Chuyển đổi số, ứng dụng hệ thống quản trị dữ liêụNâng cao sức cạnh tranh toàn cầu của các doanh nghiệp công nghiệp hỗ trợ trong nước

Tuy nhiên, để tận dụng được vận hội này, ngành công nghiệp hỗ trợ Việt Nam vẫn phải đối mặt với nhiều rào cản mang tính hệ thống, đòi hỏi sự hoàn thiện không ngừng từ chính sách đến năng lực nội tại của doanh nghiệp bởi sau gần 20 năm phát triển, hệ thống chính sách về công nghiệp hỗ trợ đã tương đối đầy đủ, song kết nối giữa doanh nghiệp FDI và doanh nghiệp trong nước vẫn lỏng lẻo, chưa hình thành chuỗi cung ứng ổn định.

Theo một khảo sát do Liên minh Hỗ trợ Công nghiệp Việt Nam (VISA) thực hiện với 300 doanh nghiệp trong nước và 40 nhà mua hàng quốc tế, rào cản lớn nhất đối với các doanh nghiệp Việt Nam là giá thành chưa cạnh tranh và chênh lệch về tiêu chuẩn chất lượng. Thực tế cho thấy, 88% doanh nghiệp công nghiệp hỗ trợ tại Việt Nam thuộc nhóm siêu nhỏ, nhỏ và vừa. Chỉ có khoảng 10% đạt mức độ tự động hóa, và chỉ 20% có chứng chỉ ISO hoặc các chứng nhận tương đương.

Kết nối giữa doanh nghiệp FDI và doanh nghiệp trong nước vẫn lỏng lẻo, chưa hình thành chuỗi cung ứng ổn định. Ảnh: PV

Đây là một thực trạng đáng lo ngại, đặc biệt khi so với nhu cầu khổng lồ của thị trường. Hiện tại, nhu cầu linh kiện, phụ tùng trong nước chỉ được đáp ứng khoảng 10%, khiến tỷ lệ nội địa hóa chung chỉ đạt 15-20%. Ở một số ngành mũi nhọn như ô tô, con số này chỉ dừng ở mức 5-20%. Ngay cả ở cấp độ vĩ mô, tỷ lệ nội địa hóa của cả nước mới đạt khoảng 36,6%, và ở các lĩnh vực như điện tử, linh kiện còn dưới 30%.

Các chuyên gia nhận định, rào cản không chỉ nằm ở năng lực sản xuất mà còn ở sự thiếu hụt dữ liệu minh bạch và niềm tin hợp tác. Đại diện Công ty CP Phần mềm Digiwin Việt Nam cho biết, các nhà mua hàng quốc tế ngày càng yêu cầu minh bạch toàn bộ chuỗi cung ứng, từ nguyên vật liệu, tồn kho, chất lượng cho đến hồ sơ giao dịch. Việc quản lý thủ công bằng Excel hay giấy tờ không còn đủ sức thuyết phục và tiềm ẩn nhiều rủi ro sai sót. Để xây dựng lòng tin, doanh nghiệp Việt cần chuyển đổi số, ứng dụng các hệ thống quản trị dữ liệu và mô hình nhà máy thông minh.

Mặc dù có nhiều thách thức, theo các chuyên gia đánh giá cơ hội vẫn rộng mở cho các doanh nghiệp Việt Nam. Đại dịch Covid-19 đã làm đứt gãy nhiều chuỗi cung ứng toàn cầu, khiến các tập đoàn đa quốc gia nhận ra sự cấp thiết phải tìm kiếm nguồn cung ứng tại chỗ. Đây là động lực mạnh mẽ để các nhà mua hàng FDI tìm kiếm đối tác đáng tin cậy tại Việt Nam. Với sự đồng hành của Nhà nước và các tổ chức, các doanh nghiệp đang được hỗ trợ để nâng cao năng lực.

Hiện nay, cả nước có khoảng 2.000 doanh nghiệp công nghiệp hỗ trợ, trong đó riêng Hà Nội đã có hơn 900 doanh nghiệp. Đáng chú ý, có tới hơn 320 doanh nghiệp tại Hà Nội đã đạt các tiêu chuẩn quốc tế và đủ năng lực tham gia vào mạng lưới sản xuất của các tập đoàn đa quốc gia. Nhóm sản xuất linh kiện, phụ tùng đang đóng vai trò chủ chốt, cung cấp sản phẩm cho hầu hết các ngành công nghiệp chế tạo chính như ô tô, xe máy, cơ khí, điện tử.

Thành phố Hà Nội đã và đang đẩy mạnh phát triển ngành công nghiệp hỗ trợ, một yếu tố quan trọng giúp nâng cao năng lực cạnh tranh cho nền kinh tế. Chính quyền thành phố đã thực hiện Nghị quyết số 115/NQ-CP ngày 6/8/2020 của Chính phủ về các giải pháp thúc đẩy phát triển công nghiệp hỗ trợ, đồng thời triển khai Chương trình phát triển công nghiệp hỗ trợ Hà Nội giai đoạn 2020-2025. Theo định hướng phát triển đến năm 2030, Hà Nội phấn đấu trở thành thành phố có nền công nghiệp hiện đại, công nghệ cao và công nghiệp xanh. Để đạt được mục tiêu này, thành phố tiếp tục chỉ đạo các cơ quan chức năng triển khai các giải pháp hỗ trợ doanh nghiệp nâng cao năng lực cạnh tranh, xúc tiến đầu tư và thương mại, đồng thời phát triển các khu công nghiệp và cụm công nghiệp. Các doanh nghiệp trong nước được khuyến khích tham gia vào chuỗi cung ứng quốc tế thông qua các chương trình kết nối và hợp tác đầu tư với các đối tác nước ngoài.

Theo định hướng phát triển đến năm 2030, Hà Nội phấn đấu trở thành thành phố có nền công nghiệp hiện đại, công nghệ cao và công nghiệp xanh. Để đạt được mục tiêu này, Thành phố tiếp tục chỉ đạo các cơ quan chức năng triển khai các giải pháp hỗ trợ doanh nghiệp nâng cao năng lực cạnh tranh, xúc tiến đầu tư và thương mại, đồng thời phát triển các khu công nghiệp và cụm công nghiệp.

Các doanh nghiệp trong nước được khuyến khích tham gia vào chuỗi cung ứng quốc tế thông qua các chương trình kết nối và hợp tác đầu tư với các đối tác nước ngoài.

Tuy nhiên, để tận dụng triệt để cơ hội, bà Trần Thanh Hòa, Trưởng ban Kết nối giao thương, VISA, nhấn mạnh doanh nghiệp Việt cần được hỗ trợ toàn diện về quản trị vận hành, marketing, bán hàng và quản lý chất lượng. Đây là những yếu tố then chốt để đáp ứng những tiêu chuẩn khắt khe từ các tập đoàn FDI. VISA cùng các hiệp hội và cơ quan quản lý cam kết đồng hành để nâng cao tỷ lệ nội địa hóa và sức cạnh tranh toàn cầu của các doanh nghiệp.

Đại diện Công ty CP Phần mềm Digiwin Việt Nam cho rằng để công nghiệp hỗ trợ thực sự trở thành nền tảng cho tiến trình công nghiệp hóa, hiện đại hóa, Nhà nước cần tiếp tục hoàn thiện chính sách hỗ trợ. Khi các rào cản về giá thành, chất lượng và niềm tin được tháo gỡ, các doanh nghiệp Việt Nam mới có thể tham gia sâu và bền vững vào chuỗi cung ứng toàn cầu, khẳng định vị thế của mình trong nền kinh tế thế giới.

Trúc Ly