Cơ hội lớn cho sầu riêng Đắk Lắk khi xuất khẩu chính ngạch cấp đông

Thu hoạch sầu riêng chính vụ, phân loại xuất khẩu tại Đắk Lắk. Ảnh: Sơn Nam

Lợi ích kép từ xuất khẩu chính ngạch sầu riêng cấp đông

Theo Hiệp hội Sầu riêng tỉnh Đắk Lắk, dự kiến năm 2024, diện tích sầu riêng của tỉnh đạt khoảng 34.000 – 35.000 ha, sản lượng đạt trên 300.000 tấn. Đắk Lắk đã vươn lên đứng đầu cả nước về diện tích và sản lượng sầu riêng, đóng góp rất lớn vào kim ngạch xuất khẩu sầu riêng chung của cả nước.

Hiện nay, sầu riêng đông lạnh Việt Nam xuất khẩu sang 23 quốc gia và vùng lãnh thổ. Các thị trường tiêu thụ chính là Trung Quốc, Thái Lan, Đài Loan (Trung Quốc), Nhật Bản, Hoa Kỳ… Trong đó, Trung Quốc vẫn là thị trường xuất khẩu chủ yếu.

Ông Vũ Đức Côn - Chủ tịch Hiệp hội Sầu riêng Đắk Lắk cho biết, việc sầu riêng cấp đông được xuất khẩu chính ngạch là một thuận lợi lớn cho sầu riêng của tỉnh, khi mà sản lượng đang tăng nhanh trong những năm qua. Điều này sẽ giúp giảm bớt áp lực từ vấn đề thu hoạch, bảo quản và quá trình vận chuyển đến cửa khẩu.

Trên thực tế, những quả sầu riêng tươi đáp ứng được tiêu chuẩn xuất khẩu sang thị trường Trung Quốc chiếm khoảng 60% sản lượng cho thu hoạch, còn lại là tiêu thụ nội địa và chế biến sâu. Do đó, nếu Việt Nam được xuất khẩu chính ngạch sầu riêng cấp đông sẽ giúp tăng sản lượng sầu riêng xuất khẩu lên 70 – 80%.

Theo các chuyên gia, một yếu tố rất thuận lợi cho cả người dân và doanh nghiệp là khi trường hợp vào vụ thu hoạch, quả tươi không xuất khẩu được hoặc giá bán thấp thì có thể cấp đông để xuất khẩu. Điều này sẽ giúp giảm áp lực tiêu thụ quả tươi vào chính vụ, chủ động được việc điều tiết sản phẩm ra thị trường, kéo dài thời gian tiêu thụ sản phẩm… Việc cấp đông cũng giúp giám sát chất lượng tốt hơn, hạn chế vi phạm các tiêu chuẩn của nước nhập khẩu.

Hàng ngàn hộ trồng sầu riêng tại huyện Krông Pắc (thủ phủ sầu riêng của tỉnh) khi nhận thông tin này đều rất vui mừng và cho rằng sầu riêng cấp đông được xuất khẩu chính ngạch mở ra cơ hội lớn để sầu riêng Krông Pắc có thể bán ở mọi thời điểm trong năm và ổn định về thị trường với giá tốt.

Tuy nhiên, cũng theo các chuyên gia, việc xuất khẩu sầu riêng cấp đông đòi hỏi việc kiểm soát chất lượng, an toàn vệ sinh thực phẩm phải được đặt lên hàng đầu, bởi đây là yêu cầu tất yếu để bảo đảm cho sầu riêng ở Đắk Lắk đứng vững trên thị trường thế giới cũng như Trung Quốc.

Ông Vũ Hoàng Huynh - Phó Tổng giám đốc Công ty Sầu riêng Tây Nguyên – Sarita cho biết, từ năm 2023, doanh nghiệp (DN) đã đầu tư xây dựng nhà máy chế biến sầu riêng tại Đắk Lắk với công suất 40.000 tấn/năm, chuyên chế biến trái sầu riêng tươi và bóc múi. Trong đó, cấp đông sầu riêng là 200 tấn, để xuất đi các nước trên thế giới, trong đó Trung Quốc chiếm 90%.

Theo ông Huynh, trước khi có nghị định thư này thì hàng cấp đông phải đi qua đơn vị thứ ba, khiến giá thành sản phẩm đội lên rất nhiều. Do đó, khi hàng cấp đông được xuất khẩu chính ngạch là cơ hội lớn và thuận lợi cho các DN có nhà máy bóc múi cấp đông sầu riêng như Sarita, sẽ giúp DN giảm được chi phí và tăng lợi nhuận tối đa, tích lũy được nguồn lực cho DN. Hiện các DN đang chờ được cơ quan chuyên môn hướng dẫn hoàn thiện hồ sơ thủ tục để đăng ký xuất khẩu sản phẩm cấp đông.

Chủ động, sẵn sàng nhập cuộc

Theo Sở Nông nghiệp và Phát triển nông thôn (NN-PTNT) tỉnh Đắk Lắk, hiện nay trên địa bàn tỉnh có 37 cơ sở cấp đông, tập trung tại một số huyện như Krông Pắc, Cư M’gar, TX. Buôn Hồ, TP. Buôn Ma Thuột… với tổng công suất 3.170 tấn.

Diện tích trồng sầu riêng chất lượng cao tại huyện Krông Pắc, Đắk Lắk. Ảnh: Sơn Nam

Theo Hiệp hội Sầu riêng tỉnh Đắk Lắk, để tận dụng cơ hội này thì DN và nông dân phải quan tâm đến chất lượng sản phẩm, trong đó phải bảo đảm các tiêu chuẩn về an toàn vệ sinh thực phẩm, những thực vật nguy hại, tồn dư hóa chất và đặc biệt là chất lượng múi sầu riêng cấp đông phải đáp ứng được thị hiếu của người tiêu dùng. Vì vậy, các cơ sở chế biến cần phải nâng cấp, bảo đảm đúng quy trình theo yêu cầu của Nghị định thư đã ký kết với Trung Quốc.

Hiện nay Đắk Lắk là một trong những tỉnh đi đầu có những nhà máy cấp đông sầu riêng quy mô lớn, được đầu tư bài bản, tuy nhiên vẫn còn nhiều cơ sở bóc tách múi cấp đông chưa đáp ứng được yêu cầu xuất khẩu. Do đó, để tận dụng cơ hội này thì phải đầu tư nâng cấp cơ sở hạ tầng chế biến. Mặt khác, để khai thác tốt lợi thế này, cần có sự điều tiết tổng thể của các bộ, ngành cũng như các cơ quan chuyên môn để thông tin thị trường kịp thời cho các DN, giúp họ chủ động đưa hàng ra thị trường vào những thời điểm tốt nhất về giá.

Về phía hiệp hội, thời gian tới sẽ phổ biến, tập huấn rộng rãi nội dung của Nghị định thư đến hội viên, người sản xuất để định hướng cho họ xây dựng các tiêu chuẩn, tiêu chí theo yêu cầu của Nghị định thư. Mỗi tác nhân trong chuỗi ngành hàng cần phải chịu trách nhiệm ở mỗi khâu sản xuất để bảo đảm sản phẩm đáp ứng được các quy định của nước nhập khẩu, đó là điều quan trọng nhất.

Tại cuộc họp báo về Lễ hội sầu riêng Krông Pắk, Đắk Lắk lần 2, ngày 22/8 mới đây, ông Nguyễn Văn Hà - Phó Giám đốc Sở NN-PTNT Đắk Lắk cho biết, Sở đang chuẩn bị một số hoạt động cho việc xuất khẩu sầu riêng cấp đông sau khi nghị định thư được ký kết gần đây cho phép Việt Nam xuất khẩu sầu riêng đông lạnh sang Trung Quốc.

Theo ông Hà, quả sầu riêng tươi có phần vỏ chiếm tới 2/3, do đó một xe chở sầu riêng (thịt quả) cấp đông bằng 3 xe container chở sầu riêng nguyên quả tươi. Vì thế, xuất khẩu sầu riêng cấp đông sẽ thuận lợi hơn cho nông dân, người sản xuất và kinh doanh đều không phải chịu áp lực về mùa vụ thu mua xuất khẩu, tiết kiệm chi phí vận chuyển rất nhiều.

Hiện Sở NN-PTNT Đắk Lắk đang chờ hướng dẫn của Bộ NN-PTNT để triển khai thực hiện đúng quy định về việc xuất khẩu sầu riêng cấp đông. Thời điểm này, vụ thu hoạch sầu riêng 2024 ở Đắk Lắk đã được khoảng 2/3 thời gian, đến nửa cuối tháng 9 là kết thúc. Do đó, việc triển khai xuất khẩu sầu riêng cấp đông sẽ được đẩy mạnh vào mùa vụ năm 2025./.

Gia Cư