Chung tay giải quyết ô nhiễm nhựa

Tuyên truyền ý thức “sống xanh”, bảo vệ môi trường

Với chủ đề “Chấm dứt ô nhiễm nhựa”, Ngày Môi trường Thế giới (5/6) diễn ra trong bối cảnh môi trường toàn cầu đang tiếp tục chịu sức ép do ô nhiễm, biến đổi khí hậu, suy thoái đất, suy giảm tính đa dạng sinh học. Trong đó, ô nhiễm nhựa được xác định là một trong những thách thức cấp bách và mang tính toàn cầu hiện nay. Bằng cách lấy cảm hứng từ thiên nhiên và giới thiệu các giải pháp thực tế, chiến dịch ngăn chặn rác thải nhựa sẽ khuyến khích các cá nhân, tổ chức, ngành công nghiệp và Chính phủ áp dụng các hoạt động bền vững thúc đẩy thay đổi hệ thống.

Theo Tổ chức Hợp tác và Phát triển kinh tế (OECD), lượng polymer tổng hợp toàn cầu - chất liệu tạo thành nhựa khối, đã tăng gấp 230 lần kể từ những năm 1950. Giai đoạn 2000 - 2019, con số này tăng gấp đôi lên 460 triệu tấn, tập trung chủ yếu ở Mỹ, Trung Đông và Trung Quốc. Theo OECD, nếu không có biện pháp kiểm soát, đến năm 2060, con số đó sẽ tăng gần gấp 3 lần lên 1,2 tỷ tấn. Tỷ lệ thuận với sản lượng nhựa tăng mạnh là khối lượng rác thải nhựa trên toàn cầu cũng tăng hơn 2 lần trong vòng 20 năm qua, từ 156 triệu tấn (năm 2000) lên 353 triệu tấn (năm 2019) và dự kiến tăng lên hơn 1 tỷ tấn vào năm 2060.

Vấn đề nan giải là xử lý lượng rác nhựa khổng lồ này. Theo OECD, chỉ 9% rác thải nhựa trên thế giới được tái chế, 19% được đốt có kiểm soát và gần 50% được đưa đến các bãi chôn lấp có kiểm soát. Khoảng 22% lượng rác thải nhựa có điểm đến cuối cùng là các bãi rác, bị đốt ngoài trời hoặc thải trực tiếp ra môi trường, gây nguy cơ lớn cho sức khỏe con người. Khoảng 22 triệu tấn nhựa được thải ra môi trường mỗi năm, trong đó có 6 triệu tấn thải ra sông, biển.

Sáng 1/6, tại TP. Hạ Long (tỉnh Quảng Ninh) đã diễn ra Lễ mít-tinh hưởng ứng Ngày Môi trường Thế giới (5/6) và phát động Tháng hành động vì môi trường năm 2025. Sự kiện nằm trong khuôn khổ chiến dịch toàn cầu “Chống ô nhiễm nhựa”, do Chương trình môi trường Liên Hiệp Quốc (UNEP) phát động, với mục tiêu huy động hành động chung nhằm kiểm soát toàn diện vòng đời của nhựa, từ thiết kế, sản xuất, tiêu dùng đến thu gom và tái chế.

Gửi thông điệp tới buổi lễ, bà Inger Andersen, Phó Tổng Thư ký Liên Hiệp Quốc, Giám đốc điều hành UNEP cảnh báo, ô nhiễm nhựa đang lan rộng với tốc độ báo động, đe dọa mọi hệ sinh thái và ảnh hưởng trực tiếp đến sức khỏe con người. Theo UNEP, nếu không có biện pháp kiểm soát, đến năm 2040, lượng nhựa thâm nhập vào môi trường có thể tăng thêm 50%. Vi nhựa đã hiện diện trong thực phẩm, nguồn nước, không khí, cơ thể người, tạo ra các rủi ro nghiêm trọng về y tế và môi trường…

Theo Tổ chức Quốc tế về bảo tồn thiên nhiên (WWF), mức độ ô nhiễm nhựa gia tăng nhanh chóng là một vấn đề môi trường toàn cầu nghiêm trọng, tác động tiêu cực đến các khía cạnh môi trường, xã hội, kinh tế và sức khỏe con người. Chỉ riêng trong năm 2024, con người dự kiến sẽ tiêu thụ hơn 500 triệu tấn nhựa, trong đó phần lớn lượng nhựa đã qua sử dụng này nhanh chóng trở thành 400 triệu tấn rác thải nhựa. Nếu không có hành động khẩn cấp và can thiệp cần thiết, rác thải nhựa toàn cầu có thể đạt khoảng 1,2 tỷ tấn vào năm 2060.

Rác thải nhựa đang là một trong những thách thức môi trường nghiêm trọng nhất hiện nay, ảnh hưởng đến môi trường (ô nhiễm đất, nước và không khí, hại sinh vật biển, vi nhựa lan rộng), sức khỏe con người (ô nhiễm không khí, hít phải hoặc tiêu thụ vi nhựa; đốt rác nhựa sai cách sinh ra khí độc gây ra các bệnh hô hấp và ung thư), kinh tế (ảnh hưởng hệ sinh thái, xử lý tốn chi phí cao)… Cuộc chiến với rác thải nhựa cần sự chung tay của toàn thể nhân loại. Giảm sử dụng nhựa dùng 1 lần, phân loại rác tại nguồn, tái chế và khuyến khích sử dụng vật liệu sinh học là những việc làm thiết thực. Đặc biệt, nâng cao nhận thức cộng đồng, nhất là giới trẻ, để thay đổi thói quen tiêu dùng và bảo vệ tương lai của chúng ta.

Ngày Môi trường Thế giới năm nay diễn ra đúng 2 tháng trước khi các quốc gia họp lại để tiếp tục đàm phán một hiệp ước toàn cầu nhằm chấm dứt ô nhiễm nhựa. Hiệp ước này được kỳ vọng sẽ đưa ra một khung pháp lý toàn diện, bao quát toàn bộ vòng đời của nhựa, từ khâu sản xuất, tiêu thụ cho đến xử lý, hướng đến mục tiêu giảm thiểu đáng kể lượng nhựa thải ra môi trường, bảo vệ hệ sinh thái biển và sức khỏe con người.

Đến nay, An Giang duy trì thu gom, xử lý rác thải đạt gần 80% khối lượng (khoảng 938,52/1.220 tấn/ngày). Tỉnh đang triển khai dự án đầu tư hạ tầng nhà máy xử lý chất thải rắn sinh hoạt và đóng cửa 7 bãi rác lộ thiên gây ô nhiễm. Đồng thời, tiếp tục hoàn thiện kế hoạch thực hiện mô hình phân loại chất thải rắn sinh hoạt tại nguồn năm 2025; triển khai đầu tư dự án Nhà máy xử lý chất thải rắn sinh hoạt tại Khu Xử lý rác thải xã Phú Thạnh (huyện Phú Tân) (200 tấn/ngày)…

HỮU HUYNH