá hiện hành ước đạt 221,9 triệu đồng/lao động, tương đương 9.182 USD/lao động, tăng 726 USD so với năm 2023.

Về kinh tế số, tỷ trọng kinh tế số năm 2024 ước đạt 18,3% GDP, tốc độ tăng trưởng vượt 20%/năm, cao gấp 3 lần tốc độ tăng trưởng GDP, nhanh nhất Đông Nam Á.

Thương mại điện tử bán lẻ đạt doanh thu 25 tỷ USD, tăng khoảng 20%. Việt Nam thuộc Top 10 quốc gia có tốc độ tăng trưởng thương mại điện tử hàng đầu thế giới. Tốc độ tăng trưởng thanh toán không dùng tiền mặt hàng năm tăng hơn 50%, dẫn đầu Đông Nam Á.

"Những yếu tố này có thể trở thành động lực giúp Việt Nam vươn lên trở thành Trung tâm tài chính của khu vực và quốc tế. Điều này không chỉ dừng lại ở việc thu hút vốn đầu tư nước ngoài, mà còn là điểm đến huy động vốn toàn cầu," TS. Đinh Thế Hiển nhận định.

Chuyên gia kinh tế Đinh Thế Hiển.

Cơ hội cho các doanh nghiệp nội địa

Nhìn nhận về cơ hội đối với các doanh nghiệp trong nước, theo vị chuyên gia này, việc thành lập Trung tâm tài chính quốc tế mang lại lợi ích rất lớn. Hiện nay, nhiều doanh nghiệp trong nước vẫn phụ thuộc chủ yếu vào ngân hàng để huy động vốn cho các dự án và lĩnh vực.

Nếu Trung tâm tài chính khu vực và quốc tế được hình thành, các doanh nghiệp trong nước sẽ được hưởng lợi lớn từ việc tiếp cận nguồn vốn đa dạng hơn như: vốn cổ phần, trái phiếu, trái phiếu chuyển đổi và các quỹ đầu tư như quỹ tương hỗ, quỹ đầu tư mạo hiểm..., chuyên gia kinh tế Đinh Thế Hiển chỉ ra.

Chia sẻ góc nhìn, PGS.TS Ngô Trí Long cũng cho biết, việc tham gia vào Trung tâm tài chính giúp doanh nghiệp nhỏ và vừa mở rộng nguồn vốn, nâng cao năng lực cạnh tranh và phát triển bền vững.

Bên cạnh cơ hội tiếp cận nguồn vốn và tài chính đa dạng, doanh nghiệp có thể tận dụng Hệ sinh thái Tài chính và Công nghệ từ việc hình thành Trung tâm tài chính quốc tế. Công nghệ tài chính (Fintech) đóng vai trò quan trọng trong việc nâng cao hiệu quả hoạt động của doanh nghiệp nhỏ và vừa (SMEs), đặc biệt trong thanh toán, vay vốn và quản lý tài chính. Theo số liệu Statista, thanh toán số và ngân hàng số thị trường thanh toán số toàn cầu dự kiến đạt 10,5 nghìn tỷ USD vào năm 2025, tăng gần gấp đôi so với năm 2020.

Hình thành Trung tâm tài chính quốc tế cũng đem đến lợi ích trong việc kết nối với tập đoàn đa quốc gia gia tăng doanh thu và lợi nhuận, thông qua việc tiếp cận hỗ trợ tài chính, công nghệ, đào tạo nhân lực. Dẫn dữ liệu của World Bank, OECD năm 2023 cho thấy, doanh nghiệp nhỏ và vừa trong chuỗi cung ứng toàn cầu có thể tăng doanh thu trung bình 26% và 75% đạt lợi nhuận cao hơn so với thị trường nội địa.

Việc mở cửa hội nhập sâu hơn, đặc biệt trong bối cảnh các hiệp định khu vực như AFTA và ASEAN đã khiến nhiều doanh nghiệp lo ngại về sự cạnh tranh từ các công ty nước ngoài, đặc biệt từ Thái Lan. Thay vì tập trung nâng cao năng lực cạnh tranh, một số doanh nghiệp và hiệp hội trong nước vẫn còn lệ thuộc vào sự bảo hộ của Nhà nước nên thường xuyên đề nghị áp dụng các biện pháp như đánh thuế nhập khẩu hoặc đưa ra các chính sách hỗ trợ không phù hợp với tinh thần hội nhập quốc tế. Tâm lý này không chỉ làm giảm khả năng cạnh tranh mà còn gây khó khăn trong việc thích nghi với môi trường kinh doanh toàn cầu.

PGS.TS Ngô Trí Long. Ảnh: Mekong ASEAN

Tuy nhiên, PGS.TS Ngô Trí Long cũng nhìn nhận, doanh nghiệp nội địa sẽ đối mặt với nhiều thách thức song hành cùng cơ hội của việc hình thành Trung tâm tài chính. Trong đó, rào cản trong việc tuân thủ quy định tài chính chặt chẽ của các trung tâm tài chính quốc tế, đồng thời, phải cạnh tranh với các tập đoàn lớn có lợi thế về vốn và công nghệ là điều các doanh nghiệp nhỏ và vừa phải đối mặt.

Bên cạnh đó, những hạn chế trong việc tiếp cận nguồn lực Fintech, AI, Big Data và mô hình kinh doanh của nhiều doanh nghiệp nhỏ và vừa cũng sẽ ảnh hưởng đến khả năng cạnh tranh. Nghiên cứu của PwC trong báo cáo công bố năm 2024 chỉ ra rằng, 60% doanh nghiệp tài chính gặp khó khăn trong chuyển đổi số.

"Việc xây dựng thành công Trung tâm tài chính quốc tế không chỉ phụ thuộc vào việc thu hút đại bàng quốc tế mà còn là việc tạo ra sân chơi sôi nổi, thúc đẩy sự phát triển bền vững của doanh nghiệp nội địa, đặc biệt là doanh nghiệp nhỏ và vừa. Thế nên, việc doanh nghiệp chủ động nâng cao năng lực cạnh tranh, phát triển hệ sinh thái một cách minh bạch sẽ thúc đẩy nhanh quá trình hình thành Trung tâm tài chính quốc tế," PGS.TS Ngô Trí Long nhìn nhận.

Kiều Chinh