Phát triển giao thông xanh: Không chỉ chuyển đổi phương tiện xanh

Hà Nội và nhiều địa phương ưu tiên mở rộng mạng lưới xe buýt sử dụng điện, năng lượng xanh. Ảnh: Nam Anh.

20% nguồn phát thải từ giao thông

Theo GS.TS Lê Hùng Lân - Phó Chủ tịch Hội Tự động hóa Việt Nam, để phát triển kinh tế xanh có 7 lĩnh vực, trong đó giao thông xanh là một trong những lĩnh vực quan trọng nhất. Phát triển giao thông xanh không chỉ là chuyển đổi các phương tiện sử dụng nhiên liệu hóa thạch phát thải lớn sang các phương tiện dùng nhiên liệu tái tạo. Phát triển giao thông xanh là xu hướng và nhu cầu bức thiết của Việt Nam trong kỷ nguyên vươn mình. Hiện Việt Nam đang trải qua quá trình đô thị hóa và cơ giới hóa nhanh chóng, dẫn đến tăng ùn tắc giao thông, ô nhiễm không khí và phát thải khí nhà kính. Lĩnh vực giao thông vận tải chiếm một tỷ lệ đáng kể trong tổng lượng phát thải CO2 của cả nước và tiêu thụ một lượng lớn nguồn năng lượng.

Chia sẻ về vấn đề này, PGS.TS Nguyễn Thanh Hải, Trưởng Khoa Điện - Điện tử, Trường Đại học Giao thông vận tải cho hay: Giao thông vận tải là lĩnh vực trọng yếu của nền kinh tế nhưng cũng đang là nguyên nhân lớn trong phát thải, gây ô nhiễm môi trường, chiếm khoảng 20% tổng phát thải quốc gia. Giao thông vận tải cũng là một trong những hoạt động chủ yếu phát sinh khí nhà kính, đứng thứ 3 so với các ngành khác như năng lượng, nông nghiệp.

Theo PGS.TS Nguyễn Thanh Hải, phát triển hệ thống giao thông bền vững là yêu cầu cấp thiết, tiến tới tăng trưởng xanh và nâng cao sức khỏe đời sống nhân dân.

Để thúc đẩy phát triển giao thông xanh, Thủ tướng Chính phủ đã ban hành Quyết định 876/QĐ-TTg phê duyệt chương trình hành động về chuyển đổi năng lượng xanh, giảm phát thải khí carbon và khí mêtan của ngành giao thông vận tải, hướng đến mục tiêu phát thải ròng bằng 0 vào năm 2050. Cùng với đó hướng trọng tâm phát triển hệ thống đường sắt tốc độ cao, đường sắt quốc gia điện khí hóa, phát triển cảng xanh và lộ trình chuyển đổi phương tiện sang sử dụng điện và năng lượng xanh…

Cần đồng bộ nhiều giải pháp

Nhằm phát triển giao thông xanh, bền vững, hiệu quả, giới chuyên gia cho rằng cần triển khai đồng bộ nhiều giải pháp. Trong đó hệ thống giao thông thông minh (ITS) và logistics thông minh đóng vai trò rất quan trọng. Vậy nhưng, thách thức lớn nhất với hệ thống giao thông vận tải là vấn đề tối ưu hóa mạng lưới, thiếu nguồn lực tài chính để triển khai thực hiện các mục tiêu. Để đạt mức phát thải phương tiện thấp hơn đòi hỏi đầu tư chuyển đổi sang các phương tiện có tiêu chuẩn khí thải cao hơn, gây áp lực chi phí đầu tư cho doanh nghiệp.

Trước những khó khăn trên, GS.TS Lê Hùng Lân nhấn mạnh cách tiếp cận mới, toàn diện, đề ra nhiều giải pháp hỗ trợ đồng bộ để phát triển giao thông thông xanh, chứ không chỉ là chuyển đổi phương tiện giao thông. Vị chuyên gia đưa ra những giải pháp nổi bật đang được triển khai gồm: hạ tầng xe đạp, nhiên liệu tổng hợp; giao thông công cộng; nhiên liệu sinh học; nhiên liệu hydro; quy hoạch đô thị; di chuyển thông minh...

GS.TS Lê Hùng Lân đề xuất chiến lược phát triển giao thông xanh với 3 mục tiêu, bao gồm: giảm nhu cầu và khoảng cách, thời gian di chuyển; Nâng cao hiệu quả của hệ thống giao thông vận tải thông qua quản lý, điều hành giao thông theo thời gian thực; quản lý sự cố; quản lý kết cấu cơ sở hạ tầng giao thông; giám sát hành trình xe vận chuyển hàng hóa đặc biệt; thanh toán điện tử tích hợp, liên thông; áp dụng nền tảng vận tải đa phương thức; Chuyển đổi các phương thức giao thông thân thiện môi trường. Theo đó, chuyển đổi các phương thức giao thông thân thiện môi trường, sử dụng năng lượng điện, nhiên liệu tổng hợp, sinh học, hydro…; cung cấp hạ tầng cho người đi bộ và xe đạp; phát triển giao thông công cộng chất lượng cao.

NAM ANH