CIO thời AI: Bước ngoặt từ hậu trường ra tuyến đầu

Khi “người gác cổng” không còn thầm lặng

Mỗi lệnh giao dịch online, mỗi cú chạm trên ứng dụng ngân hàng hay mỗi bản hợp đồng điện tử ký kết chỉ trong vài giây. Nhưng đằng sau đó là cả một guồng máy công nghệ phức tạp. Người đứng ở tuyến đầu để bảo đảm mọi thứ vận hành trơn tru không ai khác chính là CIO (giám đốc công nghệ thông tin) hay còn gọi là những “người gác cổng” thầm lặng.

Trong nhiều năm, CIO thường gắn liền với hình ảnh lặng lẽ phía sau cánh gà, là người kỹ sư trưởng, ít nói, khép kín, gắn chặt với máy chủ và dữ liệu.

Với công việc quen thuộc hằng ngày đó là giữ cho hệ thống không sập, dữ liệu không rò rỉ, phần mềm chạy trơn tru. Một vai trò quan trọng nhưng ít khi bước ra ánh sáng, càng hiếm khi được nhắc đến trong bàn cờ chiến lược.

Nhưng rồi, kỷ nguyên AI (trí tuệ nhân tạo) ập đến như một cơn bão. Công nghệ không còn là bánh răng phụ trợ, mà trở thành động cơ chính của đổi mới. Và cùng lúc đó, vai trò CIO cũng dịch chuyển từ hậu phương lặng lẽ tiến thẳng ra tuyến đầu.

“Ngày trước, kinh doanh đưa yêu cầu thì công nghệ đáp ứng. Hai bên như hai đường song song. Nhưng bây giờ, CIO phải ngồi cùng bàn, chia sẻ cả nỗi lo doanh thu và thị phần”, ông Trần Công Quỳnh Lân, Phó tổng giám đốc kiêm Giám đốc Khối công nghệ thông tin VietinBank chia sẻ tại sự kiện CIO Summit 2025 diễn ra vừa qua.

Thực tế, tại VietinBank, ông Lân còn từng đảm nhiệm cả mảng bán lẻ, không phải để “lấn sân” mà để cảm nhận sức nóng của kinh doanh, thấu hiểu áp lực thị trường. Chính trải nghiệm đó giúp ông và đội ngũ công nghệ thiết kế giải pháp số thực sự sát nhu cầu hơn.

“Không chỉ chứng chỉ hay khóa học, quan trọng là CIO phải ngồi cùng nghiệp vụ, hiểu nỗi lo của họ. Chỉ khi đó, công nghệ mới thực sự trở thành giải pháp kinh doanh cụ thể”, ông nói.

Các lãnh đạo CIO chia sẻ, thảo luận tại sự kiện CIO Summit 2025. Ảnh: Quỳnh Anh

Nếu VietinBank xem CIO như một cánh tay nối dài của chiến lược, thì tại Ngân hàng TMCP Quốc tế (VIB), vai trò ấy còn được nâng cao hơn nữa. Ông Trần Nhất Minh, Phó tổng giám đốc kiêm Giám đốc Khối ngân hàng số VIB gọi hành trình của mình là “thoát khỏi vùng an toàn IT”.

Theo ông Minh, CIO hôm nay không dừng ở vị trí quản lý công nghệ, mà đã trở thành “kiến trúc sư số”, người vẽ bản thiết kế số cho tương lai ngân hàng.

Quyết định chuyển Core Banking (hệ thống phần mềm cốt lõi của ngân hàng) của VIB lên AWS Cloud ( nền tảng điện toán đám mây của Amazon) là minh chứng sống động.

Đây không còn là một dự án công nghệ thuần túy, mà là bước ngoặt chiến lược mở ra kỷ nguyên dữ liệu thời gian thực, trải nghiệm khách hàng cá nhân hóa, và nền tảng AI bứt phá.

“Trong dự án này, CIO không còn là người quản lý công nghệ, mà là người kết nối ban lãnh đạo, đội ngũ kỹ thuật, cơ quan quản lý và đối tác toàn cầu để tái kiến trúc hạ tầng số,” ông Minh nhấn mạnh.

Từ kiến trúc sư số đến thủ lĩnh văn hóa số

Nếu “kiến trúc sư số” là vai trò CIO trong hoạch định chiến lược, thì “thủ lĩnh văn hóa số” lại là hình ảnh CIO bên trong chính tổ chức của mình. Bởi AI không chỉ thay đổi công cụ, mà còn thách thức văn hóa doanh nghiệp.

Bà Tiêu Yến Trinh, Tổng giám đốc Công ty CP Telantnet chia sẻ:“Công nghệ có thể thay đổi cục diện, nhưng nếu con người không đổi, doanh nghiệp sẽ thất bại.”

Theo bà, chuyển đổi số đồng nghĩa với chuyển đổi văn hóa số. Đó không chỉ là việc đưa AI, dữ liệu, tự động hóa vào vận hành, mà còn là trang bị kỹ năng số cho từng nhân viên để không ai bị bỏ lại phía sau. “Không có chuyển đổi văn hóa, sẽ không có chuyển đổi số thành công,” bà nhấn mạnh.

Một minh chứng là AI Bootcamp mà Talentnet tổ chức. Đây là chương trình không chỉ dành cho khối công nghệ, mà mở rộng cho cả tư vấn, nhân sự, kinh doanh. Các nhóm nhân viên được khuyến khích tự phát triển ứng dụng AI gắn liền với công việc hàng ngày.

Và CIO sẽ là người đóng vai trò dẫn dắt, kết nối toàn bộ nhân viên các phòng ban với nhau chứ không chỉ còn gói gọn trong phòng công nghệ thông tin của mình.

Kết quả không chỉ là những công cụ mới, mà quan trọng hơn, là sự lan tỏa niềm tin rằng bất kỳ ai cũng có thể làm chủ AI.

Ông Trần Nhất Minh, Phó tổng giám đốc kiêm Giám đốc Khối Ngân hàng số VIB. Ảnh: Quỳnh Anh

Ở góc nhìn của ông Trần Nhất Minh, vai trò của các CIO Việt Nam đang dịch chuyển từ người quản lý thông tin sang kiến tạo ảnh hưởng”. Ông gọi đó là bước tiến tất yếu: “Khi AI trở thành trung tâm, CIO không còn là người đứng sau mà phải là người dẫn dắt đúng nghĩa”

Từ câu chuyện tại ngân hàng đến doanh nghiệp dịch vụ nhân sự, hành trình của CIO đang ngày càng rõ nét: từ “người giữ hệ thống” đến “kiến trúc sư số”, rồi đến “thủ lĩnh văn hóa số”.

Nếu ngày hôm qua, CIO chỉ đứng sau hậu trường, thì hôm nay họ đã ngồi ở bàn chiến lược. Và ngày mai, trong kỷ nguyên AI, CIO sẽ trở thành linh hồn số của doanh nghiệp, người vừa kết nối công nghệ với con người, vừa khơi dậy tinh thần đổi mới để kiến tạo lợi thế cạnh tranh bền vững.

Quỳnh Anh