Chuyển đổi số để phát triển thư viện trong CAND nhanh và bền vững

Tuy nhiên, để hoàn thành chuyển đổi số hoạt động thư viện CAND theo kế hoạch đề ra thì còn nhiều khó khăn.

Đẩy mạnh đầu tư cơ sở hạ tầng, số hóa tài liệu

Chuyển đổi số hoạt động thư viện được xác định là nhiệm vụ quan trọng, gắn bó chặt chẽ với việc thực hiện nhiệm vụ chính trị của Công an các đơn vị, địa phương. Hiện nay, nhiều đơn vị không chỉ đầu tư hạ tầng công nghệ thông tin, trang thiết bị, số hóa tài liệu mà còn hợp tác liên kết và chia sẻ dữ liệu dùng chung trên hệ thống các thư viện ngoài lực lượng, tận dụng mọi tiện ích của công nghệ để thúc đẩy hoạt động thư viện phát triển mạnh mẽ.

Theo Thượng tá, TS Lê Hoàng Ngân, Phó Hiệu trưởng Trường Đại học An ninh nhân dân, hiện nay, Đại học An ninh nhân dân tiếp tục sử dụng có hiệu quả hệ thống phần mềm thư viện điện tử Libol 6.0, website nội bộ và phòng đọc đa phương tiện. Nguồn tài liệu số tại thư viện của trường có 25.488 nhan đề tài liệu với 115.243 trang tài liệu, 5.873 file bài trích với 379.343 trang, số hóa băng từ và chuyển định dạng 154 phim tư liệu.

Bên cạnh nguồn tài liệu hiện có tại thư viện, nhà trường cũng tăng cường nhiều nguồn tài liệu số từ nhiều nguồn khác nhau, như mua các tài khoản truy cập tài nguyên thông tin số liên quan lĩnh vực pháp luật; cấp 60 tài khoản cho cán bộ, giảng viên truy cập tủ sách điện tử “Bảo vệ nền tảng tư tưởng chính trị của Đảng” và tủ sách “Học tập và làm theo tư tưởng, đạo đức, phong cách Hồ Chí Minh”, tăng cường “Sử dụng công nghệ Al để xây dựng nguồn tài nguyên audio book phục vụ công tác giới thiệu sách mới và góp phần phát triển văn hóa đọc tại thư viện của trường.

Số liệu từ nhiều trường, học viện trong CAND cũng cho thấy, hoạt động số hóa trong các thư viện đang được đẩy mạnh. Cụ thể, Đại học Phòng cháy chữa cháy cũng cho biết, hiện nay, tỷ lệ tài liệu thư viện của trường đã được số hóa đạt 92,1%, đáp ứng nhu cầu tra cứu thông tin số phục vụ công tác, nghiên cứu, học tập của cán bộ, giáo viên, học viên trong nhà trường. Học viện An ninh nhân dân đã xây dựng Phòng số hóa tập trung và sản xuất học liệu điện tử; xây dựng các bài giảng điện tử phục vụ công tác giảng dạy và nghiên cứu khoa học; xây dựng và đưa vào sử dụng phần mềm Thư viện số với gần 850.000 trang tài liệu và nhiều tính năng hiện đại, bước đầu đã đáp ứng tốt nhu cầu nghiên cứu tài liệu của bạn đọc.

Học viện Cảnh sát nhân dân đã triển khai phần mềm quản trị thư viện Tulip, cho phép tra cứu mục lục trực tuyến, mượn trả tự động, quản lý học liệu số, tự động hóa kiểm kê và bảo trì tài liệu. Đặc biệt, hệ thống máy số hóa tài liệu chuyên dụng ScanRobot được đưa vào khai thác đã giúp học viện thực hiện công tác số hóa tài liệu một cách nhanh chóng, chính xác và hiệu quả. Thiết bị này cho phép quét tài liệu với tốc độ lên tới 2.500 trang/giờ, sử dụng công nghệ lật giở trang tự động, công nghệ nhận dạng ký tự quang học để tạo ra tài liệu số có thể chỉnh sửa và tìm kiếm nội dung.

Những năm gần đây, cùng với đầu tư hạ tầng cơ sở hiện đại, chuyển đổi số trong thư viện CAND được đẩy mạnh.

Tháo gỡ vướng mắc để hoàn thành chuyển đổi số

Theo Cục Công tác chính trị, Bộ Công an, hiện nay, bên cạnh các trường, học viện trong CAND, hiện nay, Công an một số địa phương đã triển khai đầu tư, trang bị trang thiết bị hiện đại để bạn đọc truy cập tìm kiếm và đọc tài liệu điện tử trên mạng nội bộ, internet đạt trên 80% như: Công an TP Hồ Chí Minh; Công an TP Hải Phòng, … Công an các đơn vị địa phương đang từng bước tiến hành chuyển đổi số thư viện phù hợp với điều kiện, nhu cầu và tình hình thực thế tại địa phương.

Cục Công tác chính trị đã tham mưu lãnh đạo Bộ Công an xây dựng Thư viện CAND là thư viện trung tâm, có khả năng điều phối, kết nối, chia sẻ vốn tài liệu, mở rộng hợp tác giữa các thư viện trong và ngoài lực lượng CAND; tạo nên mạng lưới thông tin thư viện trong CAND chuẩn hóa, hiện đại hóa, chủ động tham gia chuyển đổi số lĩnh vực thư viện và tối ưu hóa ngân sách đầu tư cho mọi hoạt động thư viện…

Cục cũng đã tham mưu lãnh đạo Bộ Công an xây dựng website Thư viện CAND, tích cực phối hợp với các đơn vị thư viện trong và ngoài CAND để chia sẻ, sử dụng cơ sở dữ liệu dùng chung, cung cấp cho cán bộ, chiến sĩ trong CAND nghiên cứu, học tập và giải trí. Tuy nhiên, Cục Công tác chính trị và nhiều đơn vị, Công an địa phương cũng cho rằng, mặc dù việc triển khai thực hiện chuyển đổi số thư viện trong CAND đã đạt được những kết quả ban đầu nhưng cũng gặp khá nhiều khó khăn về nguồn kinh phí, nguồn nhân lực. Để đạt được mục tiêu chuyển đổi số đồng bộ, toàn diện hệ thống thư viện trong CAND theo kế hoạch đề ra, những vướng mắc cần được tháo gỡ kịp thời trong thời gian tới.

Đồng quan điểm trên, TS Nguyễn Huy Chương, Viện trưởng Viện Nghiên cứu và Phát triển Tri thức số còn đề xuất, nên có một mô hình kết nối các thư viện số của các đơn vị trong ngành CAND trên một nền tảng thư viện số dùng chung. Theo ông Chương, trong bối cảnh chuyển đổi số diễn ra mạnh mẽ, tài nguyên số đã trở thành một yếu tố cốt lõi trong mọi lĩnh vực của đời sống xã hội nói chung và của ngành CAND nói riêng. Các đơn vị trong ngành, từ các cục chuyên môn, vụ, viện nghiên cứu, đến các trường đại học, học viện, bệnh viện…, đều sở hữu khối lượng lớn tài nguyên số như tài liệu chuyên môn, báo cáo nghiên cứu, văn bản pháp luật, hồ sơ vụ án, và dữ liệu phục vụ công tác.

Tuy nhiên, thực trạng hiện nay cho thấy các tài nguyên này thường được lưu trữ và quản lý riêng lẻ tại từng đơn vị, dẫn đến sự phân tán, thiếu kết nối, và khó khăn trong việc chia sẻ thông tin giữa các đơn vị. Điều này không chỉ gây lãng phí nguồn lực mà còn làm giảm hiệu quả công tác, đào tạo, đặc biệt trong các tình huống yêu cầu phối hợp liên đơn vị.

Việc xây dựng một mô hình chia sẻ, dùng chung tài nguyên số trên một nền tảng thư viện số tập trung sẽ giúp giải quyết các hạn chế trên. Mô hình này không chỉ tối ưu hóa việc lưu trữ và truy cập tài nguyên mà còn thúc đẩy sự hợp tác, nâng cao hiệu quả công tác, đào tạo và đảm bảo tính bảo mật của thông tin.

N.Nguyễn