Chú trọng bảo vệ trẻ em trên không gian mạng

Nhiều cám dỗ từ internet có thể gây ảnh hưởng xấu tới trẻ em. Ảnh: Ngân Hà.

Cảnh báo nguy cơ từ internet

Thời gian nghỉ hè, không có sự quản lý của nhà trường, giáo viên trong khi phần lớn phụ huynh vẫn đi làm nên nhiều học sinh đang dành rất nhiều thời gian rảnh để lên mạng xem phim, chơi game, lướt mạng xã hội… Trong đó, không ít em vô tình truy cập vào những nội dung tiêu cực như bạo lực học đường, bạo lực gia đình, hình ảnh tự tử, game bạo lực... và bị ảnh hưởng xấu.

Anh Đào Văn Thắng (quận Cầu Giấy, Hà Nội) cho biết, hai con anh học lớp 6 và lớp 8 ở nhà hè này vẫn có lịch học online nên không thể cắt mạng hay khóa máy tính. Tuy nhiên, anh nghiên cứu mua một phần mềm có trả phí để kiểm soát việc vào mạng của các con, trong đó các con muốn xem nội dung gì đều báo về điện thoại của bố mẹ, được bố mẹ chấp nhận thì mới mở ra xem được.

Thực tế, hiện có nhiều phần mềm miễn phí và cả phần mềm trả phí cung cấp tính năng giới hạn thời gian truy cập internet của trẻ mỗi ngày hoặc chặn các trang web theo nhu cầu của người sử dụng. Tuy nhiên, các cách này vẫn tiềm ẩn nhiều rủi ro, bởi dù có giới hạn thời gian, chỉ cần một cú click chuột, trẻ đã có thể tiếp cận thông tin tiêu cực. Cha mẹ có thể chặn một số trang web nhưng cũng không thể biết hết các trang web độc hại để ngăn ngừa trẻ truy cập. Ngay cả các nền tảng mạng xã hội quen thuộc, phổ biến như TikTok, YouTube cũng chứa rất nhiều thông tin không phù hợp với trẻ, khiến trẻ chưa nhận thức đầy đủ về đúng sai, có xu hướng học theo và a dua những hành động đó để thể hiện mình giống như người nổi tiếng. Vì vậy, theo các chuyên gia, không nên và cũng không thể cấm trẻ tiếp xúc với internet, nhưng cần đặt ra các nguyên tắc sử dụng để trẻ tuân theo, như: trẻ chỉ được xem trong giờ quy định, những khung giờ đó phải có người giám sát, chỉ được xem một số kênh có tính chất giáo dục, khi trẻ chuyển kênh hoặc xem kênh không đúng thì cần có biện pháp nhắc nhở.

Giải pháp từ nhiều bên

Tại Hội thảo chuyên đề “Đẩy mạnh hợp tác bảo vệ trẻ em trên môi trường mạng” tổ chức cuối năm 2024, đại diện Câu lạc bộ Bảo vệ trẻ em Việt Nam trên không gian mạng (VCSC) chia sẻ thông tin có 40% trẻ em cảm thấy không an toàn và hơn 70% từng có trải nghiệm không mong muốn khi sử dụng internet.

Trước đó, trong một dự án nghiên cứu của UNICEF năm 2022 - khảo sát với 994 trẻ em Việt Nam từ 12 - 17 tuổi, có 2% cho biết, trong năm qua đã bị yêu cầu trò chuyện về tình dục khi bản thân không mong muốn, 1% bị yêu cầu chia sẻ hình ảnh, video khỏa thân; 8% nhận được những bình luận khiếm nhã, 5% nhận được những hình ảnh nhạy cảm không mong muốn...

Nhiều cám dỗ từ internet, tiềm ẩn nhiều yếu tố tiêu cực có thể gây ảnh hưởng xấu đến nhận thức và hành vi của giới trẻ nói riêng và người sử dụng internet nói chung cần có giải pháp ngăn chặn. Trong đó, về mặt quản lý nhà nước, Việt Nam đã có nhiều quy định quan tâm đến việc bảo vệ trẻ em trên môi trường mạng với khung pháp lý khá đầy đủ như: Luật Trẻ em, Luật An ninh mạng.

Mới đây nhất là Nghị định số 147/2024/NĐ-CP của Chính phủ về “Quản lý, cung cấp, sử dụng dịch vụ internet và thông tin trên mạng” đã quy định rõ về việc quản lý thời gian chơi game, trẻ dưới 18 tuổi không chơi game quá 3 giờ mỗi ngày. Tuy nhiên, quá trình thực hiện sẽ cần có nhiều giải pháp cụ thể hơn, chi tiết hơn bởi trong thực tế, nhiều trẻ em đăng ký tài khoản bằng thông tin giả, hoặc các em có thể dễ dàng dùng tài khoản hay thiết bị của cha mẹ... Bên cạnh đó, khi trẻ chơi ở nhà, nhiều game hiện nay không yêu cầu khai báo thông tin về tuổi, không quy định về độ tuổi tham gia…nếu không có sự quản lý, giám sát của người lớn thì rất khó để thực thi quy định này.

Tại nhiều quốc gia như Pháp, Na Uy, Đức, Bỉ, Italia… đã áp dụng quy định giới hạn độ tuổi sử dụng mạng xã hội. Đặc biệt, cuối năm 2024, Australia trở thành nước đầu tiên thông qua luật cấm trẻ em dưới 16 tuổi tiếp cận các nền tảng này. Tại Việt Nam, theo quy định người dùng dưới 16 tuổi sẽ không được phép tự đăng ký tài khoản mạng xã hội. Tuy nhiên, việc thực thi quy định này cũng đặt ra các vấn đề như làm sao bảo đảm các nền tảng xác minh độ tuổi chính xác Trẻ em vẫn được hiện diện trong không gian số, nhưng là không gian định danh, định hướng và có giám sát phù hợp.

Hàn Minh