Chuẩn bị về mặt pháp lý để hỗ trợ hộ kinh doanh khi bỏ thuế khoán

Bộ trưởng Bộ Tài Chính Nguyễn Văn Thắng trả lời chất vấn tại phiên họp.

Thu thuế thương mại điện tử tăng 55%

Đại biểu Nguyễn Hữu Thông (Đoàn Bình Thuận) nêu thực tế, hiện nay công tác quản lý thuế đối với hoạt động kinh doanh trên các nền tảng thương mại điện tử cho thấy không ít khó khăn, ảnh hưởng đến việc thu ngân sách cũng như tạo ra sự cạnh tranh không lành mạnh đối với các tiểu thương, hộ kinh doanh truyền thống, siêu thị và trung tâm thương mại.

“Vừa qua, Quốc hội đã thông qua Luật sửa đổi, bổ sung Luật Chứng khoán, Luật Kế toán, Luật Kiểm toán độc lập, Luật Ngân sách Nhà nước, Luật Quản lý, sử dụng tài sản công, Luật Quản lý thuế, Luật Thuế thu nhập cá nhân, Luật Dự trữ quốc gia, Luật Xử lý vi phạm hành chính, trong đó có quy định về quản lý thuế đối với các hoạt động kinh doanh trên nền tảng thương mại điện tử. Xin Bộ trưởng cho biết tình hình triển khai các quy định trên, các biện pháp căn cơ mà Bộ trưởng đề xuất với Chính phủ nhằm tăng cường quản lý đối với hoạt động thương mại điện tử trong thời gian tới”, Đại biểu nêu câu hỏi chất vấn.

Trả lời câu hỏi của Đại biểu, Bộ trưởng Bộ Tài chính Nguyễn Văn Thắng cho biết, thời gian qua, Bộ đã triển khai rất quyết liệt công tác quản lý thuế trong lĩnh vực thương mại điện tử. Trong đó, Bộ đã ban hành quy định về hóa đơn chứng từ, trách nhiệm khấu trừ, nộp thuế của các sàn thương mại điện tử…

Đồng thời, đẩy mạnh tuyên truyền chính sách, phối hợp với các sàn thương mại điện tử trong và ngoài nước để truyền thông chính sách đến các đối tượng có liên quan; ứng dụng khoa học công nghệ, chuyển đổi số trong quản lý thuế, vận hành các cổng điện tử kê khai, nộp thuế…

Từ những giải pháp trên đã đạt được những kết quả bước đầu. Đó là, đã chuẩn hóa được 95% các cơ sở dữ liệu về dân cư, kết nối, chia sẻ thông tin với ngân hàng và các website thương mại điện tử; đã có 158 nhà cung cấp nước ngoài kê khai, nộp thuế và đã thu được 23.000 tỷ đồng; có 106.000 hộ cá nhân kinh doanh kê khai và đã nộp thuế 1,2 nghìn tỷ đồng qua cổng thông tin điện tử.

“Thu thuế thương mại điện tử trong 5 tháng đầu năm đạt kết quả rất đáng mừng khi tăng trưởng rất lớn tới 55% với con số tuyệt đối là trên 75 nghìn tỷ đồng.

Về giải pháp trong thời gian tới, Bộ trưởng cho biết, bên cạnh các giải pháp đang triển khai, Bộ Tài chính sẽ tiếp tục hoàn thiện các quy định để xác định rõ các hoạt động kinh doanh thương mại điện tử; định danh các tổ chức, cá nhân có kinh doanh thương mại điện tử; hướng dẫn các dịch vụ kê khai, nộp thuế điện tử; nâng cấp các cổng điện tử; tiếp cận hồ sơ kê khai thuế từ các sàn, tổ chức, cá nhân nước ngoài không có hiện diện tại Việt Nam.

Đại biểu Nguyễn Hữu Thông đặt câu hỏi chất vấn.

Cùng với đó, hoàn thiện cơ sở dữ liệu, sử dụng AI cảnh cáo gian lận thuế, rà soát, kiểm tra các tổ chức, cá nhân có phát sinh thu nhập từ thương mại điện tử, nền tảng số.

Chuẩn bị kỹ lưỡng cho việc thực thi cách thu thuế mới

Đại biểu Hoàng Văn Cường (Đoàn TP Hà Nội) nêu, Nghị quyết 68-NQ/TW về phát triển kinh tế tư nhân đã đề ra một trong những giải pháp để phát triển hộ kinh doanh một cách chuyên nghiệp là bỏ thuế khoán và Nghị quyết 198 của Quốc hội đã quyết định là bỏ thuế khoán đối với hộ kinh doanh từ ngày 1/1/2026.

“Chính sách này đã tác động đến hàng triệu hộ kinh doanh với tâm lý e ngại. Điều đó cho thấy, hộ kinh doanh không ngại nộp thuế nhưng rất e ngại về cách tính thuế, thủ tục làm như thế nào cho đúng. Xin hỏi Bộ trưởng, Chính phủ có kế hoạch và giải pháp như thế nào để chuẩn bị cho việc thực thi cách thu thuế mới với hộ kinh doanh sau khi bỏ thuế khoán, để các hộ thấy thuận lợi hơn, chuyên nghiệp và hứng khởi hơn trong việc nộp thuế”, Đại biểu Hoàng Văn Cường nêu.

Trả lời vấn đề này, Bộ trưởng Nguyễn Văn Thắng cho biết, cơ chế khoán đến nay đã bộc lộ nhiều bất cập, thiếu minh bạch, dễ dẫn đến lạm dụng, gây bất bình đẳng giữa các loại hình kinh doanh và không tạo động lực cho hộ kinh doanh phát triển lớn lên thành doanh nghiệp.

“Việc bãi bỏ thuế khoán từ năm 2026 là chủ trương rất đúng đắn của Đảng và Nhà nước, là bước đi căn cơ, cần thiết để minh bạch hóa hoạt động của các hộ kinh doanh, tạo sự bình đẳng về chế độ thuế giữa hộ kinh doanh và doanh nghiệp, thúc đẩy chuyển đổi sang doanh nghiệp, mở rộng khu vực kinh tế chính thức”, Bộ trưởng nhấn mạnh.

Thừa nhận khi mới triển khai chính sách này sẽ có những tác động đến hàng triệu hộ kinh doanh, Bộ trưởng cho hay, Bộ đang chuẩn bị về mặt pháp lý để hỗ trợ hộ kinh doanh thực hiện đảm bảo thuận lợi, giảm gánh nặng thủ tục và chi phí với các hộ.

Cụ thể, Bộ đang rà soát toàn diện về chính sách thuế, đề xuất sửa Luật Quản lý thuế, Luật Thuế thu nhập cá nhân, hướng đến mô hình quản lý thuế mới và kê khai đơn giản, minh bạch, dễ thực hiện, đơn giản hóa các hóa đơn, chứng từ để đảm bảo hộ kinh doanh không bị áp lực khi chuyển đổi sang mô hình doanh nghiệp.

Thứ hai là, tăng cường chuyển đổi số trong quản lý thuế như áp dụng hóa đơn điện tử khởi tạo từ máy tính tiền giúp thu đủ, thu đúng, đồng thời giảm thời gian, chi phí cho hộ kinh doanh.

Cung cấp miễn phí hệ thống khai, nộp thuế điện tử, phần mềm, hóa đơn điện tử, phần mềm kế toán, đặc biệt hỗ trợ cho các hộ kinh doanh còn khó khăn trong giai đoạn đầu.

Đẩy mạnh chuyển đổi số nội bộ, nâng cao chất lượng dịch vụ công và năng lực quản lý thuế, tăng cường kết nối dữ liệu.

Thứ ba là, đẩy mạnh tuyên truyền, tư vấn, tăng cường hướng dẫn các hộ kinh doanh hiểu rõ lợi ích, cách thực hiện hóa đơn điện tử và kê khai thuế, tổ chức đào tạo, tư vấn pháp lý về kế toán thuế cho các hộ kinh doanh và qua các cơ quan thông tin đại chúng.

Bộ trưởng Nguyễn Văn Thắng khẳng định, việc chuẩn bị đồng bộ từ pháp lý, công nghệ cho đến truyền thông sẽ tạo điều kiện tốt nhất để chính sách thuế mới được triển khai thuận lợi, không làm gián đoạn hoạt động của hộ kinh doanh, đồng thời thúc đẩy sự phát triển bền vững và bình đẳng của môi trường kinh doanh.

Hoàng Nam