Có giải pháp kiểm soát lạm phát, tránh 'lương tăng - giá tăng'

Mức tăng đáng ghi nhận trong điều chỉnh tiền lương

Đa số các ĐBQH đều tán thành với các nội dung cải cách tiền lương; điều chỉnh lương hưu, trợ cấp bảo hiểm xã hội, trợ cấp ưu đãi người có công và trợ cấp xã hội từ ngày 1.7.2024. Qua xem xét các đề xuất cụ thể của Chính phủ trong báo cáo cũng cho thấy, các nội dung cải cách đã bám sát chủ trương của Đảng tại Nghị quyết số 27-NQ/TW, Nghị quyết số 28-NQ/TW, Nghị quyết số 42-NQ/TW và quy định của pháp luật để thực hiện cải cách tiền lương và các chính sách liên quan theo lộ trình phù hợp, từng bước, thận trọng, chắc chắn, bảo đảm khả thi, hiệu quả, khả năng chi trả của ngân sách nhà nước.

ĐBQH Lê Minh Nam (Hậu Giang) phát biểu tại Tổ 13. Ảnh: Lâm Hiển

Đồng thời, bảo đảm tương quan cân đối, công bằng, bình đẳng giữa các đối tượng hưởng lương và trợ cấp; giải quyết hài hòa các quan hệ xã hội, kiểm soát phân hóa xã hội, bảo đảm an sinh cho Nhân dân trong quá trình phát triển; cải thiện đời sống người hưởng lương và trợ cấp, tạo động lực nâng cao năng suất và hiệu quả làm việc, góp phần phát triển kinh tế - xã hội đất nước. Theo ĐBQH Lê Minh Nam (Hậu Giang), việc thực hiện cải cách tiền lương và các chính sách liên quan theo lộ trình từng bước thận trọng, chắc chắn, nhằm bảo đảm tính khả thi, hiệu quả, phù hợp với khả năng chi trả của ngân sách trong thời gian hiện nay là cần thiết.

Các ĐBQH Trần Văn Lâm (Bắc Giang), Trần Văn Tiến (Vĩnh Phúc), Trương Xuân Cừ (Hà Nội)… cũng cho rằng, đây là mức tăng đáng ghi nhận trong quá trình điều chỉnh tiền lương, góp phần cải thiện, nâng cao đời sống cho người hưởng lương, tạo động lực nâng cao năng suất lao động và hiệu quả làm việc.

Bởi, nhìn vào Báo cáo của Chính phủ sẽ thấy, từ ngày 1.7 tới, điều chỉnh mức lương cơ sở từ 1,8 triệu đồng hiện nay lên 2,34 triệu đồng/tháng (tăng 30%); tăng 15% mức lương hưu và trợ cấp bảo hiểm xã hội. Đặc biệt, trong đề xuất điều chỉnh tăng chung này, với người đang hưởng lương hưu trước năm 1995, sau khi điều chỉnh mà có mức hưởng thấp hơn 3,2 triệu đồng/tháng thì điều chỉnh tăng 0,3 triệu đồng/tháng; nếu có mức hưởng từ 3,2 triệu đồng/tháng đến dưới 3,5 triệu đồng/tháng thì điều chỉnh bằng 3,5 triệu đồng/tháng. Trợ cấp ưu đãi người có công theo mức chuẩn trợ cấp từ 2.055.000 đồng lên 2.789.000 đồng/tháng (tăng 35,7%); giữ nguyên tương quan hiện hưởng các mức trợ cấp ưu đãi người có công so với mức chuẩn trợ cấp. Trợ cấp xã hội theo mức chuẩn trợ giúp xã hội từ 360.000 đồng lên 500.000 đồng/tháng (tăng 38,9%). Tức là, các mức điều chỉnh với lương cơ sở, lương hưu và trợ cấp lần này đều cao hơn so với các lần điều chỉnh trước.

Cho rằng, chúng ta có đủ điều kiện thực hiện cải cách tiền lương và các chính sách liên quan, đại biểu Trần Văn Lâm nêu rõ, tổng nguồn vốn thực hiện các điều chỉnh lần này theo báo cáo của Chính phủ là 913.000 tỷ đồng. Trong khi đó, nguyên tích lũy cho đến hết năm 2022 đã được 680.000 tỷ đồng; và khoản tăng thu ngân sách nhà nước trong năm 2023 được Quốc hội quyết định để lại cho các cơ quan trung ương, địa phương để phục vụ điều chỉnh tăng mức lương cơ sở, lương hưu và trợ cấp lần này. "Như vậy, nguồn lực thực hiện cải cách tiền lương lần này hoàn toàn có thể bảo đảm được”, đại biểu nhận định.

Tất nhiên, việc đẩy một lượng tiền lớn trong 3 năm 2024, 2025 và 2026 sẽ tạo áp lực đối với công tác điều hành chỉ số giá tiêu dùng, dễ gây ra tình trạng tăng giá hàng hóa, dịch vụ. Song, một số đại biểu lưu ý, cung tiền này cũng sẽ tạo ra một “cầu kéo” để thúc tăng trưởng kinh tế, theo tính toán sẽ tăng được 0,2 điểm phần trăm tăng trưởng mỗi năm.

Tán thành với nhận định này, đại biểu Trần Văn Lâm nêu rõ, cùng với lực cầu từ tăng đầu tư công đang được Chính phủ triển khai hiện nay thì không khó để thấy khi thực hiện điều chỉnh tăng mức lương cơ sở, lương hưu và trợ cấp xã hội từ 1.7 tới sẽ tạo thêm lực đẩy nữa từ kích cầu tiêu dùng. “Hai lực cầu này chắc chắn sẽ giúp thúc đẩy sản xuất, kinh doanh, từ đó làm tăng tăng trưởng của nền kinh tế”, đại biểu nhận định.

Tránh tình trạng tăng lương đồng thời cũng làm tăng giá

Để đạt được mục tiêu cao nhất của các nội dung cải cách lần này, nhiều đại biểu Quốc hội đề nghị Chính phủ lưu ý thực hiện các đề nghị được cơ quan thẩm tra đưa ra, gồm: tăng cường thực hiện các biện pháp kiểm soát, quản lý giá và các giải pháp kiềm chế lạm phát khác, bảo đảm chỉ tiêu tăng CPI bình quân năm 2024 và cả giai đoạn 2021-2026 mà Quốc hội giao.

Trong đó, khi được Quốc hội thông qua thì Chính phủ cần có những giải pháp nhằm hạn chế tác động tiêu cực, đặc biệt tránh tối đa tình trạng "tăng lương nhưng đồng thời cũng tăng giá" làm giảm ý nghĩa của việc tăng lương cũng là đề nghị được các ĐBQH Lê Minh Nam (Hậu Giang), Lý Anh Thư (Kiên Giang), Trần Văn Tiến (Vĩnh Phúc)… đưa ra trong phiên thảo luận tại tổ chiều 25.6.

ĐBQH Lý Anh Thư (Kiên Giang) phát biểu tại Tổ

Đại biểu Lê Minh Nam đề nghị, Chính phủ cần xem xét, đánh giá một số tác động ảnh hưởng đến yếu tố giá và lạm phát, bởi khi tăng tiền lương có nghĩa sẽ làm tăng chi tiêu công, hoặc cũng có thể làm tăng nhu cầu chi tiêu, tiêu dùng. "Trong bối cảnh hiện nay bao giờ cũng có những tác động nhất định đến quan hệ cung - cầu và làm tăng giá", đại biểu Lê Minh Nam nói.

Cùng với đó, cần xem xét các yếu tố tác động đến giá cả các mặt hàng chiến lược, kể cả từ bên trong và bên ngoài. Bởi, trong bối cảnh nền kinh tế nước ta có độ mở rất lớn, thì những yếu tố bên ngoài có ảnh hưởng rất lớn đến nền kinh tế, đặc biệt khi phải nhập nhiều nguồn nguyên liệu để phục vụ cho sản xuất kinh doanh trong nước. Do đó, cần có những chính sách để hỗ trợ, kiểm soát nhằm hạn chế tác động của giá trên thế giới đến thị trường trong nước.

Về dài hạn, đại biểu Lê Minh Nam đề nghị, cần thực hiện tốt các chính sách về tài khóa, tiền tệ nhằm kiểm soát, ổn định kinh tế vĩ mô, bảo đảm các cân đối lớn của nền kinh tế. Đặc biệt là thúc đẩy phát triển kinh tế trong thời gian sắp tới khi việc tăng trưởng đặt ra chỉ tiêu rất cao là lạm phát giảm.

Bên cạnh việc triển khai các giải pháp để kiểm soát, quản lý giá nhằm kiểm soát lạm phát, một số ý kiến cũng lưu ý, với những vấn đề mới, phức tạp, Chính phủ cần ban hành ngay văn bản hướng dẫn cụ thể để có cơ sở triển khai áp dụng, nhất là với quy định bổ sung quỹ tiền thưởng bằng 10% quỹ lương cơ bản và giao người đứng đầu xây dựng quy định chế độ tiền thưởng gắn với kết quả thực hiện nhiệm vụ của các đối tượng thuộc phạm vi quản lý.

Lý lẽ, theo đại biểu Lý Anh Thư, bởi các đơn vị, cơ quan hiện đang thực hiện chế độ lương khoán, nên nếu không có hướng dẫn sớm về nội dung này, vẫn thực hiện theo cách trích lập quỹ tiền thưởng hiện nay sẽ gây giảm phần kinh phí chi thường xuyên của mỗi đơn vị. Trong bối cảnh giá hàng hóa, sản phẩm, dịch vụ tăng cao hiện nay, nếu chi thường xuyên của các đơn vị giảm sẽ rất dễ rơi vào tình trạng “không đủ chi”, thiếu hụt nguồn lực thực hiện công tác khen thưởng hàng năm. “Đây là một áp lực lớn với người đứng đầu cơ quan, đơn vị. Do đó, Chính phủ không chỉ sớm ban hành văn bản hướng dẫn thực hiện nội dung này mà phải ban hành ngay trong năm 2024, từ đó giúp các cơ quan, đơn vị yên tâm thực hiện”, đại biểu đề nghị.

Đồng thời, do việc thực hiện chính sách cải cách tiền lương, điều chỉnh lương hưu, trợ cấp bảo hiểm xã hội, trợ cấp ưu đãi người có công và trợ cấp xã hội là vấn đề lớn, quan trọng, có tác động sâu sắc trong toàn xã hội, nhiều đại biểu nhấn mạnh, Chính phủ cần tăng cường công tác truyền thông để người có công, người hưởng lương hưu, cán bộ, công chức, viên chức, người lao động và Nhân dân hiểu đúng về chính sách và tạo sự đồng thuận xã hội khi tổ chức thực hiện.

Lê Bình