Chuyển đổi số: Mọi điều cần biết về tác động của công nghệ lên hoạt động kinh doanh

Hình ảnh: Getty Images

Chuyển đổi số là gì?

Chuyển đổi số (Digital Transformation) là quá trình ứng dụng công nghệ vào hoạt động kinh doanh với mục tiêu tối ưu hóa quy trình và cải tiến dịch vụ. Điều này không chỉ đơn thuần là số hóa các dịch vụ đang có mà còn là việc thay đổi sâu sắc cách thức hoạt động, từ mô hình kinh doanh, công nghệ nền tảng đến trải nghiệm khách hàng và văn hóa tổ chức.

Mặc dù nhiều người thường nghĩ đến chuyển đổi số như một khái niệm quen thuộc trong lĩnh vực công nghệ thông tin, thực tế nó có nhiều định nghĩa khác nhau tùy theo từng ngành nghề và dự án cụ thể. Về cốt lõi, chuyển đổi số thể hiện những thay đổi đáng kể trong cách thức doanh nghiệp vận hành và tương tác với khách hàng.

Công nghệ trong chuyển đổi số

Công nghệ đóng vai trò chủ chốt trong quá trình chuyển đổi số. Các công nghệ tiên tiến như điện toán đám mây, Internet of Things (IoT), trí tuệ nhân tạo (AI), đặc biệt là AI tạo sinh (Gen AI) đang dẫn dắt xu hướng này. Bên cạnh đó, trong tương lai, các công nghệ như metaverse, blockchain và điện toán lượng tử cũng hứa hẹn sẽ tạo ra những ảnh hưởng đáng kể.

Chuyển đổi số không chỉ đơn thuần là việc áp dụng công nghệ mà còn bao gồm việc đổi mới quy trình làm việc và thay đổi văn hóa doanh nghiệp. Các tổ chức lớn cần phải điều chỉnh để cạnh tranh hiệu quả hơn với các đối thủ nhanh nhẹn thông qua việc đổi mới mô hình kinh doanh, mặc dù quá trình này không tránh khỏi những rủi ro.

Ví dụ cụ thể về chuyển đổi số

Chuyển đổi số không chỉ đơn thuần là ứng dụng công nghệ mà còn liên quan đến việc cải tiến mô hình kinh doanh. Theo khảo sát của PwC năm 2024, 45% CEO bày tỏ lo ngại về khả năng tồn tại của doanh nghiệp trong thập kỷ tới nếu không có sự thay đổi phù hợp, đặc biệt trong bối cảnh công nghệ Gen AI đang phát triển mạnh mẽ. Trong khi các startup thường dẫn đầu trong việc số hóa, doanh nghiệp lớn vẫn có thể đạt được thành công nếu tìm cách thu hẹp khoảng cách giữa sáng tạo và thực thi.

Một số ví dụ điển hình cho chuyển đổi số bao gồm:

- Microsoft: Chuyển đổi từ mô hình phần mềm truyền thống sang cung cấp dịch vụ đám mây.

- Netflix: Chuyển đổi từ mô hình cho thuê DVD sang phát trực tuyến.

Có những sáng kiến không nổi bật, như việc chuyển đổi hệ thống cũ lên điện toán đám mây, mặc dù điều này giúp doanh nghiệp dễ dàng cập nhật và điều chỉnh ứng dụng của mình. Việc số hóa quy trình làm việc kém hiệu quả, chẳng hạn như hồ sơ giấy, cũng giúp nâng cao năng suất và cải thiện khả năng tìm kiếm thông tin.

Đại dịch COVID-19 đã chứng minh tầm quan trọng của chuyển đổi số. Nhiều chương trình số hóa được bộ phận CNTT thực hiện đã giúp doanh nghiệp duy trì hoạt động trong thời kỳ phong tỏa, từ hỗ trợ làm việc từ xa, cung cấp học trực tuyến đến thiết lập các kênh thương mại điện tử mới.

Tại sao chuyển đổi số lại quan trọng?

Chuyển đổi số đang định hình lại trật tự kinh tế, tác động sâu rộng đến mọi lĩnh vực. Từ sức mạnh thống trị của Amazon trong ngành bán lẻ, tác động mạnh mẽ của Facebook đối với ngành xuất bản, đến những đột phá của FinTech trong lĩnh vực ngân hàng và bảo hiểm, các doanh nghiệp truyền thống đang phải đối mặt với không ít thách thức từ những đối thủ nhanh nhạy và am hiểu công nghệ.

Theo khảo sát CEO năm 2024 của PwC, áp lực tái tạo mô hình kinh doanh đang gia tăng. Các CEO dự đoán rằng áp lực thay đổi trong ba năm tới sẽ lớn hơn nhiều so với năm năm trước, một phần do chuyển đổi số, tính bền vững và sự bất ổn địa chính trị.

Chuyển đổi số không chỉ đơn thuần là một vấn đề của CNTT; các đơn vị kinh doanh cũng đóng vai trò then chốt trong việc xác định các cơ hội số hóa mang lại giá trị cao nhất. Như Harvard Business Review đã chỉ ra, số hóa cần phải đi kèm với một cuộc chuyển đổi căn bản trong cách thức kinh doanh để đạt hiệu quả tối ưu.

Xu hướng chuyển đổi số hiện tại

Trước bối cảnh chuyển đổi số ngày càng đóng vai trò quan trọng, các lãnh đạo doanh nghiệp cần xác định các dự án công nghệ mới để đầu tư. Sự cần thiết phải đẩy nhanh chuyển đổi số đã được nhận thức rõ, và các CEO đang tìm kiếm các kênh kỹ thuật số trực tiếp hơn để tiếp cận khách hàng. Tuy nhiên, do lo ngại về rủi ro kinh tế, họ đang ưu tiên về hiệu quả và bảo vệ biên lợi nhuận cùng dòng tiền.

Một số xu hướng chuyển đổi số hiện nay bao gồm:

- Điện toán đám mây: Mặc dù là cốt lõi trong chuyển đổi số, việc chuyển hoàn toàn lên đám mây vẫn chưa phổ biến do sự kiên cố của công nghệ cũ.

- AI và học máy: Các công ty hiện đang tận dụng AI, đặc biệt là AI tạo sinh, để cải thiện trải nghiệm khách hàng và cải tiến quy trình ra quyết định. Đầu tư vào lĩnh vực này được dự báo sẽ tiếp tục tăng trưởng mạnh mẽ.

- Tự động hóa: Gen AI đang thúc đẩy việc tự động hóa quy trình thông qua robot (RPA), nhằm giảm thiểu các nhiệm vụ lặp đi lặp lại và cho phép nhân viên tập trung vào những công việc sáng tạo hơn.

- An ninh mạng: Đầu tư vào an ninh mạng tiếp tục là nền tảng cho mọi nỗ lực chuyển đổi số, với các kiến trúc an ninh mạng cho phép các giải pháp bảo mật hoạt động một cách phối hợp và hiệu quả hơn.

- Các công nghệ mới nổi: Ngoài AI, nhiều công nghệ khác cũng sẽ tác động mạnh mẽ đến doanh nghiệp và khách hàng. Gartner đã xác định 25 công nghệ đột phá trong vòng đời công nghệ mới nổi năm 2024, từ AI tự động đến các chương trình bảo mật lấy con người làm trung tâm.

Gen AI và tác động đến chuyển đổi số

Gen AI đang đóng một vai trò quan trọng trong quá trình chuyển đổi số, và sự quan tâm đến công nghệ này đã tăng cao kể từ khi ChatGPT ra mắt hai năm trước. Nhiều chuyên gia còn ví von tác động của Gen AI với động cơ hơi nước trong cuộc Cách mạng Công nghiệp, khẳng định sức mạnh và tiềm năng mà nó mang lại.

Sự phát triển nhanh chóng của Gen AI đã thu hút chú ý của các CIO và lãnh đạo doanh nghiệp, những người đang tìm cách áp dụng công nghệ này để cải thiện năng suất và chuyển đổi hoạt động, bao gồm việc tạo nội dung, cung cấp dịch vụ khách hàng và viết mã lập trình.

Các doanh nghiệp hiện đang tìm kiếm cách để khai thác Gen AI nhằm tạo ra lợi thế cạnh tranh thông qua trí tuệ nhân tạo và máy học. Các CEO đang ngày càng tập trung vào việc tạo ra giá trị từ các khoản đầu tư công nghệ.

Dù thế, việc dự đoán sự phát triển của Gen AI cần sự thận trọng. Sự ra đời của các dịch vụ như ChatGPT, Microsoft Copilot, Gemini và Apple Intelligence là kết quả của nhiều năm nghiên cứu. Tuy nhiên, những ứng dụng hiện tại chỉ phản ánh phần nổi của một quá trình phát triển phức tạp, và tương lai của Gen AI vẫn còn nhiều bất định.

Theo báo cáo của Deloitte, nhiều công ty đang gặp khó khăn trong việc triển khai Gen AI vào sản xuất thực tế. Nhiều chuyên gia cũng dự đoán rằng ít nhất 30% dự án Gen AI sẽ thất bại sau giai đoạn thử nghiệm vào cuối năm 2025.

Dù gặp nhiều khó khăn, các công ty vẫn không ngừng đầu tư vào Gen AI. Theo Bloomberg Intelligence, tỷ lệ doanh nghiệp triển khai các chương trình Gen AI đã tăng gấp đôi từ tháng 12 năm ngoái đến tháng 7/2024.

Chuyển đổi số không phải là một xu hướng tạm thời mà là yêu cầu thiết yếu cho sự tồn tại và phát triển của doanh nghiệp trong kỷ nguyên số. Để thành công trên con đường này, doanh nghiệp cần xây dựng các chiến lược rõ ràng, áp dụng công nghệ một cách hợp lý và không ngừng nâng cao văn hóa đổi mới sáng tạo. Mỗi dự án chuyển đổi số luôn cần phải được xem xét một cách nghiêm túc nhằm đảm bảo rằng doanh nghiệp không chỉ tồn tại mà còn có thể vươn lên mạnh mẽ trong tương lai.

Minh Phú