Chung sức trong cuộc chiến chống tội phạm mạng: Góc nhìn từ Hà Lan

Đại sứ lưu động Hà Lan về các vấn đề mạng Ernst Noorman. (Nguồn: ĐSQ Hà Lan tại Việt Nam)

Đó là nhận định của Đại sứ lưu động Hà Lan về các vấn đề mạng Ernst Noorman trong cuộc phỏng vấn độc quyền với Báo Thế giới và Việt Nam nhân dịp Lễ mở ký Công ước của Liên hợp quốc về chống tội phạm mạng (Công ước Hà Nội) đang diễn ra.

Đại sứ đánh giá thế nào về tầm quan trọng của Lễ ký kết Công ước của Liên hợp quốc về chống tội phạm mạng do Việt Nam chủ trì?

Trước hết, tôi muốn hoan nghênh Việt Nam vì đã đăng cai tổ chức Lễ mở ký Công ước của Liên hợp quốc về chống tội phạm mạng, đồng thời nhấn mạnh vai trò ngày càng tăng của Việt Nam trên trường quốc tế.

Cuộc chiến chống tội phạm mạng đặc biệt quan trọng đối với Hà Lan do tội phạm mạng không có biên giới và tác động đến tất cả các xã hội của chúng ta ở nhiều cấp độ khác nhau. Từ các vụ lừa đảo ngày càng tinh vi đến tấn công mã độc tống tiền, tội phạm mạng gây tổn thất kinh tế và rủi ro ngày càng tăng cho các cá nhân và tổ chức như đánh cắp danh tính, gian lận và vi phạm dữ liệu.

Công ước của Liên hợp quốc về chống tội phạm mạng sẽ cung cấp cho chúng ta một khuôn khổ bổ sung cho hợp tác quốc tế trong lĩnh vực luật hình sự, tập trung vào các tội phạm mạng và thẩm quyền tố tụng, bao gồm cả các biện pháp bảo vệ quyền con người cần thiết.

Đặc biệt, Công ước sẽ mang lại giá trị gia tăng to lớn cho cuộc chiến toàn cầu chống lại nguyên nhân gốc rễ của nạn lạm dụng tình dục trẻ em. Văn kiện này cho phép phản ứng toàn cầu đối với một trong những tội ác xuyên biên giới khủng khiếp nhất mà chúng ta hiện đang phải đối mặt.

Đại sứ nhìn nhận thế nào về thông điệp mà Việt Nam muốn gửi gắm thông qua chủ đề của Lễ mở ký Công ước của Liên hợp quốc về chống tội phạm mạng: "Chống tội phạm mạng - Chia sẻ trách nhiệm - Hướng tới tương lai"?

Chủ đề của Lễ mở ký Công ước của Liên hợp quốc về chống tội phạm mạng: "Chống tội phạm mạng - Chia sẻ trách nhiệm - Hướng tới tương lai" phản ánh phạm vi của Công ước này: chống tội phạm mạng thông qua phạm vi hình sự hóa được xác định rõ ràng và chia sẻ trách nhiệm thông qua hợp tác quốc tế. Chủ đề này hướng tới việc hợp tác chia sẻ chứng cứ điện tử, cũng như các sáng kiến chung về phòng ngừa, xây dựng năng lực và hỗ trợ pháp lý.

Ví dụ các trường hợp gian lận, trong khi tội phạm mạng hoạt động nhanh chóng trong môi trường số xuyên biên giới, thì các yêu cầu cung cấp thông tin điều tra lại không như vậy. Đây là một vấn đề lớn đối với tất cả chúng ta. Nếu chúng ta phải chờ đợi hàng tuần, thiệt hại đã xảy ra và các nạn nhân sẽ không được hỗ trợ.

Đó là lý do vì sao hợp tác quốc tế là rất cần thiết. Công ước của Liên hợp quốc về chống tội phạm mạng sẽ giúp đẩy nhanh quá trình này giữa các cơ quan thực thi pháp luật, tạo nền tảng vững chắc cho hợp tác quốc tế giữa các cơ quan thực thi pháp luật và các cơ quan pháp luật.

Tổng thư ký ASEAN Kao Kim Hourn gặp Đại sứ Ernst Noorman bên lề Hội nghị Bộ trưởng An ninh mạng ASEAN lần thứ 10 (AMCC) tại Singapore, ngày 22/10/2025. (Nguồn: asean.org)

Thời gian qua, Việt Nam và Hà Lan đã có nhiều bước tiến hợp tác nhằm tăng cường năng lực an ninh mạng thông qua hợp tác ASEAN-Hà Lan. Đại sứ có thể chia sẻ thêm về sự hợp tác này?

Hà Lan là Đối tác phát triển của ASEAN kể từ năm 2023 và an ninh mạng là một trong những ưu tiên hàng đầu trong quan hệ đối tác này.

Kể từ năm 2023, Hà Lan đã đầu tư vào nhiều hoạt động khác nhau nhằm tăng cường năng lực an ninh mạng của các quốc gia thành viên ASEAN và chúng tôi rất may mắn khi được hợp tác với các quốc gia như Singapore, Australia và Nhật Bản trong việc tổ chức các hoạt động này.

Một ví dụ điển hình cho sự hợp tác này là Hội nghị chính sách an ninh mạng Đông Nam Á, do Hà Lan đồng tổ chức với Cơ quan An ninh mạng Singapore tại Trung tâm An ninh mạng ASEAN-Singapore (ASCCE). Phiên họp tiếp theo của Hội nghị sẽ diễn ra vào tháng 11 tới và tất nhiên Việt Nam được mời tham gia sự kiện đa bên này.

Hà Lan là một trong những quốc gia tích cực đưa ra những sáng kiến phòng chống tội phạm mạng. Đại sứ có thể dẫn chứng những chính sách và kinh nghiệm của Hà Lan nhằm chống loại tội phạm này hiệu quả?

Cuộc chiến chống sự gia tăng tội phạm mạng toàn cầu đòi hỏi sự hợp tác chặt chẽ ở cả cấp độ quốc gia và quốc tế. Các nỗ lực ngoại giao của Hà Lan về phòng chống tội phạm mạng tập trung chủ yếu vào việc ngăn chặn các nhóm tội phạm mạng dựa trên khuôn khổ quy định của Liên hợp quốc.

Bên cạnh đó, việc xây dựng năng lực cũng rất quan trọng. Hà Lan đang hợp tác với các quốc gia khác nhằm tăng cường năng lực giải quyết tội phạm mạng. Hà Lan cũng là nhà tài trợ cho Chương trình toàn cầu về tội phạm mạng của UNODC.

Ở cấp quốc gia, sự vào cuộc của toàn chính phủ và sự hợp tác chặt chẽ giữa công và tư vẫn là yếu tố then chốt trong cuộc chiến chống tội phạm mạng. Ví dụ điển hình của Hà Lan về vấn đề này là dự án Melissa, qua đó xây dựng quan hệ đối tác giữa các tổ chức an ninh mạng công và tư nhằm chống lại mã độc tống tiền. Các tổ chức này thường xuyên trao đổi thông tin về mã độc tống tiền và xác định các xu hướng hiện hành cũng như diễn biến của tội phạm mạng.

Cuối cùng, để giảm nguy cơ trở thành nạn nhân của tội phạm mạng, điều quan trọng là phải tăng cường khả năng số của công dân bằng cách củng cố kỹ năng ứng xử trực tuyến cơ bản của họ. Việc chủ động thông tin và hỗ trợ nạn nhân bằng cách cung cấp cho họ các phương án hành động là rất quan trọng để hạn chế tác hại và ngăn ngừa tái phạm.

Điều quan trọng không kém khác là ngăn chặn mọi người trở thành tội phạm mạng thông qua các biện pháp can thiệp có mục tiêu nhằm ngăn chặn loại tội phạm này và giảm tái phạm. Ví dụ Hà Lan đã triển khai dự án Hack_Right nhắm vào những người trẻ tuổi bị kết án vì tội phạm mạng. Trong biện pháp can thiệp này, các tổ chức công và tư hợp tác để ngăn ngừa việc tái phạm và phát triển hơn nữa tài năng mạng của giới trẻ theo đúng luật pháp.

Trân trọng cảm ơn Đại sứ!

Đại sứ Ernst Noorman cùng đoàn khảo sát liên ngành Việt Nam học tập kinh nghiệm ứng phó với các vấn đề an ninh phi truyền thống tại Hà Lan, tháng 9/2024. (Nguồn: cand.com.vn)

(thực hiện)

Thu Trang