Cơ chế ưu đãi, hỗ trợ phát triển nguồn nhân lực y tế

Bác sĩ chăm sóc người bệnh tại Bệnh viện Bạch Mai. Ảnh N.M.

Phát triển nguồn nhân lực y tế Thủ đô

Theo thống kê, hiện nay tỷ lệ cán bộ có trình độ đại học và sau đại học của toàn ngành y tế Hà Nội đạt mức cao là 42,44%. Các bệnh viện hạng I bước đầu đã thu hút được nhân lực chất lượng cao như tiến sĩ, bác sĩ chuyên khoa II, bác sĩ nội trú, thạc sĩ, bác sĩ chuyên khoa I; nhân lực theo vị trí việc làm tại các bệnh viện hạng I cơ bản bảo đảm về cơ cấu, số lượng theo đề án vị trí việc làm đã được phê duyệt.

Tuy nhiên, thực tế những năm gần đây cho thấy nguồn nhân lực y tế của Hà Nội đang đứng trước nhiều thách thức, số lượng và chất lượng nguồn nhân lực ở một số lĩnh vực chưa đáp ứng yêu cầu của sự phát triển Thủ đô và đất nước trong điều kiện mới; cơ cấu nguồn nhân lực còn có bất hợp lý về ngành nghề, độ tuổi, giới tính. Trí thức tinh hoa, chuyên gia đầu ngành còn thiếu; chưa có nhiều tập thể khoa học mạnh, có uy tín ở khu vực và quốc tế. Cán bộ y tế có trình độ đại học và sau đại học của tuyến y tế cơ sở còn thấp so với tuyến TP. Trừ một số bệnh viện hạng I và một số bệnh viện hạng II thì việc tuyển dụng bác sĩ vào các bệnh viện hạng II còn lại, các trung tâm chuyên khoa và tuyến y tế cơ sở rất khó khăn, đặc biệt là bác sĩ chuyên khoa. Nguyên nhân chủ yếu là do mức thu nhập hiện tại chưa tương xứng với trình độ chuyên môn, áp lực công việc. Ngoài ra, thiếu cơ chế, chính sách để hỗ trợ tăng thu nhập, thiếu các ưu đãi trong tuyển dụng, đào tạo… cũng là nguyên nhân khó tuyển dụng, thu hút nhân lực chất lượng cao, đồng thời còn dẫn đến tình trạng nghỉ việc, dịch chuyển của nhân viên y tế từ hệ thống y tế công lập sang y tế ngoài công lập, đặc biệt là những cán bộ y tế có tay nghề cao, có kinh nghiệm. Vì vậy, vừa bảo đảm duy trì, phát triển được nguồn nhân lực hiện có tại hệ thống y tế công lập, đặc biệt là bác sĩ tại hệ thống y tế cơ sở, vừa thu hút, tuyển dụng mới nguồn nhân lực chất lượng cao có chuyên môn y, dược là nhiệm vụ cấp bách hiện nay.

Điều 16 Luật Thủ đô 2024 giao HĐND TP quy định các chế độ, chính sách về thu hút, trọng dụng người có tài năng và phát triển nguồn nhân lực chất lượng cao. Điểm d khoản 2 Điều 26, Luật Thủ đô 2024 giao HĐND TP Hà Nội “Hỗ trợ đào tạo, bồi dưỡng, phát triển nguồn nhân lực y tế thực hiện khám bệnh, chữa bệnh y học gia đình, y tế cơ sở, y tế dự phòng, chăm sóc sức khỏe Nhân dân; hỗ trợ kinh phí đào tạo, bồi dưỡng tại nước ngoài, cập nhật, chuyển giao công nghệ hiện đại, kỹ thuật tiên tiến trong lĩnh vực y, dược, an toàn thực phẩm, phòng chống dịch bệnh, y tế công cộng cho cơ sở y tế công lập của TP”.

Nghị quyết số 72-NQ/TW ngày 09/9/2025 của Bộ Chính trị “Về một số giải pháp đột phá, tăng cường bảo vệ, chăm sóc và nâng cao sức khỏe Nhân dân” đã đưa ra một trong những giải pháp nhằm tập trung nâng cao năng lực y tế dự phòng, y tế cơ sở là: “củng cố, nâng cao năng lực đồng bộ cho trạm y tế cấp xã về nhân lực, bảo đảm cơ cấu, đủ số lượng bác sĩ theo chức năng, nhiệm vụ; duy trì đội ngũ nhân viên y tế thôn, tổ dân phố, thôn bản, cộng tác viên dân số theo chức năng, nhiệm vụ”. Để phát triển nguồn nhân lực y tế Thủ đô đạt các mục tiêu, yêu cầu nêu trên cần tập trung giải quyết các nhiệm vụ trọng tâm về thu hút, đào tạo, bồi dưỡng, đãi ngộ nhằm ưu tiên phát triển nguồn nhân lực tại trạm y tế, các bệnh viện hạng II của TP và một số đơn vị còn gặp nhiều khó khăn, đồng thời duy trì và thúc đẩy hoạt động của đội ngũ nhân viên y tế không chuyên trách. Từ những cơ sở nêu trên, việc xây dựng và ban hành Nghị quyết của HĐND quy định một số cơ chế, chính sách, biện pháp ưu đãi, hỗ trợ phát triển nguồn nhân lực y tế TP Hà Nội là rất cần thiết.

Thu hút nhân lực chất lượng cao

Theo dự thảo, Nghị quyết quy định chi tiết về một số cơ chế, chính sách, biện pháp ưu đãi, hỗ trợ thu hút nhân lực chất lượng cao làm việc tại một số đơn vị sự nghiệp công lập lĩnh vực y tế thuộc TP Hà Nội. Một số cơ chế, chính sách, biện pháp ưu đãi, hỗ trợ đào tạo, bồi dưỡng nguồn nhân lực có chuyên môn y, dược làm việc tại một số đơn vị sự nghiệp công lập lĩnh vực y tế thuộc TP Hà Nội. Một số cơ chế, chính sách, biện pháp đãi ngộ đối với viên chức, lao động hợp đồng làm việc tại một số đơn vị sự nghiệp công lập lĩnh vực y tế thuộc TP Hà Nội; nhân viên y tế và cộng tác viên dân số thôn, tổ dân phố. Một số cơ chế, chính sách, biện pháp ưu đãi, đãi ngộ chuyên gia, nhà khoa học đầu ngành, nhà quản lý; ban chủ nhiệm các chuyên khoa đầu ngành; người thực hiện nhiệm vụ chuyển giao công nghệ lĩnh vực y tế thuộc TP Hà Nội.

Trong đó, đối tượng áp dụng thu hút nhân lực chất lượng cao làm việc tại một số đơn vị sự nghiệp công lập thuộc TP Hà Nội là bác sĩ, dược sĩ có học hàm giáo sư, phó giáo sư; bác sĩ, dược sĩ có trình độ tiến sĩ, chuyên khoa cấp II, thạc sĩ, chuyên khoa cấp I và tương đương; bác sĩ nội trú được tuyển dụng lần đầu vào làm việc Bệnh viện Tâm thần Hà Nội, các Bệnh viện hạng II, hạng III và các Trung tâm chuyên khoa thuộc Sở Y tế Hà Nội; các đơn vị sự nghiệp công lập thuộc lĩnh vực trợ giúp xã hội thuộc TP Hà Nội. Bác sĩ; bác sĩ nội trú; bác sĩ có học hàm giáo sư, phó giáo sư; bác sĩ có trình độ tiến sĩ, chuyên khoa cấp II, thạc sĩ, chuyên khoa cấp I và tương đương được tuyển dụng lần đầu vào các Trạm Y tế cấp xã; các đơn vị sự nghiệp công lập thuộc lĩnh vực trợ giúp xã hội thuộc TP Hà Nội.

Điều kiện áp dụng là có Bản cam kết công tác tại đơn vị tuyển dụng ít nhất 10 năm và có đủ tuổi để thực hiện nghĩa vụ theo cam kết. Mức hỗ trợ thu hút đối với các đối tượng quy định tại điểm a khoản 1 Điều 5 Nghị quyết: bác sĩ, dược sĩ có học hàm giáo sư: 1.000 triệu đồng; bác sĩ, dược sĩ có học hàm phó giáo sư: 750 triệu đồng; bác sĩ, dược sĩ có trình độ tiến sĩ (ngành y, dược), chuyên khoa cấp II và tương đương: 500 triệu đồng; bác sĩ nội trú; bác sĩ, dược sĩ có trình độ thạc sĩ (ngành y, dược), chuyên khoa cấp I và tương đương: 300 triệu đồng; đối với các đối tượng quy định tại điểm b khoản 1 Điều 5 Nghị quyết này: bác sĩ, dược sĩ có học hàm giáo sư: 1.000 triệu đồng; bác sĩ, dược sĩ có học hàm phó giáo sư: 800 triệu đồng; bác sĩ, dược sĩ có trình độ tiến sĩ (ngành y, dược), chuyên khoa cấp II và tương đương: 600 triệu đồng; bác sĩ nội trú; bác sĩ, dược sĩ có trình độ thạc sĩ (ngành y, dược), chuyên khoa cấp I và tương đương: 500 triệu đồng; bác sĩ được tuyển dụng lần đầu vào các Trạm Y tế cấp xã: 500 triệu đồng; bác sĩ được tuyển dụng lần đầu vào các đơn vị sự nghiệp công lập thuộc lĩnh vực trợ giúp xã hội thuộc TP Hà Nội: 300 triệu đồng. Đối tượng thu hút phải bồi hoàn 100% kinh phí thu hút trong các trường hợp sau: tự ý bỏ việc; đơn phương chấm dứt hợp đồng làm việc; bị xử lý kỷ luật với hình thức buộc thôi việc và có thời gian công tác tại cơ quan, đơn vị thu hút dưới 2 năm. Đối tượng thu hút vì lý do bất khả kháng được cơ quan có thẩm quyền kết luận không thể tiếp tục làm việc theo cam kết hoặc được cấp có thẩm quyền đánh giá không hoàn thành nhiệm vụ hoặc không đáp ứng được yêu cầu vị trí việc làm thì phải bồi hoàn kinh phí thu hút tùy thời gian đã công tác tại đơn vị thu hút với các mức tương ứng.

Luật Thủ đô 2024 đã cụ thể hóa về cách thức hỗ trợ, tạo điều kiện để người giỏi chuyên môn có thể chuyên tâm phát triển khả năng theo đúng sở trường. Luật không chỉ mang tính khả thi, mà còn thể hiện tầm nhìn dài hạn trong việc thu hút và phát triển nhân tài, nguồn lực chất lượng cao. Hà Nội hoàn toàn có thể trở thành điểm đến lý tưởng cho những nhân tài và nguồn lực chất lượng cao bằng những chính sách hấp dẫn và đồng bộ.

GS.TS Hoàng Văn Cường, đại biểu Quốc hội Đoàn Hà Nội

Nhật Minh