Thỏa thuận UAV của ông Trump với Ukraine sẽ trao cho Mỹ những gì?

Theo đó Kiev sẽ chia sẻ với Washington công nghệ máy bay không người lái đã được thử nghiệm trong chiến đấu với để đổi lấy tiền bản quyền hoặc các hình thức thù lao khác, các quan chức của 2 nước cho hay.

Ảnh minh họa: Reuters

Thỏa thuận bước ngoặt của chính quyền ông Trump với Ukraine

Thỏa thuận tiềm năng này, với sự ủng hộ của Tổng thống Donald Trump và Tổng thống Ukraine Volodymyr Zelensky, được xem là một cột mốc quan trọng trong quan hệ hợp tác an ninh giữa Washington và Kiev.

Trong nhiều năm qua, quân đội Ukraine đã nhận được vũ khí từ Mỹ, gần đây nhất là dựa trên cơ chế mà theo đó chính quyền ông Trump bán vũ khí cho các quốc gia châu Âu để họ viện trợ lại cho Kiev.

Theo thỏa thuận mới, Ukraine sẽ tận dụng kinh nghiệm dày dạn của mình trong việc sản xuất và vận hành máy bay không người lái trong các cuộc giao tranh với quân đội Nga. Một phái đoàn Ukraine, do Thứ trưởng Quốc phòng Sergiy Boyev dẫn đầu, đã bắt đầu nhiều ngày đàm phán tại Washington với các quan chức Lầu Năm Góc và Bộ Ngoại giao Mỹ từ ngày 30/9. Theo một quan chức chính phủ Mỹ, việc hoàn tất thỏa thuận chi tiết với giá trị hàng tỷ USD có thể mất vài tháng. Trong khi các công ty Mỹ có thể sản xuất một số loại UAV tiên tiến thì Ukraine đang đi trước trong sản xuất các loại UAV giá rẻ đã chứng minh được hiệu quả trên chiến trường.

“Thực tế là Mỹ cần công nghệ máy bay không người lái của Ukraine", ông William McNulty, đối tác tại UA1 - một quỹ đầu tư mạo hiểm của Mỹ đã rót vốn vào 8 công ty quốc phòng Ukraine, phát biểu.

Thỏa thuận tiềm năng này cũng mang ý nghĩa chính trị quan trọng trong bối cảnh Kiev đang tìm cách củng cố mối quan hệ với ông Trump dù nhà lãnh đạo Mỹ nhiều lần thay đổi lập trường về cuộc xung đột ở Ukraine. Tổng thống Trump ngày càng tỏ thái độ không hài lòng khi Nga gia tăng các đợt tấn công vào Ukraine, đồng thời chưa vội đáp ứng các lời kêu gọi từ Nhà Trắng cho một giải pháp hòa bình. Điều này cũng tạo thêm dư địa cho hợp tác sâu rộng hơn giữa Mỹ và Ukraine.

Thỏa thuận về máy bay không người lái được đưa ra như một phần trong gói hợp tác lớn hơn, bao gồm cả một “siêu thương vụ” riêng mà Ukraine kỳ vọng sẽ mua hàng chục tỷ USD vũ khí từ Mỹ trong khuôn khổ thỏa thuận này, trong đó có thể bao gồm cả tên lửa tầm xa nhằm gia tăng năng lực tấn công Nga, ông Zelensky tiết lộ hôm 27/9.

Thỏa thuận tiềm năng này cũng nhấn mạnh ngành công nghiệp Mỹ có thể hưởng lợi như thế nào từ Ukraine, quốc gia tiên phong trong các chiến thuật và công nghệ mới cũng như khả năng nhanh chóng tích hợp các đổi mới vào chiến trường đang không ngừng thay đổi. Vì cuộc xung đột ở Ukraine đã làm thay đổi phương thức chiến đấu của các quốc gia nên các chính phủ, nhà đầu tư và công ty ở châu Âu đang đổ xô tìm cách tận dụng công nghệ máy bay không người lái của nước này.

Một quan chức chính phủ Mỹ cho biết, thỏa thuận UAV được thiết kế nhằm giúp các lực lượng của Mỹ tận dụng lợi thế cạnh tranh của Ukraine về UAV. Đổi lại, Kiev tìm cách sử dụng khoản tiền thu được để mua các loại vũ khí tối tân của Washington. Quan chức này cũng nhắc đến hệ thống phòng thủ tên lửa Patriot, bệ phóng HIMARS sử dụng tên lửa dẫn đường GMLRS và tên lửa chiến thuật ATACMS của lục quân Mỹ cùng các dòng tiêm kích đa nhiệm của không quân.

Việc Ukraine sử dụng tên lửa ATACMS để tấn công các mục tiêu bên trong lãnh thổ Nga đã từng được Lầu Năm Góc xem xét và kể từ khi ông Trump nhậm chức, chưa có tên lửa ATACMS nào được khai hỏa nhằm vào các mục tiêu bên trong lãnh thổ Nga. Các quan chức Mỹ cho biết hiện họ đang cân nhắc lời kêu gọi cung cấp vũ khí tầm xa của Ukraine và đã cho phép chia sẻ thông tin tình báo hỗ trợ các cuộc tấn công tầm xa của Kiev vào các mục tiêu năng lượng tại Nga, chủ yếu được thực hiện bằng máy bay không người lái.

Theo những người am hiểu các cuộc đàm phán, Mỹ và Ukraine đang tìm hiểu nhiều cơ chế khác nhau nhằm thúc đẩy việc chuyển giao công nghệ máy bay không người lái từ Kiev sang Washington. Các phương án bao gồm những thỏa thuận mà trong đó các công ty Ukraine cung cấp công nghệ và nguyên mẫu UAV cho các doanh nghiệp Mỹ đổi lấy tiền bản quyền, hoặc mô hình một công ty Ukraine thành lập công ty con tại Mỹ để sản xuất UAV. Một khả năng khác là Mỹ trực tiếp mua UAV từ Ukraine cho quân đội.

Mọi thỏa thuận liên quan đến công nghệ UAV sẽ phải đảm bảo khả năng tiếp cận công nghệ và hệ thống từ các công ty UAV tư nhân của Ukraine. Theo Ukrainian Council of Gunsmiths, nước này hiện có hơn 300 công ty UAV.

Lợi thế UAV của Ukraine

Ngay từ khi Nga tiến hành chiến dịch quân sự đặc biệt, Ukraine đã tận dụng UAV để đối phó với lực lượng Nga vốn áp đảo cả về nhân lực và trang bị. Kể từ đó, Ukraine tiên phong trong việc áp dụng các máy bay không người lái góc nhìn thứ nhất (FPV), phương tiện không người lái trên biển và trí tuệ nhân tạo trong lĩnh vực này, cùng nhiều sáng tạo khác.

Năm ngoái, Ukraine đã sản xuất hơn 2 triệu UAV. Ông McNulty từ UA1 cho biết Ukraine có thể sản xuất UAV với chi phí chỉ bằng 20 - 30% so với các nhà sản xuất phương Tây. Các chuyên gia nhận định, chính khả năng sản xuất hàng loạt UAV giá rẻ là điều mà phương Tây đang rất cần.

Trong quá trình thúc đẩy thỏa thuận hợp tác, các quan chức Mỹ cũng sẽ thu được nhiều lợi ích từ ngành công nghiệp UAV của Ukraine - lĩnh vực mà Washington đã âm thầm hỗ trợ trong nhiều năm qua. Sau chiến dịch phản công không thành công của Ukraine vào năm 2023, Cố vấn An ninh Quốc gia Mỹ khi đó là ông Jake Sullivan đã yêu cầu tiến hành một loạt phân tích tình báo, trong đó nhấn mạnh rằng việc phát triển UAV tầm ngắn và tầm xa sẽ là trụ cột tăng cường sức mạnh cho quân đội Ukraine.

Chính quyền Tổng thống Biden đã phân bổ thêm 1,5 tỷ USD để hỗ trợ các chương trình UAV và tên lửa của Ukraine, bao gồm cả việc cung cấp các linh kiện chiến lược mà nước này chưa thể tự sản xuất. Ông Joe Biden khi đó đã trực tiếp thông báo cho Tổng thống Volodymyr Zelensky về quy mô và mục tiêu của gói hỗ trợ này trong một cuộc gặp tại Washington vào tháng 9/2024.

“Chúng tôi tin rằng việc Ukraine sở hữu nguồn cung UAV nội địa ổn định, quy mô lớn và hiệu quả sẽ tạo ra tác động chiến lược rõ rệt", ông David Shimer, Giám đốc phụ trách chính sách Ukraine tại Hội đồng An ninh Quốc gia Mỹ dưới thời chính quyền ông Biden, chia sẻ. Theo ông: “Giờ đây, chúng ta cũng có cơ hội học hỏi từ những sáng tạo của Ukraine".

Tại châu Âu, các công ty và nhà đầu tư cũng đang có chung chiến lược. Tháng 9 vừa qua, Vương quốc Anh và Ukraine đã công bố một thỏa thuận hợp tác chuyển giao công nghệ và sản xuất UAV Ukraine ngay tại Anh. Hai bên hiện đang lên kế hoạch sản xuất hàng loạt hệ thống không người lái mang tên Octopus, chuyên đánh chặn UAV của đối phương trên không. Trước đó trong năm nay, chính phủ Đan Mạch đã ký kết thỏa thuận hỗ trợ các công ty quốc phòng Ukraine sản xuất UAV và vũ khí tại nước này.

Cùng với đó, các doanh nghiệp và nhà đầu tư châu Âu đang rót vốn vào các nhà sản xuất UAV Ukraine. Chẳng hạn, công ty Quantum Systems của Đức đã mua lại 10% cổ phần của Frontline - một doanh nghiệp Ukraine chuyên phát triển phương tiện không người lái trên bộ và trên không với tùy chọn nâng mức sở hữu lên 25%. Frontline hiện đang tìm kiếm một địa điểm tại châu Âu để thiết lập cơ sở sản xuất.

“Điều quan trọng là mở rộng sản xuất trong một môi trường an toàn", ông Mykyta Rozhkov - một lãnh đạo của Frontline, cho biết.

Các công ty Ukraine khác cũng đang tìm kiếm cơ sở sản xuất ở nước ngoài. Skyeton - nhà sản xuất dòng UAV trinh sát Raybird, với thời gian hoạt động liên tục được quảng cáo là hơn 28 giờ cho biết họ đang đàm phán để mở nhà máy tại miền Nam nước Anh.

Không chỉ công nghệ, các chính phủ và doanh nghiệp phương Tây còn đặc biệt quan tâm đến dữ liệu thực chiến và kinh nghiệm vận hành UAV trên chiến trường của Ukraine.

“Bất kỳ công ty nào không có đội ngũ hiện diện tại Ukraine thì thực chất không hiểu rõ điều kiện tác chiến hiện nay của UAV và robot quân sự", ông Sam Vye, Giám đốc điều hành Syos Aerospace - một công ty New Zealand chuyên sản xuất phương tiện không người lái trên bộ và trên biển nhận định.

Kiều Anh/VOV.VN (biên dịch) Theo: Wall Street Journal