Chuẩn bị cho kế hoạch bỏ room tín dụng

Cơ chế room tín dụng dần bộc lộ những bất cập

Tín dụng tăng cao

Theo báo cáo tình hình kinh tế xã hội của Cục Thống kê (Bộ Tài chính), trong 9 tháng đầu năm 2025, mặt bằng lãi suất huy động và lãi suất cho vay ổn định, tỷ giá được điều hành chủ động, linh hoạt, góp phần ổn định kinh tế vĩ mô. Tính đến ngày 25/9/2025, tăng trưởng tín dụng của nền kinh tế đạt 13% (cùng thời điểm năm trước tăng 8,09%); tổng phương tiện thanh toán tăng 10,61% so với cuối năm 2024 (cùng thời điểm năm trước tăng 4,55%); huy động vốn của các tổ chức tín dụng tăng 9,74% (cùng thời điểm năm trước tăng 4,17%).

Trước đó, theo số liệu từ Ngân hàng Nhà nước, tính đến ngày 29/9/2025, dư nợ tín dụng toàn hệ thống đạt 17,71 triệu tỷ đồng, tăng 13,4% so với cuối năm 2024 - cũng là mức tăng trưởng tín dụng cao nhất kể từ năm 2020 đến nay. Ngân hàng Nhà nước cũng cho biết, cơ cấu tín dụng của các ngành về cơ bản phù hợp với cơ cấu của nền kinh tế. Tỷ trọng tín dụng đối với 3 lĩnh vực chính kinh tế lần lượt là: Nông, lâm, thủy sản chiếm 6,23%; công nghiệp, xây dựng chiếm 23,97% và thương mại dịch vụ chiếm 69,8%. So với cùng kỳ năm 2024, cơ cấu tín dụng năm 2025 có biến động nhưng không quá nhiều. Ngân hàng Nhà nước cũng khẳng định, vốn tín dụng tiếp tục hướng vào sản xuất - kinh doanh, lĩnh vực ưu tiên, trong đó khoảng 78% dư nợ phục vụ cho sản xuất - kinh doanh.

Nhiều ngân hàng có mức tăng trưởng tín dụng cao hơn bình quân toàn ngành trong 9 tháng đầu năm có thể kể tới là VietinBank tăng 15%; VIB tăng hơn 16%...

Bà Phùng Thị Bình - Phó tổng giám đốc Agribank cho biết, trong bối cảnh nền kinh tế tăng trưởng ổn định, tăng trưởng tín dụng 9 tháng đầu năm 2025 của Ngân hàng đạt khoảng 12%. Song song với tăng trưởng cho vay, Agribank đồng thời kiểm soát tốt chất lượng tín dụng.

Lãnh đạo BIDV cho hay, Ngân hàng hiện có quy mô tín dụng lớn nhất hệ thống. Theo đó, tính đến cuối tháng 9/2025, tín dụng BIDV tăng 9%, trong đó cho vay lĩnh vực khoa học - công nghệ tăng mạnh nhất (tăng 43,7%). Các lĩnh vực ưu tiên chiếm tỷ trọng dư nợ lớn tại BIDV là cho vay nông nghiệp chiếm 21%, cho vay doanh nghiệp nhỏ và vừa (SME) chiếm 18%...

Mặt bằng lãi suất huy động không tăng, lãi suất cho vay ổn định, tỷ giá kỳ vọng giảm áp lực, từ đó có xu hướng giảm nhẹ về cuối năm, kích cầu tăng trưởng tín dụng. Giới phân tích dự báo, mặt bằng lãi suất tiếp tục ổn định ở định mức thấp từ này tới cuối năm, tăng trưởng tín dụng sẽ bứt tốc, có thể đạt 18-20% trong năm 2025, vượt xa mục tiêu của Ngân hàng Nhà nước là 16%.

Công ty Chứng khoán Vietcombank (VCBS) kỳ vọng tăng trưởng tín dụng bứt tốc trong quý IV này, qua đó vượt mục tiêu cả năm của Ngân hàng Nhà nước, có thể đạt 20%. Dự báo này được đưa ra trong bối cảnh mặt bằng lãi suất thấp kích thích nhu cầu tín dụng, đặc biệt trong bối cảnh đầu tư công được đẩy mạnh, pháp lý bất động sản được tháo gỡ, định hướng hỗ trợ kinh tế tư nhân. Bên cạnh đó, Ngân hàng Nhà nước đã chủ động nới trần tín dụng cho các ngân hàng từ tháng 7/2025, nhất là các ngân hàng lớn nhận chuyển giao bắt buộc được hưởng lợi nhiều từ chính sách room tín dụng.

Các chuyên gia phân tích của Ngân hàng UOB Việt Nam cũng đưa ra dự báo, với mặt bằng lãi suất hiện nay, tín dụng toàn hệ thống có thể đạt mức 19-20% cho cả năm 2025. Với sự ổn định của mặt bằng lãi suất, tín dụng dần tăng và dự kiến vượt chỉ tiêu năm.

TS. Châu Đình Linh - Trường đại học Ngân hàng TP.HCM nhận định, mặt bằng lãi suất huy động và cho vay nhiều khả năng sẽ được duy trì theo định hướng ổn định của Ngân hàng Nhà nước, không biến động lớn cuối năm. Với việc áp lực tỷ giá đang giảm dần, lãi suất tiền gửi có thể giữ ở mức hiện tại hoặc chỉ giảm nhẹ vào cuối năm.

Hướng đến bỏ room tín dụng

Tín dụng tăng trưởng tích cực trong 3 quý đầu năm 2025 và dự báo tiếp tục cải thiện trong quý cuối năm khi Ngân hàng Nhà nước trong lộ trình tiến tới bỏ room tín dụng từ năm 2026. Hiện các ngân hàng mong được bỏ room tín dụng để chủ động hơn trong xây dựng kế hoạch tăng trưởng tín dụng hàng năm, song lãnh đạo các ngân hàng cũng thừa nhận rằng, việc tự xây dựng room tín dụng buộc ngân hàng phải tăng khả năng chịu trách nhiệm trước cổ đông và cơ quan quản lý trong việc tự xác định “điểm an toàn” của chính mình. Theo đó, xác định room tín dụng không chỉ phụ thuộc vào tiềm lực vốn, mà còn phụ thuộc vào năng lực quản trị rủi ro của mỗi ngân hàng.

Bỏ room tín dụng sẽ giải phóng dòng vốn, giúp ngân hàng vượt qua rào cản “hết room” để bơm mạnh vốn ra thị trường. Giới phân tích cho rằng, việc tháo bỏ giới hạn này sẽ giúp đáp ứng nhu cầu vốn ngày càng tăng của nền kinh tế, tăng tính cạnh tranh, minh bạch: Ngân hàng sẽ phải cạnh tranh dựa trên năng lực thực sự, từ quản trị rủi ro đến chất lượng dịch vụ, thay vì phụ thuộc vào hạn mức được cấp. Điều này giảm dần cơ chế “xin - cho”, tạo môi trường tài chính công bằng hơn. Việc chuyển sang cơ chế thị trường, kết hợp với các tiêu chuẩn quốc tế như Basel là bước đi quan trọng để hiện đại hóa hệ thống tài chính Việt Nam, nhất là khi chúng ta đang hướng tới một nền kinh tế thị trường phát triển.

TS. Huỳnh Trung Minh - chuyên gia tài chính phân tích, việc thí điểm bỏ room tín dụng từ năm 2026 là một bước ngoặt lớn, đánh dấu sự chuyển mình từ cơ chế quản lý hành chính sang điều hành theo quy luật thị trường. Bởi room tín dụng đã được Ngân hàng Nhà nước sử dụng từ năm 2011 như một công cụ để kiểm soát quy mô tín dụng, đảm bảo ổn định kinh tế vĩ mô, từ kiểm soát lạm phát đến ổn định tỷ giá. Tuy nhiên, ở thời điểm hiện tại, cơ chế này dần bộc lộ những bất cập. Nhiều doanh nghiệp, đặc biệt trong các ngành sản xuất, bất động sản hay tiêu dùng, thường xuyên đối mặt với tình trạng thiếu vốn khi các ngân hàng bị giới hạn bởi “room”. Điều này làm chậm tiến trình phục hồi kinh tế, nhất là trong bối cảnh Việt Nam đang đặt mục tiêu tăng trưởng GDP đầy tham vọng: Hơn 8% trong năm 2025 và từ 2 con số trở lên trong các năm tiếp theo.

“Việc thí điểm bỏ room tín dụng từ năm 2026 cho thấy, Chính phủ muốn trao quyền tự chủ lớn hơn cho các ngân hàng, để họ linh hoạt phân bổ vốn dựa trên nhu cầu thị trường, năng lực quản trị rủi ro. Đây là một tín hiệu tích cực, hứa hẹn sẽ khơi thông dòng vốn và thúc đẩy các ngành kinh tế trọng điểm”, ông Minh nhấn mạnh.

Một mặt bày tỏ sự lạc quan, những mặt khác ông Minh cũng lưu ý một số rủi ro khi bỏ room tín dụng, trước tiên có thể dẫn đến tăng trưởng tín dụng quá nóng nếu không được kiểm soát chặt chẽ. Thực tế giai đoạn 2007-2011 cho thấy, khi tín dụng tăng đến 53% một năm đã khiến lạm phát vọt lên 19%. Vì vậy, Ngân hàng Nhà nước cần xây dựng bộ tiêu chí giám sát rõ ràng, dựa trên các chỉ số như tỷ lệ an toàn vốn, nợ xấu, thanh khoản. Tiếp đó là sự chênh lệch về năng lực giữa các ngân hàng, những ngân hàng mạnh sẽ dễ dàng mở rộng tín dụng, trong khi ngân hàng yếu hơn có thể gặp khó khăn trong cạnh tranh. Điều này đòi hỏi Ngân hàng Nhà nước phải tăng cường giám sát, sử dụng các công cụ chính sách hiện đại như lãi suất điều hành, tỷ lệ dự trữ bắt buộc…

TS. Nguyễn Quốc Hùng - Tổng thư ký Hiệp hội Ngân hàng Việt Nam cho hay, lâu nay, hạn mức tín dụng được các ngân hàng coi là điểm tựa an toàn. Tới đây, khi bỏ room, nhiều ngân hàng có thể lúng túng khi đưa ra mức tăng trưởng tín dụng phù hợp. Những năm gần đây, công cụ quản trị rủi ro tín dụng đã có sự phát triển mạnh mẽ, từ xây dựng hệ thống xếp hạng tín dụng nội bộ, đến áp dụng các tiêu chuẩn quản trị tiên tiến theo Basel II, Basel III.

Ngân hàng Nhà nước đã ban hành nhiều quy định liên quan đến hệ thống xếp hạng tín dụng nội bộ, gần đây nhất là Thông tư số 14/2025/TT-NHNN quy định tỷ lệ an toàn vốn đối với ngân hàng thương mại, chi nhánh ngân hàng nước ngoài. Thông tư đã đưa ra quy định về các bộ đệm vốn, gồm bộ đệm bảo toàn vốn, bộ đệm vốn phản chu kỳ và bộ đệm vốn cho các ngân hàng thương mại có tầm quan trọng hệ thống. Đây là tiền đề quan trọng cho lộ trình xóa bỏ cơ chế phân bổ hạn mức tín dụng.

Vân Linh