Chuyển giao quyền tổ chức các giải đấu quốc gia: Khó không có nghĩa là dừng lại

Chuyện từ cả chục năm trước

Ngay sau khi Luật Thể dục, Thể thao ban hành năm 2009, trong đó có đề cập đến việc chuyển giao quyền tác nghiệp từ cơ quan nhà nước về quản lý TDTT, phía ngành Thể thao cũng đã bước đầu thực hiện.

Còn nhớ cách đây hơn chục năm, khoảng năm 2012, đã diễn ra cuộc làm việc của lãnh đạo Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch với Tổng cục TDTT (nay là Cục TDTT Việt Nam) nhằm gỡ khó cơ chế phối hợp và giao quyền quản lý giữa Tổng cục với các Liên đoàn, Hiệp hội thể thao Việt Nam. Khi ấy, chính lãnh đạo Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch cũng thực sự sốt sắng, muốn đẩy nhanh tiến độ thực hiện chuyển giao quyền tác nghiệp cho các Liên đoàn, Hiệp hội thể thao quốc gia, trong đó có việc tổ chức các giải đấu quốc gia. Đó là các giải thường niên, buộc phải tổ chức để đánh giá tầm mức trình độ của các đơn vị phát triển môn thể thao.

Bởi ngay lúc ấy, khi nhìn ra nhiều quốc gia khác, những người có trách nhiệm của thể thao Việt Nam đã nhận ra rằng, nhiều Liên đoàn, Hiệp hội thể thao quốc gia đã cáng đáng được việc tổ chức các giải đấu trong hệ thống thi đấu quốc gia khi được Ủy ban Olympic quốc gia của nước đó tin tưởng. Và việc này hoàn toàn có thể áp dụng tại Việt Nam.

Có thể thấy, ngay lúc đó, lãnh đạo Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch đã thực sự quan tâm tới vấn đề này. Quan trọng là phía các Liên đoàn, Hiệp hội thể thao quốc gia đáp ứng được yêu cầu này đến đâu. Ngay trong cuộc họp vào năm 2012 ấy giữa Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch với Tổng cục TDTT, chính Tổng cục trưởng Tổng cục TDTT khi ấy là ông Vương Bích Thắng cũng đã cho rằng lý do lớn nhất vẫn nằm ở nguồn lực hạn chế của nhiều Liên đoàn, Hiệp hội thể thao quốc gia. Việc nhiều Liên đoàn, Hiệp hội thể thao quốc gia không có trụ sở riêng, nguồn thu hạn chế, thậm chí phải “nhờ” cơ quan quản lý nhà nước về thể thao đóng hộ tiền niên liễm hằng năm với các Liên đoàn, Hiệp hội thể thao thế giới đã cho thấy rõ điều này. Nói như nhiều chuyên gia lúc ấy thì ốc vẫn chưa cõng nổi mình ốc thì khó cõng những việc khác.

Đến khi Luật Thể dục, Thể thao sửa đổi năm 2018 được ban hành cũng đề cập đến việc chuyển giao quyền tác nghiệp từ cơ quan quản lý thể thao nhà nước cho các Liên đoàn, Hiệp hội thể thao quốc gia. Tất cả vẫn mở đường cho các Liên đoàn, Hiệp hội thể thao quốc gia phát huy hết vai trò của mình, trong đó dễ thấy nhất là đứng ra tổ chức các giải quốc gia để cơ quan quản lý nhà nước về thể thao hoàn toàn tập trung vào việc chính là quản lý của mình. Nhưng từ đó đến nay, việc này cũng mới chỉ có biến chuyển bước đầu, thực sự chưa như kỳ vọng.

Các giải đấu bóng chuyền quốc gia hấp dẫn với sự tổ chức hiệu quả từ Liên đoàn Bóng chuyền Việt Nam.

Làm đến đâu chắc đến đó

Theo thống kê, năm 2012, Việt Nam có 22 Liên đoàn, Hiệp hội thể thao quốc gia. Đến nay, Việt Nam có trên 40 Liên đoàn, Hiệp hội thể thao quốc gia nhưng ngoài Liên đoàn Bóng đá Việt Nam, cũng chỉ có một số Liên đoàn như bắn súng, bóng chuyền, cầu lông, taekwondo... có thể đáp ứng tổ chức yêu cầu tự tổ chức giải đấu quốc gia bằng nguồn kinh phí tự huy động. Còn lại, việc tổ chức các giải đấu trong hệ thống thi đấu quốc gia ở nhiều môn vẫn phải trông vào nguồn ngân sách Nhà nước cấp cho Cục TDTT Việt Nam cũng như từ địa phương đăng cai.

Gần đây, Liên đoàn Bắn súng Việt Nam đã phần nào chứng tỏ được tiềm năng quyền tổ chức giải đấu từ Cục TDTT Việt Nam (trước 1/3/2025 gọi là Cục TDTT). Cho đến hết Giải vô địch bắn súng quốc gia năm 2024, Liên đoàn Bắn súng Việt Nam đã có 4 năm liên tiếp tự đăng cai tổ chức giải với kinh phí là 100% từ nguồn xã hội hóa.

Đầu năm nay, sau cuộc làm việc với Liên đoàn Taekwondo Việt Nam, Cục TDTT Việt Nam (gọi theo tên mới) thông báo giao Liên đoàn Taekwondo Việt Nam chịu trách nhiệm tổ chức giải vô địch, vô địch trẻ quốc gia và một số giải đấu khác trong hệ thống thi đấu thể thao thành tích cao hằng năm thay vì bộ môn của Cục. Tuy nhiên, phía Liên đoàn Taekwondo Việt Nam cũng vẫn phải có đề án thực hiện để cơ quan quản lý nhà nước về thể thao quyết định. Thực tế, phía Cục TDTT Việt Nam vẫn đang trong quá trình thí điểm việc này để xem Liên đoàn Taekwondo Việt Nam triển khai thế nào, có duy trì thường xuyên hay không. Từ đây, Cục TDTT Việt Nam sẽ có đường đi nước bước ổn định trong chuyển giao tổ chức các giải đấu vốn do Cục TDTT Việt Nam đóng vai trò tổ chức chính để chuyển giao cho các Liên đoàn, Hiệp hội thể thao quốc gia.

Trưởng phòng Thể thao thành tích cao I (Cục TDTT Việt Nam) Hoàng Quốc Vinh, cũng là người được giao trách nhiệm phụ trách nhóm soạn thảo văn bản về chuyển giao tác nghiệp từ Cục TDTT Việt Nam tới các Liên đoàn, Hiệp hội thể thao quốc gia, nhận định, việc tổ chức giải đấu vốn do chuyên viên phụ trách bộ môn của Cục TDTT Việt Nam thực hiện trực tiếp nên cũng gặp nhiều khó khăn. Nay có Liên đoàn, Hiệp hội thể thao gánh vác hộ thì đương nhiên phải ủng hộ. Quan trọng nhất vẫn là Liên đoàn, Hiệp hội đó phải có năng lực thực sự để gánh vác cùng Cục TDTT Việt Nam.

Ông Hoàng Quốc Vinh cho biết thêm, ở những nền thể thao phát triển cũng thường có khoảng trên dưới chục Liên đoàn thể thao quốc gia có thể tự huy động toàn bộ kinh phí tổ chức giải đấu quốc gia nhờ kêu gọi tài trợ, bán vé, bản quyền truyền hình cũng như từ các nguồn thu khác. Hiện tại ở Việt Nam việc tất cả Liên đoàn, Hiệp hội thể thao có thể tự tổ chức các giải đấu trong hệ thống thi đấu quốc gia cũng là việc không khả thi. Trước mắt, cơ quan nhà nước quản lý thể thao sẽ chọn những Liên đoàn, Hiệp hội thể thao quốc gia đạt yêu cầu để lựa chọn chuyển giao quyền tổ chức các giải đấu quốc gia trước.

Trong những chia sẻ của mình, đại diện nhiều Liên đoàn thể thao như Liên đoàn Vật Việt Nam, Liên đoàn Billiards-Snooker Việt Nam, Liên đoàn Điền kinh Việt Nam... cũng đều cho rằng chưa thể huy động đủ 100% kinh phí để tổ chức các giải đấu quốc trong hệ thống thi đấu quốc gia hằng năm. Vì vậy, nguồn ngân sách để tổ chức giải vẫn thực sự quan trọng trong đăng cai giải đấu.

Ông Hoàng Quốc Vinh cũng nhấn mạnh rằng, chuyển giao quyền tổ chức các giải đấu trong hệ thống thi đấu quốc gia cho các Liên đoàn, Hiệp hội thể thao quốc gia là việc khó. Dù vậy, đây là xu thế và ngành Thể thao sẽ vẫn phải làm theo hướng, làm đến đâu chắc đến đó.

Minh Hà