Chuyên gia: Trung Quốc đối mặt thách thức chưa từng có từ tình trạng già hóa dân số

Nhân viên tại một cơ sở chăm sóc người cao tuổi ở huyện Luân Nam, tỉnh Hà Bắc đang cùng các cụ già chơi trò chơi trí tuệ. Ảnh: Tân Hoa xa

Ngày 29/9, Hội Nhà báo Trung Quốc đã tổ chức buổi tọa đàm báo chí với chủ đề "Chủ động ứng phó với tình trạng lão hóa và kéo dài tuổi nghỉ hưu theo luật định".

Tại buổi tọa đàm, ông Đỗ Bằng đã đưa ra những dữ liệu cho thấy Trung Quốc đang dần tiến vào xã hội già hóa trong hơn 20 năm qua.

Cụ thể là năm 2000, tỷ lệ dân số từ 65 tuổi trở lên của Trung Quốc đã vượt qua 7%, đánh dấu việc nước này chính thức bước vào xã hội già hóa.

Đến năm 2021, tỷ lệ dân số từ 65 tuổi trở lên của Trung Quốc đạt 14%, gấp đôi so với năm 2000 và nước này bước vào xã hội già.

Dự kiến đến năm 2030, tỷ lệ người trên 65 tuổi của Trung Quốc sẽ đạt 20%, đưa nước này vào giai đoạn siêu già hóa.

Để đối phó với những thách thức của xã hội già hóa, ông Đỗ Bằng cho biết tại các thời điểm quan trọng, Trung Quốc đã ban hành nhiều quyết định và chính sách nhằm tăng cường công tác ứng phó với quá trình lão hóa.

Tháng 9/2000, Quốc Vụ viện (chính phủ) Trung Quốc đã ban hành "Quyết định về việc tăng cường công tác người cao tuổi".

Năm 2006, khái niệm "Chủ động ứng phó với quá trình lão hóa dân số" lần đầu tiên xuất hiện trong Kế hoạch Phát triển kinh tế xã hội 5 năm lần thứ 11.

Đến năm 2020, tại Hội nghị Ban Chấp hành Trung ương đảng Cộng sản Trung Quốc lần thứ 5 khóa 19, vấn đề này đã được nâng lên thành chiến lược quốc gia.

Tại Đại hội Toàn quốc lần thứ XX, đảng Cộng sản Trung Quốc một lần nữa nhấn mạnh tới chiến lược quốc gia ứng phó với tình trạng già hóa và sự phối hợp tổng thể trên toàn quốc để đối phó với thách thức này.

Ông Đỗ Bằng cho biết hiện nay, dân số Trung Quốc trên 60 tuổi đã vượt quá 300 triệu người. Trên thực tế, từ năm 2010, vấn đề kéo dài tuổi nghỉ hưu đã thường xuyên xuất hiện trong các báo cáo.

Vào năm 2013, Nghị quyết Hội nghị Ban Chấp hành Trung ương đảng Cộng sản Trung Quốc lần thứ 3 khóa 18 đã đề cập đến việc "nghiên cứu và xây dựng chính sách kéo dài dần dần độ tuổi nghỉ hưu theo lộ trình".

Vào năm 2020, Hội nghị Ban Chấp hành Trung ương đảng Cộng sản Trung Quốc lần thứ 5 khóa 19 đã đề xuất thực hiện quy hoạch bảo hiểm hưu trí toàn quốc và triển khai chính sách kéo dài tuổi nghỉ hưu theo lộ trình.

Trong Kế hoạch Phát triển kinh tế xã hội 5 năm lần thứ 14 và tầm nhìn đến năm 2035, Trung Quốc đã đưa ra các nguyên tắc "điều chỉnh từng bước nhỏ, thực hiện linh hoạt, tiến hành phân loại và kết hợp đồng bộ" liên quan tới việc kéo dài độ tuổi nghỉ hưu.

Nhân viên tại Viện dưỡng lão Quật Cảng, huyện Như Đông, tỉnh Giang Tô đang đo huyết áp cho người cao tuổi. Ảnh: Tân Hoa xã

Theo ông Đỗ Bằng, điều này có nghĩa là việc kéo dài tuổi nghỉ hưu không phải là quyết định trong thời gian ngắn mà đã trải qua hơn 10 năm nghiên cứu và thảo luận.

Dân số Trung Quốc hiện nay là 1,41 tỷ người, trong khi tổng dân số của các nước phát triển là 1,286 tỷ, cho thấy dân số của Trung Quốc đã vượt qua tổng dân số của các quốc gia phát triển, do đó, bất kỳ sự thay đổi nhỏ nào trong chính sách cũng sẽ có tác động rất lớn.

Ông Đỗ Bằng cho biết, dự kiến đến năm 2050, dân số Trung Quốc trên 60 tuổi sẽ đạt 520 triệu người và hiện nay, Trung Quốc đang trong giai đoạn dân số cao tuổi tăng nhanh, trong khi dân số và lực lượng lao động bắt đầu giảm sút. Cho nên, đây cũng là thời điểm thích hợp để tiến hành cải cách tuổi nghỉ hưu một cách dần dần.

Ông Đỗ Bằng giải thích rằng khi tuổi nghỉ hưu được thiết lập vào năm 1951, số người bị ảnh hưởng rất ít, khi đó Trung Quốc có 16,03 triệu công nhân, chỉ chiếm 7% lực lượng lao động cả nước, và tuổi thọ trung bình chỉ là 44. Khi đó, tuổi nghỉ hưu theo luật định (nam nghỉ hưu ở tuổi 60, nữ ở tuổi 50) cao hơn tuổi thọ trung bình.

Tuy nhiên, hiện nay tình hình đã khác, với hơn 300 triệu người tham gia bảo hiểm hưu trí và tuổi thọ trung bình là 78,6 tuổi, điều này có nghĩa là tuổi nghỉ hưu hiện tại thấp hơn nhiều so với tuổi thọ trung bình. Xã hội đang đối mặt với số lượng người cao tuổi sống thọ nhiều hơn, nên việc cải cách là cần thiết.

Ông Đỗ Bằng nhấn mạnh rằng bắt đầu từ năm sau, Trung Quốc sẽ dành 15 năm để điều chỉnh dần dần tuổi nghỉ hưu.

Ủy ban Thường vụ Đại hội Đại biểu Nhân dân Toàn quốc Trung Quốc đã quyết định vào ngày 13/9 rằng từ ngày 1/1/2025, sẽ kéo dài tuổi nghỉ hưu theo luật định thêm từ 3 - 5 năm so với hiện tại. Cụ thể, nam giới sẽ nghỉ hưu ở tuổi 63, nữ nhân viên ở tuổi 55, và nữ cán bộ ở tuổi 58. Trong 15 năm tới, tuổi nghỉ hưu sẽ được điều chỉnh dần dần.

Về áp lực chi trả lương hưu trong tương lai, ông Đỗ Bằng thẳng thắn cho rằng điều này sẽ mang lại nhiều thách thức. Năm 2022, Trung Quốc đã chi 6.000 tỷ nhân dân tệ (khoảng 856,6 tỷ USD) cho lương hưu, và con số này dự kiến sẽ tăng lên hàng năm, tạo ra áp lực ngày càng lớn.

Tuy nhiên, ông Đỗ Bằng không nêu rõ cách thức khắc phục sự thiếu hụt tài chính, chỉ nhấn mạnh rằng cần phải bảo đảm đời sống cho người cao tuổi, bao gồm hỗ trợ ăn uống cho người cao tuổi, tăng cường xây dựng các cơ sở dịch vụ cho người già và nâng cao đời sống văn hóa tinh thần cho người cao tuổi....

Thành Nam/Báo Tin tức (Theo CNA)