Chủ động ứng phó với xâm nhập mặn trên các tuyến sông, rạch

Mùa khô năm 2015-2016, nước mặn xuất hiện sớm từ giữa tháng 12/2015, xâm nhập sâu và kéo dài đến cuối tháng 8/2016, ảnh hưởng trực tiếp đến các huyện: Cần Đước, Cần Giuộc, Tân Trụ, Châu Thành, Bến Lức, TP.Tân An và một phần diện tích huyện Thủ Thừa, Thạnh Hóa, Tân Thạnh, Đức Hòa, Đức Huệ. Độ mặn 1,0g/l xuất hiện xa nhất trên sông Vàm Cỏ Đông đến thị trấn Đông Thành, huyện Đức Huệ và trên sông Vàm Cỏ Tây đến kênh Rạch Cái Tôm (huyện Tân Thạnh), cách cửa sông Soài Rạp khoảng 130km. Hạn, xâm nhập mặn làm thiệt hại mất trắng và giảm năng suất khoảng 10.000ha cây trồng, chủ yếu gồm lúa, rau màu, cây ăn trái, ước tổng giá trị thiệt hại khoảng 194 tỉ đồng. Năm 2019-2020, nước mặn xuất hiện từ tháng 11/2019, sớm hơn gần 1 tháng so cùng kỳ năm trước. Độ mặn 1,0g/l xuất hiện xa nhất trên sông Vàm Cỏ Tây đến cầu Đức Huệ, huyện Đức Huệ, cách cửa sông Soài Rạp khoảng 130km và xuất hiện xa nhất trên sông Vàm Cỏ Tây đến cầu Mộc Hóa, thị xã Kiến Tường, cách cửa sông Soài Rạp khoảng 164km. Hạn, xâm nhập mặn làm thiệt hại mất trắng và giảm năng suất khoảng 2.752ha cây trồng, ước tổng giá trị thiệt hại khoảng 55,5 tỉ đồng.

Tỉnh thực hiện đồng bộ nhiều giải pháp để quản lý, bảo vệ tài nguyên nguồn nước mặt trên địa bàn

Năm 2023-2024, do ảnh hưởng của hiện tượng El Nino, nắng nóng kéo dài, mùa mưa đến muộn hơn so với trung bình nhiều năm và không xuất hiện mưa trái mùa nên vào mùa khô, hạn, xâm nhập mặn diễn biến phức tạp và gay gắt. Nước mặn bắt đầu xâm nhập vào các tuyến sông Rạch Cát, Vàm Cỏ từ những ngày giữa tháng 12/2023, trễ hơn 1 tháng so cùng kỳ năm trước. Độ mặn 1,0g/l xuất hiện xa nhất trên sông Vàm Cỏ Đông gần đến cầu Đức Huệ, huyện Đức Huệ và trên sông Vàm Cỏ Tây gần đến cầu Mộc Hóa, thị xã Kiến Tường. Cùng với đó, nắng nóng diễn ra gay gắt, tình trạng xâm nhập mặn tăng nhanh, lấn sâu vào các kênh nội đồng, mùa mưa kết thúc sớm và đến trễ hơn so với trung bình năm, không có mưa trái mùa, nguồn cung cấp nước sinh hoạt tại các trạm trung chuyển không đủ nên xảy ra tình trạng thiếu nước trên diện rộng tại địa bàn huyện Cần Giuộc, Cần Đước, Tân Trụ với khoảng 10.040 hộ dân bị thiếu nước sinh hoạt.

Rút kinh nghiệm từ những năm xảy ra hạn, xâm nhập mặn cực đoan như năm 2015-2016, 2019-2020, ngay từ đầu mùa khô 2023-2024, UBND tỉnh, Ban Chỉ huy Phòng, chống thiên tai và tìm kiếm cứu nạn tỉnh, UBND các huyện, thị xã, thành phố đã chủ động triển khai công tác phòng ngừa, ứng phó cũng như ban hành kế hoạch thực hiện các giải pháp chủ động phòng, chống khô hạn, thiếu nước, xâm nhập mặn do tác động của El Nino nhằm bảo vệ nguồn nước phục vụ sản xuất nông nghiệp và dân sinh trong mùa khô 2023-2024 trên địa bàn tỉnh. Đồng thời, Sở phối hợp các địa phương kiểm tra, khảo sát thực tế và chia sẻ, thông tin, hướng dẫn cụ thể phương án chuẩn bị ứng phó để các địa phương kịp thời xây dựng kế hoạch, chủ động nguồn nước phục vụ sản xuất và dân sinh trên địa bàn tỉnh. Các địa phương thực sự khó khăn về nguồn nước cũng chủ động xây dựng lịch sản xuất, cấp nước hiệu quả. Do đó, trong mùa khô năm 2023-2024, sản xuất nông nghiệp không bị ảnh hưởng thiệt hại do hạn, mặn gây ra.

Tuy nhiên, để bảo đảm công tác quản lý, bảo vệ tài nguyên nguồn nước mặt trên địa bàn tỉnh được hiệu quả hơn trong thời gian tới, Sở Nông nghiệp và Môi trường kiến nghị các bộ, ngành Trung ương quan tâm hỗ trợ nguồn kinh phí cho Long An để đầu tư các hạng mục ưu tiên, cấp bách phòng, chống hạn, xâm nhập mặn như đầu tư các công trình phòng, chống hạn, xâm nhập mặn, xây dựng hệ thống thủy lợi, các hồ dự trữ nước ngọt trên địa bàn tỉnh trước nguy cơ không có mùa lũ và xâm nhập mặn sâu vào nội đồng để có đủ nguồn nước phục vụ sản xuất và dân sinh; đầu tư các cống phục vụ điều tiết nước, ngăn mặn, trữ ngọt cho vùng kẹp giữa sông Vàm Cỏ Đông, Vàm Cỏ Tây, đoạn từ kênh Bến Lức - Thủ Thừa đến kênh Phước Xuyên - Thạnh Hóa để làm nhiệm vụ điều tiết nước ngăn mặn, trữ ngọt cho vùng lõi của 2 sông trước tác động của nước mặn xâm nhập sâu vào các kênh, rạch nội đồng và đầu tư xây dựng hệ thống kiểm soát mặn trên sông Vàm Cỏ để chủ động trong việc ngăn mặn xâm nhập từ cửa sông Soài Rạp vào 2 nhánh sông Vàm Cỏ Đông, Vàm Cỏ Tây./.

Kiên Định