Chủ tịch VTCA: Bỏ thuế khoán hộ kinh doanh không nên truy cứu hàng tồn kho thiếu hóa đơn

Chia sẻ tại chương trình giao lưu trực tuyến “Giải đáp, gỡ vướng về hóa đơn điện tử cho hộ kinh doanh”, một tiểu thương cho biết đã kinh doanh 30 năm nộp thuế khoán. Hiện nay đang lo lắng khi áp dụng thuế theo doanh thu bởi nguy cơ sẽ bị truy thu tiền thuế của những năm trước đây. Bên cạnh đó là việc không có hóa đơn điện tử cho những hàng tồn kho, hàng được nhập từ trước ngày 1.6 trở về trước. Tiểu thương đề nghị cơ quan thuế cho phép người bán hàng có thời gian ngắn 3-6 tháng đề xử lý hàng tồn kho.

Trả lời về vấn đề này, bà Nguyễn Thị Cúc, Chủ tịch Hội Tư vấn Thuế Việt Nam cho hay, về vấn đề xử lý hàng tồn kho, theo các văn bản pháp quy hiện hành thì các sản phẩm hàng hóa mua vào phải có hóa đơn chứng từ hợp pháp nhằm xác định nguồn gốc của sản phẩm. Tuy nhiên trong thời gian chuyển đổi từ hình thức thuế khoán sang kê khai thì có tình trạng hàng hóa tồn kho của các hộ không có đầy đủ hóa đơn hợp pháp.

Chủ tịch VTCA Nguyễn Thị Cúc.

Để xử lý hài hòa và tháo gỡ khó khăn trong giai đoạn chuyển đổi, theo bà Cúc cần xử lý phù hợp theo hướng các hộ phải rà soát lại toàn bộ hàng tồn kho, loại trừ tất cả các hàng hóa có nguồn gốc không hợp pháp: hàng giả, hàng lậu; hàng trộm cắp (nếu có) ra khỏi hàng tồn kho và xử lý tiêu hủy khỏi hàng chuẩn bị bán ra.

“Khi chuyển sang nộp thuế theo kê khai, các hộ sẽ nộp thuế trên doanh thu thực tế bán ra. Theo đó, đề nghị cơ quan thuế không truy cứu hàng hóa tồn kho không đủ hóa đơn, chứng từ, trừ trường hợp hàng phi pháp đã loại trừ nêu trên”, Chủ tịch VTCA nhấn mạnh.

Về vấn đề truy thu thuế của các năm trước, bà Cúc cho biết, theo quy định của Luật Quản lý thuế và các văn bản hướng dẫn thực hiện: Trường hợp hộ kinh doanh nộp thuế theo phương pháp khoán: nếu doanh thu thay đổi từ 50% trở lên so với doanh thu khoán thì đề nghị cơ quan thuế điều chỉnh lại mức thuế khoán theo doanh thu trong năm chuyển đổi.

Trường hợp hộ kinh doanh nộp thuế theo phương pháp kê khai: hộ kinh doanh tự xác định doanh thu, tự nộp thuế theo tỉ lệ quy định. Cơ quan thuế sẽ thực hiện thanh tra, kiểm tra truy thu thuế nếu phát hiện có dấu hiệu vi phạm trốn thuế.

Bắt đầu từ 1/6/2025, các hộ kinh doanh phải thực hiện xuất hóa đơn theo quy định mới. Như vậy sẽ phát sinh trường hợp doanh thu thực tế xuất hóa đơn sẽ lớn hơn doanh thu kê khai nộp thuế của các năm trước.

“Theo quan điểm của cá nhân tôi, để khuyến khích các hộ kinh doanh tự giác chuyển đổi kê khai thuế đúng doanh thu thực tế phát sinh thì không nên đặt vấn đề truy thu tiền thuế đã nộp các năm trước, trừ trường hợp có hành vi vi phạm nghiêm trọng để trốn, gian lận thuế”, Chủ tịch VTCA kiến nghị.

Trả lời về câu hỏi hàng tồn kho phải xuất hóa đơn như thế nào, đại diện Cục Thuế nói: hiện nay theo quy định tại Nghị định số 70/2025/NĐ-CP, kể từ ngày 01/6/2025, hộ kinh doanh nộp thuế theo phương pháp khoán có mức doanh thu hằng năm từ 1 tỷ đồng/năm; hộ kinh doanh nộp thuế theo phương pháp kê khai; hộ kinh doanh doanh có máy tính tiền có hoạt động bán hàng hóa, cung cấp dịch vụ trực tiếp đến người tiêu dùng thì phải sử dụng hóa đơn điện tử khởi tạo từ máy tính tiền có chuyển dữ liệu điện tử đến cơ quan thuế, và sẽ phải lập hóa đơn theo từng lần bán hàng hóa, cung cấp dịch vụ, không phân biệt giá trị từng lần bán hàng hóa, cung cấp dịch vụ.

Đối với việc xác định thuế phải nộp của hộ khoán sau khi sử dụng hóa đơn điện tử khởi tạo từ máy tính tiền, đại diện Cục Thuế dẫn chứng, căn cứ quy định tại Thông tư 40/2021/TT-BTC, trường hợp hộ kinh doanh nộp thuế theo phương pháp khoán nếu có thay đổi doanh thu tính thuế thì thực hiện khai điều chỉnh, bổ sung. Cơ quan thuế căn cứ hồ sơ khai thuế của hộ khoán, cơ sở dữ liệu của cơ quan thuế nếu xác định doanh thu thực tế thay đổi từ 50% trở lên so với doanh thu đã khoán thì điều chỉnh mức thuế khoán theo mức doanh thu thực tế kể từ thời điểm có thay đổi trong năm tính thuế. Đối với trường hợp sau khi sử dụng hóa đơn điện tử từ máy tính tiền mà doanh thu theo hóa đơn có thay đổi so với doanh thu đã khoán thì cũng thực hiện theo quy định nêu trên.

An Nhiên