Chuyên gia kiến nghị sớm thí điểm lập sàn vàng, tín chỉ vàng

Lập sàn vàng để minh bạch về giá

Theo PGS.TS Nguyễn Hữu Huân, Đại học Kinh tế TPHCM (UEH) cho rằng, đặc điểm của thị trường vàng Việt Nam là chúng ta không có những sàn vàng tập trung, minh bạch mà chủ yếu là các tiệm vàng.

Mức giá mua và giá bán do các tiệm vàng ấn định. Người dân mua, bán vàng chỉ là người chấp nhận giá chứ không phải là người quyết định giá.

Về bản chất thị trường vàng Việt Nam, các tiệm vàng nhỏ lẻ họ sẽ mua từ các chành vàng sỉ. Và những chành vàng sỉ này sẽ là người đưa ra mức giá cho các tiệm vàng nhỏ lẻ giao dịch. Thuật ngữ trong dân kinh doanh vàng người ta gọi là giá bóng.

“Giá bóng tức là mức giá mà các chành sỉ này họ bán hoặc mua từ các tiệm vàng nhỏ lẻ. Từ đó thì những chành sỉ lớn họ sẽ có khả năng kiểm soát được giá thị trường.

Họ có thể ấn định được mức giá lên hay xuống của thị trường bởi vì họ nắm phần lớn thị trường. Trong kinh tế gọi những người đó là Market Maker (nhà tạo lập thị trường) hoặc gọi tiêu cực hơn là những nhà đầu cơ, những nhà lũng đoạn thị trường” – ông nói.

Việc lập sàn vàng, cho phép giao dịch tín chỉ vàng sẽ làm giảm sức hấp dẫn của vàng vật chất

Để xóa bỏ tình trạng này, nhiều chuyên gia tiếp tục kiến nghị cần thiết lập sàn vàng tập trung để giao dịch công khai, minh bạch.

Theo luật sư Nguyễn Thanh Hà, Chủ tịch Công ty Luật SBLaw, việc sửa đổi Nghị định 24 cần xem xét có nên xây dựng các sàn vàng vật chất hay không để có thể điều tiết, quản lý thị trường vàng. Ngoài ra, ông cũng kiến nghị xây dựng cơ chế thử nghiệm có kiểm soát (sandbox) với sàn vàng trạng thái.

“Nhu cầu người dân hiện nay không chỉ dừng lại ở việc tham gia vàng vật chất mà còn muốn kinh doanh trên các sàn vàng trạng thái. Trên thế giới hiện nay đã có rất nhiều các quốc gia công nhận sàn vàng trạng thái, còn việt Nam thì hoàn toàn không có.

Điều đó dẫn tới những hoạt động lừa đảo từ đối tác từ nước ngoài hay thậm chí cả ở Việt Nam cũng lôi kéo nhau kinh doanh trên sàn vàng trạng thái đó. Nếu không sớm có cơ chế quản lý thì sẽ có thêm nhiều người dân bị mất tiền vào các ứng dụng hoặc những sàn vàng như vậy” – luật sư Nguyễn Thanh Hà nói.

Huy động vàng trong dân thay vì dùng ngoại hối để bình ổn

Đồng quan điểm, ông Phạm Xuân Hòe, nguyên Phó Viện trưởng Viện Chiến lược ngân hàng cũng cho rằng chúng ta phải quan niệm thị trường vàng gắn với thị trường tài chính hay hàng hóa phái sinh.

“Trung Quốc hay Thái Lan đã triển khai những vấn đề này. Chính điều này khiến cho người dân không phải lưu luyến quá nhiều khi phải nắm một lượng vàng bao nhiêu. Nếu có được thị trường đó thì có thể huy động lượng vàng từ người dân” – ông nói.

Theo ông Hòe, Việt Nam đã có các sàn hàng hóa như sàn cà phê, sàn cá tra do Bộ Công thương quản lý. Bản chất nó vẫn là các sàn tài chính bởi vì nó là hợp đồng tương lai, hợp đồng kì hạn.

Do đó, ông cho rằng cần có một nghị định rất là rõ ràng về vấn đề này này và cho phép thí điểm 3 đến 5 năm.

Đồng tình, TS Nguyễn Hữu Huân cũng cho rằng Việt Nam cần nghiên cứu thí điểm về tín chỉ vàng trong dân.

“Một số quốc gia trên thế giới như Hoa Kỳ, Cục Dự trữ liên bang Mỹ (Fed) sẽ bán cho người dân tín chỉ vàng (ETF) ghi nhận số vàng mà người dân đang nắm giữ là bao nhiêu. Ngân hàng trung ương vẫn nắm giữ lượng vàng nguyên chất làm dữ trữ ngoại hối. Người dân có thể mua bán tín chỉ đó với nhau và bán lại cho ngân hàng trung ương” – vị chuyên gia cho biết. Với các giải pháp này, thị trường vàng vật chất sẽ không còn hấp dẫn.

Theo vị chuyên gia, thay vì Nhà nước cấm người dân nắm giữ vàng nguyên chất thì nên có những quy định khuyến khích người dân đem vàng gửi cho ngân hàng trung ương với mức lãi suất nho nhỏ. Như vậy, ngân hàng trung ương có thể tính toán được và trả lời cho câu hỏi của các chuyên gia về số lượng vàng thực sự trong dân là bao nhiêu.

TS Nguyễn Hữu Huân cho rằng, dự trữ ngoại hối Việt Nam không nhiều và nền kinh tế cũng đang cần rất nhiều nguồn vốn để ổn định kinh tế và thúc đẩy tăng trưởng, thay vì ổn định thị trường vàng.

“Việc dùng ngoại hối để bình ổn thị trường vàng phải trả giá quá cao. Vàng không phải là hàng hóa thiết yếu. Không có vàng thì người dân vẫn sống được. Do vậy, cần phải cân nhắc lại tầm quan trọng của việc đối xử với thị trường vàng như thế nào” – ông nói.