Cơ hội của ngành cà phê Việt tại thị trường nội

Ông Nguyễn Quang Bình, chuyên gia ngành cà phê cho biết, dư địa để phát triển cà phê ở thị trường trong nước còn rất lớn. Nhu cầu sử dụng cà phê trong nước đang tăng nhanh, nhất là ở giới trẻ và khu vực đô thị, đặc biệt là với các loại cà phê chế biến sâu, cà phê đặc sản thì thị trường trong nước vẫn còn dư địa lớn. Việc đẩy mạnh tiêu thụ nội địa không chỉ giúp ổn định đầu ra, mà còn tạo sức bật cho thương hiệu cà phê Việt.

Là đơn vị sản xuất cà phê hữu cơ với 80% lượng sản phẩm tiêu thụ trong nước, ông Nguyễn Đình Quyền, Giám đốc Điều hành thương hiệu cà phê hữu cơ The OrganiK Coffee cho biết, với giá bán lẻ cà phê 750.000 - 900.000 đồng/kg, tùy loại Robusta hay Arabica nhưng người tiêu dùng trong nước vẫn chấp nhận.

CTCP Tập đoàn Intimex là doanh nghiệp xuất khẩu cà phê nhân hàng đầu Việt Nam, nhưng gần đây công ty đã tập trung vào thị trường nội địa với 2 thương hiệu mới là Glocal Coffee và ITG Coffee. Hiện nhà máy chế biến cà phê hòa tan của Intimex tại Bình Dương đã vận hành 100% công suất, đạt 4.000 tấn/năm. Tuy nhiên, sản lượng vẫn chưa đáp ứng đủ nhu cầu thị trường. Doanh nghiệp này đang chuẩn bị đầu tư nâng công suất lên 8.000 tấn, với tham vọng đạt 20.000 tấn vào năm 2026.

Dư địa của thị trường nội địa sẽ là động lực phát triển của ngành cà phê

Chủ tịch Hiệp hội Cà phê Ca cao Việt Nam (Vicofa) Nguyễn Nam Hải cho biết thời gian qua, giá cà phê tăng mạnh là động lực chính khiến các doanh nghiệp đẩy mạnh đầu tư vào công nghệ và chế biến. “Việc tận dụng giai đoạn giá cao hiện tại để chuyển dịch từ thô sang chế biến là cấp thiết. Đầu tư công nghệ không chỉ giúp tăng giá trị xuất khẩu, mà còn mang lại lợi ích bền vững cho toàn chuỗi, từ người trồng đến nhà phân phối”, ông Hải nhận định.

Việc phát triển thị trường nội địa sẽ góp phần quan trọng giúp ngành cà phê ứng phó với những biến động lớn trên thị trường thế giới hiện nay. Các chuyên gia cho rằng, để ngành sản xuất cà phê chất lượng cao phát triển, phải kết hợp hài hòa giữa nguyên liệu và chế biến sâu. Cùng với đó là các phương án dự trữ hàng hóa và chính sách hỗ trợ hợp lý để đồng hành với nông dân. Để làm được những điều trên, cần có thị trường ổn định và cũng đòi hỏi nguồn vốn đầu tư lớn cho hệ thống nhà máy chế biến. Đồng thời, người trồng cà phê cũng cần nâng cao năng lực đánh giá thị trường, như biết phân tích xu hướng, chủ động trữ hàng và bán ra vào thời điểm giá tốt.

Tuy nhiên, ông Nguyễn Quang Bình nhìn nhận, các rào cản cố hữu như thiếu vốn, thiếu hỗ trợ từ ngân hàng và chính sách vẫn chưa được tháo gỡ. Cái khó khăn lớn nhất của ngành cà phê Việt là sản xuất vẫn mang tính nhỏ lẻ, hiện 90% sản lượng cà phê thu hoạch được đến từ các hộ nhỏ lẻ, mỗi hộ chỉ thu hoạch 3-5 tấn mỗi vụ, rất khó để đầu tư vào chế biến sâu hoặc dự trữ hàng. Việc thiếu các hợp tác xã quy mô lớn khiến chuỗi liên kết trong ngành còn lỏng lẻo.

Ông Trịnh Đức Minh, Chủ tịch Hiệp hội Cà phê Buôn Ma Thuột thì nhấn mạnh, vấn đề then chốt là tổ chức lại vùng nguyên liệu, xây dựng các hợp tác xã đạt chuẩn, được hỗ trợ về đất đai, cơ sở vật chất, vốn và nhân lực. Và quan trọng là doanh nghiệp lớn cần phải kết nối hiệu quả với nông dân, hình thành chuỗi giá trị bền vững.

Thời gian gần đây, cả người dân và doanh nghiệp trong ngành sản xuất cà phê đã có cách ứng xử chuyên nghiệp hơn với thị trường. Những năm trước, thị trường thường bị mất kiểm soát, giá cả biến động mạnh và phổ biến các hợp đồng giao dịch rủi ro cao. Tuy nhiên, tình trạng này hiện nay đã được khắc phục đáng kể. Dù vậy, ngành cà phê chưa thể mang về giá trị gia tăng như kỳ vọng, do tỷ lệ chế biến sâu đối với sản phẩm cà phê vẫn còn thấp.

Khuyến cáo về tình hình này, ông Nguyễn Tiến Dũng, Phó Tổng Giám đốc Công ty TNHH MTV xuất nhập khẩu 2/9 Đắk Lắk (Simexco Đắk Lắk) cho rằng, cần nâng tỷ lệ chế biến sâu lên 40%-45% mới bảo đảm lợi ích bền vững cho người trồng cà phê.

Ngọc Hậu