Chuyên gia NATO: Ka-52 trở thành cơn ác mộng tồi tệ nhất của Ukraine

Phát biểu trước các chuyên gia quân sự và nhà phân tích tại Hội nghị Trực thăng Quân sự Quốc tế IQPC 2025, diễn ra tại London từ ngày 25 đến 27/2, Pellegrini tuyên bố rằng các trực thăng tấn công của Nga đã phát triển thành "cơn ác mộng tồi tệ nhất" đối với lực lượng Ukraine.

Trực thăng Ka-52 của quân đội Nga. Ảnh: Asia Times

Ông lập luận rằng sự chuyển biến này xuất phát từ khả năng thích nghi của Nga trong việc điều chỉnh chiến thuật và nâng cấp năng lực trực thăng qua ba năm xung đột, qua đó giảm đáng kể tổn thất và thay đổi cục diện chiến trường.

Tính đến ngày 2/3/2025, nhận định này phản ánh một xu hướng rộng hơn về những bài học rút ra từ chiến tranh, đồng thời cung cấp cái nhìn về cách Nga đã điều chỉnh chiến lược không chiến của mình trong bối cảnh một chiến dịch khốc liệt.

Sự biến đổi của lực lượng trực thăng Nga

Phân tích của Pellegrini, được ghi nhận trong các báo cáo từ Defense Express và Flight Global, dựa trên dữ liệu nguồn mở để đánh giá quá trình phát triển của lực lượng trực thăng Nga - bao gồm 95 chiếc Mi-24/35 Hind, 75 chiếc Ka-52 Alligator và 55 chiếc Mi-28 Havoc - vào thời điểm khởi đầu cuộc chiến.

Trong năm đầu tiên (tính đến tháng 3 năm 2023), các trực thăng này chịu tổn thất nặng nề, với 59 chiếc bị phá hủy, gồm 42 chiếc bị bắn hạ và 17 chiếc bị tiêu diệt trên mặt đất, chiếm gần 30% số lượng hoạt động.

Tuy nhiên, trong năm thứ hai (đến tháng 3 năm 2024), tổn thất trên không giảm 52% xuống còn 19 chiếc, dù số vụ phá hủy trên mặt đất tăng 40% lên 28 chiếc.

Dữ liệu sơ bộ từ năm thứ ba cho thấy xu hướng tổn thất tiếp tục giảm, điều mà Pellegrini cho rằng xuất phát từ sự thay đổi trong chiến thuật và nâng cấp công nghệ.

“Nga đã học được cách sử dụng trực thăng hiệu quả hơn”, ông phát biểu tại hội nghị, nhấn mạnh rằng sự thích nghi này đóng vai trò then chốt trong sự hồi sinh của lực lượng trực thăng Nga.

Ka-52 Alligator - Biểu tượng của sự thay đổi

Ka-52 Alligator, trực thăng tấn công hai chỗ ngồi với thiết kế rotor đồng trục là minh chứng rõ ràng nhất cho sự thay đổi này.

Với trọng lượng 10,8 tấn, Ka-52 được trang bị hai động cơ turboshaft Klimov VK-2500, mỗi chiếc sản sinh 2.400 mã lực, giúp đạt tốc độ tối đa 300 km/h và tầm bay 460 km.

Trực thăng Ka-52M Alligator của Nga

Hỏa lực của Ka-52 bao gồm pháo tự động 30 mm 2A42 với 460 viên đạn, cùng tối đa 12 tên lửa chống tăng dẫn đường Vikhr có tầm bắn 8 km, ngoài ra còn có rocket không điều khiển và tên lửa không đối không Igla.

Thiết kế rotor đồng trục giúp tăng khả năng cơ động và giảm độ rung, dù các phiên bản đầu tiên gặp khó khăn với độ chính xác khi bắn ở khoảng cách xa.

Buồng lái được bọc giáp chống đạn 23 mm, trong khi các hệ thống gây nhiễu hồng ngoại và bộ phóng mồi bẫy tăng cường khả năng phòng thủ.

Các nâng cấp từ năm 2023, bao gồm hệ thống quang học nhìn đêm và dẫn đường tên lửa cải tiến, đã giúp nâng cao đáng kể khả năng chiến đấu của Ka-52, cho phép nó tấn công ngoài tầm với của nhiều hệ thống phòng không Ukraine.

Mi-28 Havoc - Cỗ máy tấn công kiên cường

Mi-28 Havoc, một trực thăng tấn công chuyên dụng là đối trọng với Ka-52.

Với trọng lượng 11,7 tấn, Mi-28 cũng sử dụng động cơ VK-2500, đạt tốc độ 320 km/h và tầm bay 450 km. Nó được trang bị pháo 30 mm 2A42 giống Ka-52, nhưng có thể mang tới 16 tên lửa Ataka hoặc Vikhr, tối ưu hóa cho việc xuyên giáp ở khoảng cách lên tới 10 km.

Mi-28 của không quân Nga

Giáp composite của Mi-28 chịu được đạn 20 mm, trong khi hệ thống điện tử tiên tiến - bao gồm camera nhiệt và đo xa laser - hỗ trợ tác chiến ban đêm.

Những cải tiến gần đây, như hệ thống phòng vệ và biện pháp đối phó điện tử, đã khắc phục điểm yếu từng khiến Mi-28 dễ bị tấn công vào năm 2022 khi bay ở độ cao thấp.

“Theo thời gian, Mi-28 đã trở nên kiên cường hơn - nó không còn là "mục tiêu di động" như trước đây”, chuyên gia trực thăng Justin Bronk của RUSI nhận xét trong phân tích tháng 3/2025, ghi nhận những cải tiến kỹ thuật của Nga.

Mi-24/35 Hind - Biểu tượng của sự bền bỉ

Mi-24/35 Hind, vừa là trực thăng tấn công vừa là phương tiện vận tải là thành phần cuối cùng trong bộ ba của Nga.

Nặng 11,5 tấn, nó sử dụng hai động cơ TV3-117VMA, mỗi chiếc có công suất 2.200 mã lực, đạt tốc độ tối đa 335 km/h với tầm bay 450 km.

Hỏa lực của Hind bao gồm súng máy Gatling Yak-B 12,7 mm với tốc độ bắn 4.500 viên/phút, cùng tên lửa Shturm hoặc Ataka và rocket 80 mm.

Với khả năng chở tám binh sĩ, Hind có thiết kế đầu rotor bằng titan giúp chống lại hỏa lực nhỏ, nhưng kích thước lớn từng khiến nó dễ bị bắn hạ.

Các nâng cấp, như hệ thống định vị tốt hơn và bộ phóng mồi bẫy, đã giúp giảm tổn thất.

Pellegrini nhận xét rằng Hind có thể thích nghi với các mối đe dọa mới như UAV.

Bài học từ cuộc chiến và những tác động dài hạn

Dữ liệu của Pellegrini cho thấy tổn thất năm đầu tiên của Nga chủ yếu do MANPADS (49%), pháo phòng không (22%), vũ khí cỡ nhỏ (17%), và vũ khí chống tăng bắn trực diện (12%).

Ka-52 chịu tổn thất lớn nhất (62%), tiếp theo là Mi-24/35 (21%) và Mi-28 (17%), phản ánh các chiến thuật lạc hậu ban đầu.

Tuy nhiên, từ năm 2023, Nga đã thay đổi phương pháp tác chiến, sử dụng tên lửa tầm xa như Vikhr và phối hợp với UAV cùng trực thăng tác chiến điện tử để gây nhiễu phòng không Ukraine.

“Khoảng cách giờ đây là đồng minh của họ”, Bronk nhận xét, liên hệ sự thay đổi này với mức giảm 52% về tổn thất.

Câu hỏi đặt ra cho NATO là liệu liên minh này có thể theo kịp sự thích nghi nhanh chóng của Nga hay không?

“Chúng ta đang chứng kiến một phòng thí nghiệm chiến tranh trực tiếp - Nga đang viết lại chiến thuật”, tiến sĩ Katarzyna Zysk từ Viện Nghiên cứu Quốc phòng Na Uy nhận xét.

Tính đến tháng 3/2025, sự chuyển mình của trực thăng Nga đã tạo ra một thách thức mới cho Ukraine, buộc Kiev phải tìm cách thích ứng.

Dù vẫn đối mặt với nguy cơ từ UAV và các mối đe dọa tiềm ẩn khác, Nga đã chứng minh khả năng cải thiện đáng kể chiến thuật không quân trong chiến tranh hiện đại.

Ngọc An