Chuyên gia dự báo diễn biến tiếp theo về căng thẳng giữa Israel với Iran và Hezbollah

Tân Tổng thống Iran Masoud Pezeshkian cảnh báo sẽ trả đũa vụ ám sát. Ảnh: THX/TTXVN

Tờ Politico (Mỹ) ngày 1/8 dẫn lời chuyên gia về chính trị Trung Đông nhận định rằng Hamas sẽ không nao núng hay suy yếu sau vụ ám sát một trong những thủ lĩnh cấp cao nhất của mình.

Ismail Haniyeh, thủ lĩnh chính trị của Hamas và là người dẫn đầu các cuộc đàm phán ngừng bắn của Phong trào người Palestine này, đã bị ám sát tại Tehran vào sáng 31/7, chỉ vài giờ sau khi Israel nhắm mục tiêu vào một chỉ huy quân sự cấp cao của Hezbollah ở Beirut (Liban).

Cả Iran và Hamas đều chỉ trích Israel còn Israel chưa bình luận về vụ ám sát ông Haniyeh.

Iran đã tuyên bố sẽ có "phản ứng nghiêm khắc và đau đớn" để trả đũa, khiến một số người lo ngại về một cuộc chiến tranh khu vực rộng lớn hơn có thể xảy ra, đồng thời cho biết thêm rằng Mỹ và các nước phương Tây khác sẽ không tránh khỏi hậu quả.

Theo Vali Nasr, Giáo sư về các vấn đề quốc tế và nghiên cứu Trung Đông tại Đại học Johns Hopkins, phương Tây hiện đang hy vọng Hezbollah và Iran sẽ kiềm chế và không hành động theo cách đưa tình thế căng thẳng này lên một nấc thang mới. Vì vậy, có rất nhiều hoạt động ngoại giao ngầm đang diễn ra. Nhưng về cơ bản, Trung Đông đang ở trong một tình huống giống như sau tháng 4 vừa qua, khi Israel lần đầu tiên tấn công tòa nhà lãnh sự Iran tại Damascus (Syria). Sau đó, Iran tấn công Israel và trong hai tuần khiến thế giới "nín thở".

Giáo sư Nasr lưu ý: "Các cuộc tấn công mới của Israel đặt gánh nặng lên Iran và Hezbollah để trả đũa. Và rất khó để Iran không trả đũa, vì đây là một hành động quá lộ liễu tại thủ đô Tehran vào dịp lễ nhậm chức của một tổng thống mới, nên tôi thấy rất khó để Iran có thể bỏ qua. Câu hỏi là, khi nào họ phản ứng? Họ phản ứng như thế nào? Và sau đó, Mỹ sẽ xử lý tình hình như thế nào?".

Theo ông Nasr, cả Iran và Hezbollah, cùng với Saudi Arabia, Các Tiểu vương quốc Arab Thống nhất (UAE), Ai Cập và Qatar, đều muốn ngừng bắn. Vì vậy, mặc dù họ có những bất đồng lớn về tổng thể, tất cả họ đều không muốn một cuộc chiến tranh rộng lớn hơn, nhưng quốc gia duy nhất hiện tại không muốn chấm dứt giao tranh ở Gaza, và cũng đang "đùa với lửa" trong khu vực là Israel và không ai có ảnh hưởng đến Israel ngoài Mỹ.

Do đó, nếu Mỹ không muốn hoặc không có khả năng tác động đến quyết định của Israel tại thời điểm này, thì về cơ bản Trung Đông có thể ở trong một tình huống rất nguy hiểm. Nếu Iran và Hezbollah quyết định trả đũa, đây có thể là một chu kỳ leo thang rất nhanh thành một cuộc chiến tranh lớn hơn nhiều.

Về phần mình, hãng thông tấn TASS (Nga) dẫn lời chuyên gia Israel về Iran Vladimir Mesamed cho rằng Tehran "không thể không trả đũa" cuộc tấn công. Ông Mesamed nói rằng câu hỏi duy nhất là liệu bản thân Iran có phản ứng hay sẽ sử dụng lực lượng mà họ kiểm soát ở Iraq, Liban và Yemen để phản công.

"Bằng cách này hay cách khác, họ sẽ phải trả đũa, bởi vì [cuộc tấn công] này là một cú giáng lớn với các cơ quan đặc biệt của Iran, bao gồm cả Lực lượng Vệ binh Cách mạng Hồi giáo nước này", chuyên gia Mesamed nhấn mạnh.

Vũ Thanh/Báo Tin tức (Theo Politico/TASS)