Chuyển động từ tâm thế đến năng lực

Với mô hình chính quyền địa phương hai cấp, người dân sẽ được phục vụ tốt hơn

Từ “cánh tay nối dài” đến “bộ não điều hành tại chỗ”

“Cấp xã không còn là “cánh tay nối dài", mà trở thành ‘bộ não điều hành tại chỗ’” - hình ảnh ấy được lãnh đạo thành phố nhiều lần nhấn mạnh, bởi vai trò mới của chính quyền cấp xã trong mô hình chính quyền địa phương hai cấp.

Để chính thức vận hành mô hình từ ngày 1/7/2025, thành phố đã có sự chuẩn bị rất kỹ lưỡng. Công tác sắp xếp các đơn vị hành chính cấp xã được tổ chức đồng bộ, bài bản, từ nhân sự, cơ sở vật chất, quy trình vận hành, cho đến chuyển đổi hạ tầng công nghệ thông tin và cơ sở dữ liệu.

40 đơn vị hành chính cấp xã mới (gồm 21 phường và 19 xã) được bố trí lại bộ máy theo hướng đồng đều về năng lực quản lý, với đầy đủ các phòng chuyên môn: Văn phòng HĐND & UBND, Phòng Kinh tế (hoặc Kinh tế - Hạ tầng - Đô thị đối với phường), Phòng Văn hóa - Xã hội, và với các phường có quy mô dân số lớn như Phú Xuân, Thuận Hóa, sẽ có thêm Phòng Kế hoạch - Tài chính.

Trung tâm phục vụ hành chính công cấp xã được tổ chức thành một đầu mối chuyên tiếp nhận và giải quyết thủ tục hành chính, do Phó Chủ tịch UBND xã/phường kiêm giám đốc điều hành. Mô hình này vừa gọn nhẹ, vừa chuyên nghiệp, phục vụ sát hơn với nhu cầu thực tế tại địa phương.

“Chúng tôi xác định chính quyền cấp xã trong mô hình địa phương hai cấp là nơi thể hiện rõ nhất hình ảnh Nhà nước trong mắt người dân. Vì vậy, từng cán bộ, từng bộ phận phải đổi mới tư duy phục vụ, từ bị động sang chủ động, từ hành chính sang kiến tạo”, Giám đốc Sở Nội vụ, ông Nguyễn Văn Mạnh chia sẻ.

Tại hội nghị triển khai công tác hoạt động chính quyền địa phương hai cấp, Phó Bí thư Thành ủy, Chủ tịch UBND thành phố, ông Nguyễn Văn Phương nói rằng, việc chuyển giao không phải không có khoảng trống. Đây không phải là chia tách đơn vị đơn thuần, mà là một cuộc bàn giao chính quyền đúng nghĩa. “Chúng tôi đặt mục tiêu không để bất kỳ dịch vụ công nào gián đoạn; người dân và doanh nghiệp vẫn được phục vụ liên tục, thuận tiện hơn trước”, ông Nguyễn Văn Phương nhấn mạnh.

Trao gửi niềm tin

Trước khi chính thức vận hành, các trung tâm hành chính công ở các địa phương đã được “chạy thử”. Cán bộ, công chức được tập huấn kỹ lưỡng từ nghiệp vụ văn phòng, quản lý đất đai, tài chính - kế hoạch, đến kỹ năng ứng dụng phần mềm quản lý văn bản, thông tin hành chính điện tử.

Dù vậy, có không ít khó khăn đang đặt ra. Tại các buổi kiểm tra đồng loạt của lãnh đạo thành phố ở nhiều địa phương, một số xã vẫn thiếu hạ tầng công nghệ, còn lúng túng trong phân quyền xử lý hồ sơ, hoặc chưa được cấp tài khoản để phê duyệt hồ sơ trực tuyến. Số lượng hồ sơ đất đai tồn đọng do thay đổi ranh giới hành chính cũng khá lớn. Một số cán bộ cấp xã vốn đã quen làm việc theo kiểu truyền thống nay phải tiếp cận nhanh với phần mềm, với quy trình kỹ thuật mới.

“Thành phố đang hỗ trợ từng địa phương tháo gỡ khó khăn. Không chờ hoàn hảo rồi mới làm, mà làm để dần hoàn thiện. Vướng ở đâu, xử lý đến đó, không để ách tắc kéo dài”, UVTV Thành ủy, Phó Chủ tịch Thường trực UBND thành phố, ông Nguyễn Thanh Bình cho biết.

Điểm nổi bật trong mô hình chính quyền địa phương hai cấp là định hướng xây dựng chính quyền số ở cấp xã, nơi gần dân nhất nhưng cũng là nơi có dữ liệu phong phú nhất. Các dịch vụ công trực tuyến mức độ 3, 4 được ưu tiên đẩy mạnh; các phần mềm chuyên ngành được tích hợp liên thông; dữ liệu dân cư, đất đai, hộ tịch được đồng bộ hóa, giúp giảm đáng kể thời gian và chi phí xử lý cho cả người dân và cán bộ.

Theo Chủ tịch UBND thành phố, ông Nguyễn Văn Phương, trung tâm hành chính công cấp xã phải là nơi người dân đến là được tiếp nhận và trả kết quả minh bạch, nhanh chóng. Không có chuyện lòng vòng, chuyển tuyến như trước đây. Công nghệ giúp việc xử lý minh bạch hơn, nhưng điều cốt lõi vẫn là thái độ phục vụ.

Chính quyền thành phố hướng đến phương án xử lý thủ tục hành chính phi địa giới, bằng các điểm bưu điện rộng khắp; triển khai văn phòng vệ tinh để giảm khoảng cách địa lý, đồng thời thí điểm phân quyền linh hoạt cho tổ dân phố, thôn bản trong các tình huống khẩn cấp như phòng, chống thiên tai.

Mô hình chính quyền địa phương hai cấp là bước hiện thực hóa chủ trương của Đảng, nghị quyết của Quốc hội và định hướng phát triển đô thị thông minh tại Việt Nam. Không chỉ tinh gọn về tổ chức, nâng cao năng lực quản trị, mà còn góp phần tạo dựng một nền hành chính “gần dân, vì dân và phục vụ dân”. Để thành công, phải có sự đồng bộ giữa chính sách và con người. Huế nỗ lực làm điều đó bằng tâm thế cầu thị, năng lực tổ chức và quyết tâm hành động. Chuyển động ấy sẽ không dừng lại ở ngày 1/7 mà là một hành trình lâu dài để hình thành một chính quyền thật sự hiện đại, thật sự phục vụ, từ gốc rễ cơ sở.

Bài, ảnh: LÊ THỌ