Chủ tịch CMC: Chính sách kinh tế số của Việt Nam chưa đủ cạnh tranh

Dự thảo Báo cáo Chính trị Đại hội đại biểu toàn quốc lần thứ 14 của Đảng đề ra mục tiêu phấn đấu đạt tốc độ tăng trưởng kinh tế bình quân giai đoạn 2026-2030 từ 10%/năm trở lên.

Để hiện thực hóa mục tiêu tăng trưởng, bên cạnh thúc đẩy các động lực tăng trưởng truyền thống, đòi hỏi phải định hình tư duy phát triển và xác lập mô hình tăng trưởng mới gắn với khoa học công nghệ, đổi mới sáng tạo, chuyển đổi số, chuyển đổi xanh.

Cần tạo lập động lực tăng trưởng mới gắn với khoa học công nghệ, đổi mới sáng tạo, chuyển đổi số, chuyển đổi xanh.

Trong bức tranh chung đó, doanh nghiệp khoa học – công nghệ được xem là lực lượng nòng cốt trong việc hiện thực hóa mô hình tăng trưởng mới. Đây là khu vực có khả năng chuyển hóa tri thức, kết quả nghiên cứu và công nghệ mới thành sản phẩm, dịch vụ có giá trị gia tăng cao, góp phần nâng cao năng suất lao động và năng lực cạnh tranh của nền kinh tế.

Do đó, các chuyên gia cho rằng việc tạo điều kiện thuận lợi cho doanh nghiệp khoa học – công nghệ phát triển không chỉ là yêu cầu riêng của ngành khoa học và công nghệ, mà là vấn đề mang tính chiến lược đối với tăng trưởng kinh tế quốc gia.

Nói với phóng viên Một Thế Giới, PGS-TS Nguyễn Hữu Huân (Đại học Kinh tế TP.HCM) cho rằng, để đạt mức tăng trưởng cao trong năm 2026, vai trò của khu vực tư nhân rất quan trọng.

Ông Huân cho hay năng lực thích ứng và đổi mới mô hình kinh doanh của khu vực tư nhân rất mạnh mẽ. Khi nền kinh tế chuyển đổi, lấy khoa học công nghệ, đổi mới sáng tạo, chuyển đổi số làm trung tâm thì khu vực tư nhân là nơi thử nghiệm nhanh nhất các mô hình mới.

“Những doanh nghiệp tư nhân có tốc độ ra quyết định nhanh và khả năng chấp nhận rủi ro cao sẽ tạo ra động lực tăng trưởng mạnh mẽ. Do đó, nếu tháo gỡ các rào cản thể chế, tăng cường minh bạch, khu vực tư nhân sẽ là nhân tố quyết định mức tăng của năng suất tổng hợp (TFP)”, ông Huân nói.

PGS-TS Nguyễn Hữu Huân, Đại học Kinh tế TP.HCM

Còn theo PGS-TS Đinh Trọng Thịnh, chất lượng tăng trưởng - bao gồm năng suất lao động, giá trị gia tăng, mức độ tự chủ công nghệ... - của Việt Nam vẫn còn khoảng cách lớn so với các nền kinh tế dẫn đầu trong khu vực.

“Chúng ta đang đứng trước một bước ngoặt quan trọng: hoặc chuyển đổi quyết liệt sang mô hình tăng trưởng dựa vào đổi mới sáng tạo, công nghệ và năng lực quản trị hiện đại; hoặc sẽ bị tụt lại khi thế giới bước sang kỷ nguyên kinh tế số, kinh tế xanh và trí tuệ nhân tạo. Việc chuyển đổi này không chỉ nằm ở câu chuyện chính sách, mà còn ở tư duy phát triển”, ông Thịnh nói.

Theo đó, ông Thịnh cho rằng Nhà nước phải thực sự kiến tạo, minh bạch và thúc đẩy cạnh tranh; doanh nghiệp phải coi khoa học - công nghệ là trụ cột, không phải phần phụ trong chiến lược đầu tư…

Ở góc nhìn doanh nghiệp, tại diễn đàn kinh tế 2026 vừa diễn ra, ông Nguyễn Trung Chính - Chủ tịch Tập đoàn Công nghệ CMC - khẳng định: việc xác định mô hình tăng trưởng mới dựa trên khoa học, công nghệ và đổi mới sáng tạo là vô cùng quan trọng, cần được quyết tâm lựa chọn và thúc đẩy mạnh mẽ.

Theo ông Chính, Nghị quyết số 68-NQ/TW của Bộ Chính trị về phát triển kinh tế tư nhân đã xác định rõ vị trí của kinh tế nhà nước và kinh tế tư nhân. Vấn đề cốt lõi hiện nay là làm thế nào để phát huy hiệu quả sức mạnh của từng khu vực và sự phối hợp giữa các thành phần kinh tế này.

“Ví dụ, khi chúng tôi công bố chiến lược AI vào tháng 11.2024 đã tạo ra làn sóng quan tâm về AI rất lớn. Trong trường hợp này thì vai trò của kinh tế tư nhân là dẫn dắt chứ không phải đi sau. Do đó, Chính phủ nên quan tâm đầu tư cho các doanh nghiệp dẫn dắt và các doanh nghiệp sẽ sẵn sàng tham gia”, ông Chính nói.

Ông Nguyễn Trung Chính - Chủ tịch Tập đoàn Công nghệ CMC

Ông Chính cũng chia sẻ, chính sách kinh tế số của Việt Nam hiện vẫn chưa đủ sức cạnh tranh so với Singapore, Thái Lan hay Malaysia. Thực tế, nhóm 4 công ty hàng đầu vẫn chưa lựa chọn Việt Nam là điểm đến đầu tư.

Dựa trên những thông tin khảo sát, ông Chính kiến nghị xây dựng một bảng so sánh chính sách kinh tế số giữa Việt Nam và các quốc gia trong khu vực để chỉ ra những điểm còn hạn chế. Từ đó điều chỉnh theo hướng ít nhất phải cạnh tranh, thậm chí vượt trội, coi chính sách là công cụ cạnh tranh quan trọng để thu hút đầu tư.

Ông Chính cũng cho hay, hiện nay các nước phát triển đều có chính sách ưu đãi rất đặc biệt cho mô hình trung tâm đổi mới sáng tạo.

Dẫn thực tế phối hợp của CMC với Hà Nội, TP.HCM và Đà Nẵng để xây dựng mô hình này, Chủ tịch CMC Nguyễn Trung Chính mong muốn Nhà nước đặt niềm tin, giao nhiệm vụ cho khu vực tư nhân.

Ông dẫn ví dụ Singapore mặc dù là quốc gia có diện tích nhỏ nhưng dành tới 200 ha cho đô thị khoa học công nghệ và đổi mới sáng tạo. Trong khi đó, Việt Nam với quỹ đất lớn hoàn toàn có thể xây dựng các đô thị khoa học công nghệ quy mô hàng nghìn ha.

Lam Thanh