CHUYỂN ĐỔI SỐ Chuyển đổi tư duy, cách làm

Cũng như người ngư dân gỡ lưới lúc ban mai, chuyển đổi số là gỡ nhẹ từng nút thắt, nút thắt của thói quen, của lề lối cũ, của nỗi ngại thay đổi, để con thuyền của tổ chức, của xã hội nhẹ nhàng vươn ra biển lớn.

Buổi sáng nọ, ở một vùng ven biển, ngư dân đang gỡ lưới sau đêm ra khơi. Bên cạnh họ, một cậu bé ngồi xếp những sợi dây rối thành từng búi ngay ngắn. Cậu không nói gì, chỉ kiên nhẫn từng chút. Một bác ngư dân nhìn rồi bật cười: “Máy móc gì đâu… rối thì gỡ, gỡ để mai đi biển cho dễ”.

Câu nói tưởng chừng rất bình thường ấy lại chạm đến điều cốt lõi: Cuộc sống đôi khi không cần thêm điều gì mới. Nó chỉ cần được gỡ rối đúng chỗ.

Chuyển đổi số cũng vậy. Không phải thêm vào thật nhiều phần mềm, thật nhiều công thức lạ, mà là gỡ những nút thắt trong tư duy, trong tổ chức, trong cách phục vụ con người.

Chuyển đổi số không bắt đầu từ máy móc

Có những nơi nghĩ chuyển đổi số là mua hệ thống thật lớn, thật đắt, thật hoành tráng. Nhưng rồi khi vận hành, quy trình vẫn phức tạp như cũ, chỉ khác là… nằm trong máy tính.

Thật ra, chuyển đổi số bắt đầu từ một câu hỏi giản dị: “Việc này sinh ra để làm gì? Người dân thực sự cần điều gì?Giống như người gỡ lưới: muốn cá nhiều, phải gỡ lưới trước. Muốn công việc trôi chảy, phải gỡ rối tư duy trước.

Một con thuyền cũ có thể vẫn đi xa nếu người lái biết đọc gió. Một công cụ mới cũng vô nghĩa nếu người dùng vẫn giữ thói quen cũ.

Chuyển đổi số không nằm ở “thứ máy móc chúng ta có”, mà nằm ở cách chúng ta đặt câu hỏi khác đi: Việc này có thể đơn giản hơn không? Người dân có thể đỡ đi lại hơn không? Tổ chức có thể minh bạch hơn không? Dữ liệu có thể giúp ta quyết định tốt hơn không?

Công nghệ chỉ là đôi giày mới. Chuyển đổi số là cách ta bước đi.

Ảnh minh họa. Nguồn: ITN

Tạo

“

dòng chảy thông tin”

Ngày trước, thông tin như những hòn đá nằm trong từng góc. Mỗi nơi giữ một mảnh, mỗi người giữ một phần. Ai giữ nhiều thì mạnh, ai nắm ít thì yếu. Ngày nay, triết lý chuyển đổi số nói rằng quyền lực không nằm ở giữ chặt, mà nằm ở chia sẻ.

Khi thông tin được kết nối, bệnh viện hiểu người bệnh hơn, trường học hiểu học sinh hơn, chính quyền hiểu người dân hơn, doanh nghiệp hiểu thị trường hơn. Thông tin không còn là “vật dụng cất trong tủ”, mà là dòng sông chảy qua mọi quyết định.

Ảnh minh họa. Nguồn: ITN

Hành trình của nhiều bàn tay

Không con chim nào tạo thành đàn. Đàn chim chỉ bay xa khi mỗi con biết giữ nhịp của nhau. Chuyển đổi số cũng vậy, một đơn vị làm, chỉ đổi được một góc nhỏ; nhiều đơn vị cùng làm, đổi được cả hệ sinh thái.

Khi trường học, bệnh viện, doanh nghiệp, chính quyền cùng nhìn về một hướng, dữ liệu sẽ nối các điểm rời thành đường, các đường thành mạng, các mạng thành sức mạnh cộng hưởng. Đó mới là chuyển đổi số thật sự.

Một chiếc thuyền muốn ra khơi phải bỏ bớt những thứ thừa. Tổ chức muốn vận hành tốt cũng vậy. Chuyển đổi số là bớt thủ tục, bớt giấy tờ, bớt trung gian, bớt sự mơ hồ, và thêm sự rõ ràng, thêm tốc độ, thêm niềm tin, thêm sự hài lòng của người dân Đơn giản hóa là chiều sâu của thông minh.

Ngư dân tại xã Hòa Lộc, tỉnh Thanh Hóa vận hành thiết bị giám sát hành trình trên tàu cá. Nguồn: vov.vn

D

ù

ng dữ liệu để soi sáng

Dữ liệu không sinh ra để nằm trong kho. Dữ liệu sinh ra để giúp ta hiểu mình, hiểu người, hiểu cuộc sống.

Khi có dữ liệu, dự báo sẽ tốt hơn, phục vụ sẽ đúng hơn, chi tiêu công sẽ minh bạch hơn, chính sách công sẽ sát hơn với đời sống.

Dữ liệu giống như ánh sáng: càng chia sẻ, càng sáng!

Nhu cầu chuyển đổi số nghề cá đang trở thành bức thiết tại nhiều địa phương để có thể tận dụng được những lợi ích của việc này đối với sản xuất, kinh doanh của ngư dân. Nguồn: vov.vn

Chuyển đổi số là văn hóa học hỏi

Sóng công nghệ thay đổi liên tục. Nếu tổ chức không học mỗi ngày, hệ thống mới sẽ thành cũ, phần mềm hiện đại sẽ thành gánh nặng.

Chuyển đổi số tồn tại khi lãnh đạo học cách dẫn dắt trong thế giới thay đổi bất định, nhân viên học cách làm việc linh hoạt, người dân được hướng dẫn tiếp cận dịch vụ mới, tổ chức nuôi dưỡng văn hóa không sợ sai, không sợ thử.

Không ai chuyển đổi số một mình. Và không ai chuyển đổi số nếu không học.

Lấy ít - tạo nhiều

Ít đi lại nhưng phục vụ nhiều hơn.

Ít giấy tờ nhưng giải quyết nhanh hơn.

Ít chi phí nhưng hiệu quả cao hơn.

Ít thủ tục nhưng niềm tin lớn hơn.

Đó là tinh thần “More from Less - Nhiều hơn từ ít hơn”, dùng trí tuệ để thay cho lãng phí, dùng dữ liệu để thay cho cảm tính, dùng kết nối để thay cho chia cắt.

Chuyển đổi số là văn hóa học hỏi. Ảnh minh họa. Nguồn: ITN

Hành trình trở về với con người

Con người là trung tâm. Công nghệ chỉ là phương tiện. Chuyển đổi số không làm con người xa nhau hơn. Ngược lại, nó làm cho con người gần nhau hơn qua sự minh bạch, sự hiểu biết và sự thông suốt.

Cũng như người ngư dân gỡ lưới lúc ban mai, chuyển đổi số là gỡ nhẹ từng nút thắt, nút thắt của thói quen, của lề lối cũ, của nỗi ngại thay đổi, để con thuyền của tổ chức, của xã hội nhẹ nhàng vươn ra biển lớn.

Chuyển đổi số không phải để chạy theo thế giới, mà để không tự ràng buộc vào những cái đã cũ; không phải để phức tạp hóa cuộc sống, mà để trả lại cho cuộc sống sự đơn giản vốn có của nó.

Lê Minh Hoan